خواص خرما

[exploit]

خرما

نام انگلیسی : Date
نام علمی : Phoenix dactylifera



كليات گياه شناسي
خرما ميوه اي بسيار قديمي است و نام آن در كتاب مقدس 42 بار تكرار شده است . اين ميوه پرخاصيت براي مردم شكورهاي راوپايي و آمريكايي تا حدي ناآشنا است و آنرا فقط در كيك و شيريني مصرف مي كنند ولي در خاورميانه و مخصوصا در كشورهاي عربي بعنوان يك غذاي اصلي بكار مي رود .

يهوديان معتقدند درخت خرما در فلسطين و يا اسرائيل امروزي بفراواني وجود داشته است بطوريكه در ناحيه بين درياي گاليله و درياي مدره جنگل بزرگي از درخت خرما بوده است .

مسلمانان معتقدند كه حضرت محمد (ص) اين درخت را خلق كرده اند . در ديانت مسيح ، برگ درخت خرما سنبل و نشانه شهادت و روح شهدائي است كه در راه ديانت حضرت مسيح جان باخته اند .

تركيبات شيميايي:
خرما داراي 25 درصد ساكاروز ، 50درصد گلوكز ، و مواد آلبومينوئيدي ، پكتين و آب مي باشد . بعلاوه داراي ويتامينهاي مختلف منجمله ويتامين A,B,C,E و مقدري املاح معدني مي باشد .

خواص داروئي:
درخت خرما خواص بيشماري درد و مي توان گفت كه از تمام قسمتهاي اين درخت مي توان استفاده كرد و يك ضرب المثل عربي مي گويد كه خواص درخت خرما باندازه روزهاي سال است.

از برگ و شاخه درخت خرما سبد و فرش تهيه مي كنند . از هسته آن نان و از ميوه خرما شراب و عسل . همانطور كه مي دانيم خرما تنها ميوه ايست كه در صحرا وجود دارد و طبيعت اين درخت را به مردم صحرا داده است كه تمام احتياجات خود را از آنر فع مي كنند .

مردم صحرا هسته درخت خرما را در كرده و از آن نان مي پزند يا در اين هسته را بو داده و از آن بعنوان قهوه استفاده مي كنند زيرا دم كرده آن بسيار مطبوع است و يا حتي اين در را در آب براي چند روز خيس كرده و بعنوان غذاي مقوي به شترهاي خود مي دهند و معتقدند كه اين غذا از گندم و جو مقوي تر است .

اعراب از قديم اعتقاد داشتند كه خرما انرژي خورشيد را گرفته و در خود ذخيره مي كنند و اين انرژي با خوردن خرما به بدن آنها منتقل مي شود .

اعراب از خرماي كال نيز استفاده مي كنند و معتقدند كه اثرات درماني بسياري درد من جمله خرماي سبز تقويت كننده اعمال ***ي و انرژي زا يم باشد . حتي هسته خرماي سبز را نيز در كرده و پمادي از آن تهيه مي كنند كه براي زخمهاي آلات تناسلي بكار يم رود .

اثر ديگر معجزه آساي هسته خرما از بين بردن تورم پلك هاي چشم است براي اين منظور پمادي از در هسته خرما درست كرده و آنرا روي چشم مي گذارند اين پماد براي رشد مژه هاي چشم نيز بهترين دارو است .

زندگي پرمشغله و ناراحتي هاي رواني كه ميل ***ي را در بعضي از اشخاص از بين مي برد بهترين علاجش خوردن مداو م خرما است كه ميل ***ي را باين اشخاص باز مي گرداند . در زمانهاي قديم همواره خرما را براي قدرت و انرژي بكار مي برده اند و هنوز بهترين ميوه براي بازيافتن انرژي و قدرت جواني است .

گلهاي درخت خرما نيز خاصيت دارويي دارند . طعم گلهاي درخت خرما تلخ است و اثر مسهلي درد .

طرز استفاده:
به مبحث نسخه پيچي گياهان دارويي براي بيماري مورد نظر مراجعه نماييد

مضرات :
مواظب باشيد در خوردن آن افراط نكنيد زيرا داراي قند زيادي است . در اين صورت آنهايي كه لوزالمعده حساس دارند و يا آنهايي كه بيماري قند در خانواده آنها وجود دارد بايد كمتر از اين ميوه استفاده كنند

[exploit]

خرما يا به انگليسي dates ميوه اي است بهشتي و بسيار مقوي ، که مواد معدني بسياري چون آهنخرما ، پتاسيم ، روي ، منگنز، و ويتامين a - b - e را داراست. تحقيقات درباره ي خرما نشان داده که اين ميوه
مي تواند پيش گيري بسياري از سرطان ها مانند سرطان کولون، معده و غيره را در پي داشته باشد.يکي از خواص خرما ملين بودن آن است. البته اگر 6 تا 7 عدد خرما را در 2 ليوان آب جوش خيس کرده و صبح و شب آن را صورت گرم بنوشيد و يا مقداري خرما ميل کنيد و بلافاصله يک تا دو ليوان آب گرم روي آن بنوشيد، خاصيت ديگر خرما، خنثي کردن اسيد اضافي معده است از آنجا که که زيادي اسيد معده باعث ترش کردن و دل درد مي شود، بنابراين هر وقت دل درد گرفتيد مي توانيد فرمول چيني ها در طب سنتي استفاده کنيد.


روش استفاده طب چینی :

بدين طريق که 2 تا 3 عدد خرماي تازه و له شده را در آب جوش بيندازيد بعد آن را هم زده و بنوشيد. خرما را به عنوان ميوه نيز مي توانيد مصرف کنيد. هم چنين حتما براي خواب راحت تر و آرامش بيشتر شام خود را در حدود ساعت 7 بعد ازظهر خورده و قبل از خواب يک عدد خرما و يک ليوان شير گرم ميل کنيد.

* خرما براي افراد سالمند و بچه ها بسيار مفيد است سعي کنيد به جاي قند و شکر از خرما براي نوشيدن چاي استفاده کنيد و يا در طباخي از آن استفاده ي بيش تري ببريد. ورزش کاران به علت فعاليت زياد، به طور حتم بايد از عصرانه اي مقوي که با خرما باشد استفاده کنند.

براي مثال خرما و شير را به همراه نصف فنجان آب آناناس تازه يک قاشق پودر نارگيل ، و يک قاشق آناناس خرد شده ، در مخلوط کن ريخته و معجون فراهم آمده را ميل فرماييد.


مواد موجود در خرما :

* صد گرم تازه آن داراي 163 کيلو کالري 0.9 گرم پروتئين ، 0.3 گرم چربي ، 38 گرم گلوسيد ، 30 ميلي گرم فسفر ،1.3 ميلي گرم آهن ، 51 ميلي گرم کلسيم و 10 ميلي گرم ويتامين c مي باشد.

* صدگرم خشک آن داراي 300 کالري ، 2 گرم پروتئين ، 0.6 گرم چربي ، 73 گرم گلوسيد ، 60 ميلي گرم گوگرد، 50 ميلي گرم فسفر، 650 ميلي گرم پتاسيم ، 65 ميلي گرم منيزيم ، 70 ميلي گرم کلسيم ،2 ميلي گرم آهن ، 2/2 ميلي گرم نياسين ، سديم و ويتامين a آن قابل توجه نيست.



منبع : ایــرانــمانــیــا

[exploit]

نخل

و با آن برايتان كشتزار زيتون و نخلها و تاكستانها و هر نوع ميوه بروياند، در اين عبرتي است براي مردمي كه مي انديشند. (نحل/11)



نام قرآني: نخل، نخيل


نامهاي متداول: فارسي: نخل، خرما؛ عربي: نخل، تمر؛ عبري: تمر؛ اردو: خرم، كهجور؛ هندي، گجراتي، مراتي: پِند كهجور، بنگالي: كهجور؛ پنجابي: پِند؛ تلگو: كرجورو؛ كشميري: كهريز؛ مليالمي: انتها؛ سانسكريت:كرجور؛ تاميلي پريچاي؛ انگليسي: date-palm؛ فرانسوي:datte-dattier؛ ايتاليايي: dattero؛ لاتيني: palma؛ روسي: finik؛ اسپانيايي: palmera,datil؛ آلماني: Dattelpalm ؛ يوناني:finiks khurmas



نام علمي: Phoenix dactylifera ( از تيره نخل Palmaceae , Arecaceae )



اشارات قرآني

"ايود احدكم ان تكون له جنة من نخيل و اعناب تجري من تحتها الانهار له فيها من كل الثمرات و اصابهُ الكبر و له ذرية ضعفاء فاصابها اعصار فيه نار فاحترقت كذلك يبين الله لكم الايات لعلكم تتفكرون. ( بقره/266)"

"آيا ازميان شما كسي هست كه دوست داشته باشد كه او را بوستاني از خرما و انگور بوده باشد، و جويها در پاي درختانش جاري باشد، و هر گونه ميوه اي دهد. و خود پير شده و فرزنداني ناتوان داشته باشد، بناگاه گردبادي آتشناك در آن بوستان افتد و بسوزد؟ خدا آيات خود را براي شما اين چنين بيان مي كند، باشد كه بينديشيد."



2- "وهوالذي انزل من السماء ماء فاخرجنا به نبات كل شيء فاخرجنا منه خضرا نخرج منه حبا متراكبا و من النخل من طلعها قنوان دانية و جنات من اعناب والزيتون و الرمان مشتبها وغيرمتشابه انظروا الي ثمره اذا اثمر وينعه ان في ذلكم لايات لقوم يومنون." (انعام/99)

"اوست خدايي كه از آسمان باران فرستاد و بدان باران هر گونه نباتي را رويانيديم، و از آن نبات ساقه اي سبز و از آن دانه هايي بر يكديگر چيده و نيز از جوانه هاي نخل خوشه هايي سر فروهشته پديد آورديم، و نيز بستانهايي از تاكها و زيتون و انار، همانند و ناهمانند. به ميوه هايش آنگاه كه پديد مي آيند و آنگاه كه مي رسند بنگريد كه در آنها عبرتهاست براي آنان كه ايمان مي آورند. "



3- "و هوالذي انشا جنات معروشات و غيرمعروشات والنخل و الزرع مختلفا اكله و الزيتون و الرمان متشابها و غيرمتشابه كلوا من ثمره اذا اثمر و اتوا حقه يوم حصاده ولا تسرفوا انه لا يحب المسرفين."( انعام/141)

"و اوست كه باغهايي آفريد نيازمند به داربست و بي نياز از داربست، و درخت خرما و كشتزار، با طعمهاي گوناگون، و زيتون و انار، همانند، در عين حال ناهمانند. چون ثمره آوردند از آنها بخوريد و در روز درو حق آن را نيز بپردازيد و اسراف مكنيد كه خدا اسراف كاران را دوست ندارد. "



4-" و في الارض قطع متجاورات و جنات من اعناب و زرع و نخيل صنوان و غير صنوان يسقي بماء واحد و نفضل بعضها علي بعض في الاكل ان في ذلك لايات لقوم يعقلون.( رعد/ 4)"

"و بر روي زمين قطعه هايي است در كنار يكديگر و باغهاي انگور و كشتزارها و نخلهايي كه دوتنه از يك ريشه رسته است يا يك تنه از يك ريشه و همه به يك آب سيراب مي شوند و در ثمره، بعضي را بر بعضي ديگر برتري نهاده ايم. هر آينه در اينها براي خردمندان عبرتهاست."



5-" ينبت لكم به الزرع و الزيتون و النخيل والاعناب و من كل الثمرات ان في ذلك لاية لقوم يتفكرون.( نحل/11)"

و با آن برايتان كشتزار و زيتون و نخلها و تاكستانها و هر نوع ميوه بروياند، در اين عبرتي است براي مردمي كه مي انديشند.



6- "و من ثمرات النخيل والاعناب تتخذون منه سكرا و رزقا حسنا ان في ذلك لاية لقوم يعقلون." ( نحل/67)

و از ميوه ها نخلها و تاكها شرابي مستي آور و رزقي نيكو به دست مي آوريد، و خردمندان را در اين عبرتي است.



7- "او تكون لك جنة من نخيل و عنب فتفجر الانهار خلالها تفجيرا."( اسراء/91)

"يا تو را بستاني باشد از درختان خرما و انگور كه در خلالش نهرها جاري گرداني."



8-" واضرب لهم مثلا رجلين جعلنا لاحدهما جنتين من اعناب و حففنا هما بنخل و جعلنا بينهما زرعا."( كهف/32)

برايشان داستان دو مرد را بيان كن كه به يكي دو تاكستان داده بوديم و بر گرد آنها نخلها و در ميانشان كشتزار كرده بوديم.



9- "فاجاءها المخاض الي جذع النخلة قالت يا ليتني مت قبل هذا و كنت نسياً منسياً".( مريم/23)

درد زاييدن او را به سوي تنه درخت خرمايي كشانيد. گفت اي كاش پيش از اين مرده بودم و از يادها فراموش شده بودم.



10- "و هزي اليك بجذع النخلة تساقط عليك رطبا جنياً."( مريم/25)

نخل را بجنبان تا خرماي تازه چيده برايت فرو ريزد.



11- "قال امنتم له قبل ان اذن لكم انه لكبيركم الذي علمكم السحر فلا قطعن ايديكم و ارجلكم من خلاف ولاصلبنكم في جذوع النخل و لتعلمن اينا اشد عذابا و ابقي."( طه/71)

"فرعون گفت: آيا پيش از آن كه شما را رخصت دهم به او ايمان آورديد؟ او بزرگ شماست كه به شما جادوگري آموخته است. دستها و پاهايتان را از چپ و راست مي برم و بر تنه درخت خرما به دارتان مي آويزم. تا بدانيد كه عذاب كدام يك از ما سخت تر و پاينده تر است."



12-" فانشانا لكم به جنات من نخيل و اعناب لكم فيها فواكه كثيرة و منها تاكلون."( مؤمنون/19)

با آن برايتان بوستانهايي از خرما و انگور پديد آورديم. شما را در آن باغها ميوه هاي بسياري است كه از آنها مي خوريد.


13- "و زروع و نخل طلعها هضيم."( شعراء/148)

و كشتزارها و نخلها با آن شكوفه هاي نرم و لطيف؟


14- "و جعلنا فيها جنات من نخيل و اعناب و فجرنا فيها من العيون".( يس/ 34)

"و در آن باغهايي از نخلها و تاكها پديد آورديم و چشمه ها را روان ساختيم."


15- "والنخل باسقات لها طلع نضيد."( ق/10)

"و نخلهاي بلند با خوشه هاي بر هم چيده."


16- "تنزع الناس كانهم اعجاز نخل منقعر."( قمر/20)

"كه مردمان را از زمين، همانند ريشه هاي از جاي كنده نخل، بر مي كند."


17-" فيها فاكهة و النخل ذات الاكمام."( رحمن/11)

"در آن ميوه هاست و نخلها، با خوشه هايي كه درغلافند."


18- "فيهما فاكهة و نخل و رمان."( رحمن/68)

"در آن دو، ميوه هست و نخل هست و انار هست."


19- "سخرها عليهم سبع ليال و ثمانية ايام حسوما فتري القوم فيا صرعي كانهم اعجاز نخل خاوية."( حاقه/7)

"آن عذاب را هفت شب و هشت روز پي در پي بر آنان بگماشت . آن قوم را چون تنه هاي پوسيده خرما مي ديدي كه افتاده اند و مرده اند."


20-" و زيتونا و نخلاً."( عبس/29)


"و زيتون و نخل."



در قرآن مجيد نام بسياري از ميوه ها و درختان ميوه آمده است. ولي نام نخل بيش از همه اينها تكرار شده است. كلمه نخل( جمع آن نخيل) و نخله در بيست آيه قرآن آمده است كه همه اين آيات در اين مورد نقل شد. شايان ذكر است كه در هشت آيه نام نخل به تنهايي ذكر شده در دوازده آيه ديگر در جمع ميوه هايي ديگر مانند زيتون، انار و انگور ذكر شده است. بجز كلمه نخل نام نوعي خاص از درخت خرما به نام لينة در سوره حشر/5 آمده است. در دو آيه( 53 و 124) سوره نساء كلمه " نقير" آمده كه به معناي " گوديي بر پشت هسته خرما" مي باشد؛ يعني چيزي بي ارزش. " قطمير" كلمه ديگري است كه در قرآن در سوره فاطر/13 آمده است نيز به معناي چيزي بي اهميت است هر چند در لغت به معناي پوست نازك بين خرما و هسته آن مي باشد. كلمه " نوي" در سوره انعام /95 را علامه عبدالله يوسف علي در ترجمه قرآن خود هسته خرما معني كرده است هر چند بسياري از ديگر مفسران آن را هسته هر نوع ميوه اي مي دانند. همچنين كلمه "عرجون" به معني چوب هلالي شكل خوشه خرماست كه خشكيده و به شكل داس برآمده است كه در سوره يس/39 هلال ماه به آن تشبيه شده است. كلمات " حبل" و " دُسُر" را كه در سوره لهب/5 و قمر/13 به ترتيب آمده است علامه يوسف علي، ليف خرما معني كرده است.

نام علمي درخت خرما " فونيكس داكتيلي فرا" از تيره نخل است ( كتاب نخلهاي جهان از مك كورا). درخت خرما در زبان عربي " نخل" و ميوه آن" تمر" ناميده مي شود. هر چند در بسياري از كشورهاي عربي و آفريقايي كلمه هندي " كهجور" و كلمه فارسي " خرما" براي ميوه اين درخت كاربردي عام دارد.



تاريخ كاشت درخت خرما

تصور مي شود كه پرورش و كاشت درخت خرما 6000 تا 8000 سال قبل در بين النهرين آغاز شد. احتمالاً هيچ درخت ميوه ديگري در آن زمان بجز درخت خرما در جايي كاشته نمي شد و شايد به همين علت خرما هميشه با تمدن و فرهنگ بشري همراه بوده است. فونيكس اسم عمومي خرما همچنين نام پرنده اي افسانه اي ( ققنوس) است. نقل شده كه اين پرنده چندين هزار سال قبل در صحراي كبيرعربستان وجود داشته است. سن متوسط اين پرنده پانصد تا ششصد سال بود و پس از آن خود را مي سوزاند و دوباره از خاكستر خودش براي دوره زندگي جديد ظاهر مي شد. ادبيات يونان و روم قديم پر از داستانهايي است درباره امكان ارتباط بين درخت خرما و ققنوس.



فوايد درخت خرما

بنابر ضرب المثل كهني عربي فوايد درخت خرما به اندازه تعداد روزهاي سال است. و ظاهراً نيز چنين است، زيرا خرما واقعاً فوايد گوناگوني دارد. از چوب آن در بنّايي استفاده مي شود و برگهاي بزرگ آن( كه گاهي شاخه ناميده مي شود) براي ساختن چندين كاردستي مانند بادبزن، طناب، چوبدستي، حصير و غيره به كار مي رود. بنابر سنتي قديمي، عادت اعراب بر اين بود كه در مراسم شادماني همگاني برگهاي درخت خرما را در دست مي گرفتند و به صورت دسته هايي از معابر مي گذشتند. هسته خرما اگر خيسانده و آرد شود غذاي مناسبي براي دام مي باشد. خرما علاوه بر آن كه ميوه اي شيرين و لذيذ است بهترين ماده غذايي براي انسان است. خرما شامل بيش از 60% قند تبديل شده و دكستروز به اضافه مقدار زيادي ساكاروز و پروتئين، پكتين، تانين، سلولز، نشاسته و چربي به نسبتهاي متفاوت است(30). مقدار زيادي ويتامينهاي A و B و C نيز در آن وجود دارد. به علاوه تركيبات معدني آهن، سديم، كلسيم، گوگرد، كلر و فسفر در خرما ديده مي شود. خرماي خوراكي، مانند عسل، در ساختن شيريني، نوشابه، شكر و شربتهاي شيرين به كار مي رود.

خرما از نظر پزشكي بسيار با ارزش است( دائرة المعارف پزشكي اسلام) آرام بخش و مليّن و محرك قلب است و از فراموشي جلوگيري مي كند. براي ناراحتيهاي تنفسي به طور كلي و به ويژه براي تنگي نفس( آسم) مفيد است. خرما لينت آور، مدِرّ و مقوي قويه باه است. و با توجه به تمام خواص و تركيباتش مي توان آن را غذايي كامل و نيروبخش دانست. ضماد آرد هسته خرما براي شفاي بيماريهاي چشمي مخصوصاً ورم قرنيه و چشم درد مفيد است. حضرت محمد(ص) براي حفظ سلامتي، مردم را به خوردن منظم خرما توصيه مي كند. هر چند نقل شده كه يك بار حضرت علي (ع) را در دوران نقاهت از خوردن خرما نهي فرمود( كتاب سنن ترمذي) و اين توصيه كاملاً بر پايه اي علمي استوار است زيرا خرما داراي اليافي غذايي است و كساني كه دوره نقاهت را مي گذرانند و معده اي ضعيف دارند هضم اين الياف برايشان مشكل است. بعضي از مفسران قرآن مانند مولانا عبدالماجد دريابادي اشاره كرده اند كه خرما براي زن باردار بسيار مفيد است به همين جهت هنگامي كه حضرت مريم درد زاييدن گرفت برايش خرما آماده شد. ( سوره مريم/23-25)


قطع درخت خرما ممنوع!

خرما درختي دو پايه است يعني درخت نر و ماده آن بر دو ساقه جداگانه مي رويد و گرده افشاني بين گلهاي دو درخت سبب تولد ميوه مي شود. يك درخت خرماي نر براي گرده افشاني يكصد درخت ماده كافي است. باغ خرما نخلستان ناميده مي شود كه به معني واحه نيز مي باشد. مشهور است كه اگر در نخلستاني درختان خرماي نر وجود نداشته باشد هيچ يك از درختان آن نخلستان ميوه نخواهد داد. پيش از ظهور اسلام مردمان قبايل عربستان، درختان خرما مخصوصاً درختان خرماي نر قبايلي را كه با آنان دشمني داشتند قطع و نابود مي كردند. مسلمانان با اين عمل قطع درختان مخالفت و آن را منع كردند. اين گونه رفتار با درختان را فساد في الارض مي دانستند. حتي به هنگام جنگ به اميران لشكري دستور مي دادند كه به مردم بي گناه آزار نرسانند و درختان سبز را نبرند. اين حساسيت شديد نسبت به حفظ درختان انديشه اي انقلابي بود و راهي عملي براي گسترش جامعه اي انساني. يك بار، به هنگام مقابله با بني نضير، مسلمانان ناچار شدند درختان خرماي دشمن را ببرند تا پيشرفت نيروها را ممكن سازد. اين عمل آنان را به شدت اندوهگين كرد. در آن هنگام بود كه آيه 5 از سوره حشر نازل شد و اندوه مسلمانان را تسكين بخشيد و در شرايط دشوار اجازه انجام چنين كاري به آنان داد.



خرماي مرغوب

درخت خرما را سلطان واحه مي نامند. مردم معتقدند خرماي خوب را وقتي مي توان چيد كه ريشه درخت در آب غوطه ور باشد و ساقه و برگ آن در معرض تابش آفتاب گرم تابستان. طول درخت خرما به 16 تا 20 متر مي رسد. بر هر خرمابني معمولاً يك شاخه مي رويد. اما گاهي در طبيعت ديده مي شود كه چند شاخه از يك ريشه مي رويد. از دو نوع درخت: صنوان و غير صنوان در قرآن در سوره رعد/4 نام برده شده است. سن متوسط درخت خرما حدود دويست سال است، اما درختان ميوه دار خوب معمولاً عمري حدود يكصد سال دارند. درختان خرما از طريق دانه و هم از طريق پاجوش تكثير مي شوند و درختي كه به روش پاجوش تكثير شده باشد خرماي بهتري مي دهد. پاجوش معمولاً در پاي درختان جوان مي رويد. درخت خرما درختي بلند است، اما ريشه هاي مستحكم آن گاهي تا عمق بيش از دو متر در زمين فرو نمي رود. درخت خرما از نظر ريشه در مقايسه با گياهاني مانند گز( اثل) و خارشتر( الحاج) درختي ضعيف است . زيرا اين هر دو گياه به عمق تقريباً ده متر در زمين ريشه دارند. در سوره قمر /18-20 كه مي گويد:" ما بر آنها( قوم عاد) در روزي نحس و طولاني بادي سخت فرستاديم كه مردمان را از زمين، همانند ريشه هاي از جاي كنده نخل، بر مي كند" اشاره ضمني به اين خصوصيت درخت خرما دارد.

ظرافت و زيبايي نخسلتانها منظره اي بديع مي آفريند. بسياري از شاعران عرب و آفريقايي و حتي اروپايي وصف نخل را در اشعار معروف خود آورده اند. هومر در حماسه اوديسه كلمه تمر را براي نماياندن زيبايي به كار برده است. چاسر و شكسپير نيز در اشعار خود از نخل نام برده اند.


شرايط جغرافيايي كاشت خرما

از نظر جغرافياي گياهي منطقه كاشت نخل، گستره اي است از غرب هندوستان تا شرق آفريقا. اما مهمترين ناحيه توليد اين محصول عراق، عربستان، ايران و مصر مي باشد . در ناحيه گجرات و پنجاب هند اخيراً پرورش چند نوع مرغوب نخل معمول شده است و اميد مي رود هندوستان در سالهاي آينده از نظر توليد خرما خودكفا شود. هم اكنون واردات سالانه خرما به هندوستان در حدود شصت هزار تا هشتاد هزار تن است با ارزشي بالغ بر پانزده ميليون دلار. اهميت خرما را مي توان از اين حقيقت درك كرد كه تقريباً نيم ميليون تن خرما در بازار جهاني خريد و فروش مي شود. در آريزونا و كاليفرنياي امريكا درختان خرما در گستره وسيعي روييده اند. به علت اهميت روز افزون خرما در جهان سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد( فائو) در سال 1357/1978 مؤسسه تحقيق و توسعه نخل را در بغداد تأسيس كرد.

از زمانهاي بسيار قديم بصره، شهر بندري عراق، مركز خريد و فروش دو نوع تمر بوده است. يكي تمر درخت خرما، كالاي صادراتي مهم بصره و ديگري تمرهندي كه از هندوستان وارد مي شود. تمرهندي در عراق و كشورهاي خاورميانه به عنوان ماده اي غذايي، به ويژه براي ساختن شربت معروف است. كلمه انگليسي Tamarind به معناي تمرهندي مشتق از كلمه عربي تمرالهند است.

حدود 60 گونه نخل در سرتاسر بخشهاي گرمسير آفريقا و آسيا وجود دارد. در هندوستان نخل جنگلي معمولي ترين گونه اي است كه به طور خودرو و هم به صورت پرورشي در سرتاسر اين سرزمين ديده مي شود و به آن " نخل هندي" يا " نخل خودرو" مي گويند. از شيره اين گياه نوعي شكر زرد( گور) مرغوب تهيه مي شود. برخي از دانشمندان بر اين باورند كه درخت خرماي خاورميانه گونه تكامل يافته اين نخل هندي يا نخل جنگلي( نخل خودروي هندي) است. دليل اصلي اين نظريه آن است كه درخت خرماي خوراكي هرگز به صورت خودرو در هيچ نقطه اي از جهان مشاهده نشده است.

علاوه بر ارزشهاي غذايي و طبي از نظر تاريخي و فرهنگي درخت خرما را مي توان " لطفي الهي" نسبت به " آدمي" دانست و شايد به همين علت است كه در قرآن مجيد به طور مكرر با احترام از آن ياد شده است. در چندين آيه از كتاب مقدس احترام به نخل ديده مي شود. براي مثال در آيه 12 از مزمور نود و دوم كتاب مزامير داود آمده است: " عادل مثل درخت خرما خواهد شكفت".



احاديثي درباره نخل

1- ابوبصير(ره) روايت كرده :" ما به او، رسول خدا صلي الله عليه و آله ، كره و خرما هديه كرديم زيرا او آن دو را با هم دوست داشت."( سنن/ ابن ماجه/ سنن ابن داود)

2- انس بن مالك از رسول خدا(ص) روايت كرده كه فرمود:" از خوردن غذاي عشاء خودداري نكنيد، حتي اگر شامل چند دانه خرما باشد. غفلت از خوردن غذاي عشاء عمر را كوتاه مي كند."( سنن، ابن ماجه)

3- محمد بن احمد ذهبي از رسول خدا(ص) روايت كرده كه فرمود:" اگر برايتان ممكن شد صبحانه را همراه خرما تناول كنيد." (سنن/ نسايي)

4- محارب بن دثار از عمر روايت كرده كه رسول خدا(ص) فرمود:" مثل مؤمن مانند نخل است."( صحيح بخاري)

5- أمّ منذر روايت كرده كه زماني رسول خدا(ص) به علي(ع) سفارش كرد كه زياد خرما مخور زيرا به تازگي از بيماري شفا يافته اي و ضعيف هستي.( مسند احمد حنبل، سنن/ ابن ماجه)

6- جابربن عبدالله روايت كرده كه رسول خدا(ص) توصيه فرمود كشمش و خرما را با هم نخوريد.(سنن/ ابن داود)

منبع : تبيان