ويتامينهاي گروه B شامل 15 نوع ويتامين است. اين ماده يعني ويتامين B در معناي كلي در سال 1910 توسط دكتر فونك از مخمر آبجو و سبوس برنج تهيه شد. شايد جالب باشد كه بدانيد تنها منابع طبيعي كه تمام ويتامينهاي گروه B را در خود دارند مخمر آبجوي بدون الكل(ماءالشعير) و سبوس مي‌باشد.
در ضمن، آبجوي داراي الكل هيچ خاصيتي ندارد چرا كه اساساً الكل خود جلوي جذب هر نوع ويتامين و پروتئين را توسط بدن گرفته و باعث احساس خشكي بدن و عملاً از كار افتادن متابوليسم طبيعي جذب و تغذية بدن ميشوند:
ويتامينهاي تغذيه كنندة اعصاب B1 و B6
ويتامينهاي مسئول انجام آنابوليسم B2 و B5
ويتامينهاي مسئول انجام كاتابوليسم الكل B3 و B4
ويتامينهاي ضد كم‌خوني B9 و B12
ويتامينهاي B4، B7 و B10 خصيصة ويتاميني در بدن انسان ندارند و ويتامينهاي B11 و B3 هم فعاليت ويتاميني نداشته و بي‌اثر هستند
ويتامين B1 (يا تيامين) ويتامين خاص سيستم اعصاب و نخستين ويتامين از گروه ويتامينهای ب است.اين ويتامين دارای گوگرد است. حضور اين ماده كه ضد بيماري بري بري است براي متابوليسم قندها ((گلوسيدها) كه تنها منابع انرژي سلولهاي عصبي هستند ضروري مي‌باشد. بنابراين مصرف ويتامين B1 براي حفظ كارآيي مناسب سيستم اعصاب و عضلات ضرورت دارد. علاوه بر آن اين ويتامين جريان عصبي را منتقل نموده و كار قلب و فشار شرياني را تنظيم ميكند.
مشخصات:ويتامين B1
در آب محلول بوده و به همين دليل، بخش مهمي از آن به آب پخت مواد غذايي وارد ميشود. به همين علت از زمان قديم در روستاها آب پخت مواد غذايي را به عنوان سوپ مي‌نوشيدند. برخلاف ويتامينA اين ويتامين بخ خوبي در بابر گرما مقاومت ميكند ولي استفاده از اوتوكلاو براي كنسرو كردن يا كاربرد روش پاستوريزه كردن شير، مقدار ويتامين B1 و همچنين اثرات ضد درد و تاثير مفيد آن براي حفظ تعادل عصبي را كاهش ميدهد. استفاده از گازهاي سولفور براي حفاظت از ميوه‌هاي خشك، باعث از بين رفتن نيمي از ويتامين B1 آنها ميشود. متقابلاً منجمد كردن ميوه‌ها، سبزيها و گوشتها تأثير كمي بر ويتامين B1 دارد اما به شرطي كه در محلي دور از نور و رطوبت انجام شود.
امروزه در لابراتوارها ويتامين B1 مصنوعي توليد ميشود كه داراي همان خواص ويتامين B1 طبيعي است. اين نوع تيامين ضريب مسموميت پاييني دارد و در متابوليسم گلوسيدها (هيدراتهاي كربن و قندها) دخالت دارد. كوكربوكسيلاز (يا اترفسفريك ويتامين B1) امكان گرفته شدن كربوكسيل اسيد پيروويك را فراهم مي‌سازد.
نيازهاي يك انسان طبيعي
مقدار نياز روزانه انسان به ويتامين B1، بين يك تا دو ميليگرم و براي نوزاد، 80/0 ميليگرم است. ولي اين نياز برحسب رژيمها و شرايط گوناگون زندگي افراد تغيير ميكند. معمولاً رژيمهاي غذايي كه از نظر هيدراتهاي كربن (گلوسيدها) غني هستند، نياز به افزايش مصرف ويتامين B1 دارند. در حاليكه رژيمهاي غني از چربي (ليپيد) و آلبومينوئيد (پروتئين)، نياز كمتري به آن دارند.
ريشه يابي:
اين عنصر يك آنورين يا تيامين است كه از تشكيل يك هستة پيريميديك و يك سيكل تيازوليك به وجود مي‌آيد. اين عنصر از يك سو آرام كنندة درد و از سوي ديگر فعال كننده است.
بهترين منابع ويتامين B1 عبارتند از مخمر آبجو، غلات جوانه زده (گندم، جو، چاودار و....)، سبوس برنج، عصارة مالت، پرتقال و امعاء و احشاء حيوانات (جگر گوسفند و بره)، زردة تخم مرغ، قلوه و جگر گوساله، عدس، نخود، اسفناج، بلوط، كلم، كاهو، هويج، مغز(گوسفند)، شير نجوشيده، آلو، انجير، زردآلو، سويا و به طور كلي انواع گوشتها و ماهيها.
تذكر: متخصصين هومئوپاتي مدت زيادي قبل از كشف ويتامين B1، آن را به اشكال مختلفي نظير غلات جوانه زده، به صورت خالص (تنتور مادر) يا به صورت رقيق شده مانند شربت در موارد متعددي تجويز مي‌كردند.
حالتهاي مختلف دارويی ويتامين B1
انواع موجود تجاري آن (B1 دلاگرانژ، لاباز، روش، ويتانوريل، بويتين، بنروا و...) به صورتهاي زير ارائه ميشود:
- قرصهاي 50/5 و 250 ميليگرمي.
- آمپولهاي 25/10، 100 و حتي 500 ميليگرمي.
- فلانكونهاي آمپول 5 ميلي ليتري.
- گروه داروهايي كه محتوي تركيب ويتامينهاي B1، B6 و B12 (پرنسي B، بتريماكس) هستند، براي درمان دردهاي روماتيسمي و عصبي، مسموميتها و بيماريهاي ناشي از فقدان متابوليسم، ناراحتيهاي عصبي، هپاتيت و بيماريهاي قلبي، عروقي، در مورد الكليسم ديابت، شيمي درماني (نرولپتيكها، تيمولپتيكها، ايزونيازيد و...)، پيري، آترواسكلروز، برخي از حالتهاي ضعف و ناراحتيهاي مربوط به متابوليسم تجويز ميشوند. در موارد استثنايي در صورت جذب خوراكي آن، امكان بروز واكنشهاي آلرژيك وجود دارد.
از طريق همراه ساختن آن با ويتامين C، تركيب تيامين- آسكوربيك در مواردي نظير ناراحتيهاي مربوط به پيري و درمان پزشكي آب مرواريد و همراه با ويتامين B2 در رابطه با تشنجات عضلاني و غيره به كار ميرود
فقر ويتاميني B1
الف) در آزمايشگاه
اين حالت به صورت مصنوعي در موش و كبوتري كه منحصرا با برنج بدون سبوس و دانه‌هاي بدون پوست تغذيه شده‌اند، ايجاد ميشود. پس از حدود 20 روز، نوعي فلج حنجره و عضلات گردن همراه با فرو رفتن سر، پولي نوريت و سرانجام تشنجاتي كه سريعاً منجر به مرگ ميشوند، ظاهر ميشود.
ب) در انسان
قطع كامل مصرف ويتامين B1 باعث بروز بيماري بري بري ميشود. اين بيماري بيشتر در خاور دور و اقوامي كه منحصرا از برنج بدون سبوس تغذيه ميكنند (بر اثر زياده روي در مصرف گلوسيدها) به چشم مي‌خورد. در كشورهاي غربي، مهمترين علت ايجاد آن الكليسم است.
به طور كلي دو نوع بري بري وجود دارد:
- نوع مرطوب كه با بزرگي سمت راست قلب و تاكي كاردي، بزرگي كبد و اودمهاي بسيار شديد و فراوان، ادرار كم و نفس تنگي همراه است. اين حالت نشان دهنده نقص در مرحله انقباض قلب بوده و گاهي اوقات منجر به مرگ ميشود.
- نوع خشك كه شكلي پولي نوريت ابتدايي در اعضاء پاييني بدن بوده و حالتي شبيه به لاغر و كوچك شدن بدن دارد (سوزن سوزن شدن، سوزش، بي حسي و كرختي) و گاهي اوقات با فلج عصب استخوان زند اسفل همراه است.
در اروپا، نوعي بري بري كودكان نيز مشاهده شده كه در اطفالي كه منحصرا به وسيله آرد و خمير تغذيه شده‌اند، به وجود مي‌آيد.
در بزرگسالان (البته با شدت كمتر)، فقر ويتاميني B1 (سواي مورد الكليسم) بر اثر دوري از مواد غذايي طبيعي و تصفيه كردن، خالص نمودن، استريليزه و تغليظ كردن مواذ غذايي انسان به اصطلاح «متمدن» بروز ميكند. علاوه بر اين در تمام اين موارد نوعي عدم تعادل غذايي نيز مشاهده ميشود، زيرا تغذية امروزي ما به طور معمول از نظر شيرينيها، مواد آردي و گلوسيدها بيش از حد غني است. از سوي ديگر، برخي ناراحتيهاي گوارشي باعث ايجاد نارسايي در جذب و در نتيجه ذخيره‌سازي ويتامينهاي مصرفي مي‌گردد كه غالباً در مقادير بسيار پاييني مورد استفاده قرار ميگيرند. به عنوان مثال، در گروه اخير مي‌توان از اين بيماريها نام برد: گاستريت‌ها، بي‌اشتهايي، رژيمهاي غذايي نامناسب و نامتعادل، نارسايي كبدي و غيره.
فقر ويتامين B1 نقش مهمي در بروز پولي نوريتهاي مختلف نظير الكليسم، ديابت، پلاگر، بارداري، وجود ادراد در خون و برخي از ناراحتيهاي عصبي و نوريتها (به عنوان مثال در ادامه ابتلاء به زونا يا دردهاي شديد ناشي از لاغري و كوچك شدن اعضاء بدن) برعهده دارد.
در انواع محروميت، نتايج قابل توجهي از درمان به وسيلة ويتامين B1 به دست مي‌آيد (بنروا، بويتين، بانيكول ويتامينB1، B1كابر، دلاگرانژ،لابزو و...). ضمناً ويتامين B1 در غلات جوانه زده مصرفي در طب هومئوپاتي نيز موجود است.
بنابراين B1 را در تمام حالات بري بري، پولي نوريتهاي مختلف الكليها و سيگاريها، اسكلروز پلاكي، داءالرقص، انواع دردهاي عصبي (بين دنده‌اي، دردهاي مربوط به اندامهاي تحتاني، سياتيك و...)، ديابت قندي (در اين مورد به عنوان مكمل درمان به كار ميرود)، مسموميتهاي زنان باردار (تشنج حاملگي، حالت تهوع غير قابل جلوگيري و...)، خود مسموميتها (خصوصاً در نوزادان)، اسپاسموفيلي، برخي از درماتوزها (دملي و كورك) و غيره مي‌توان به كار برد.
دكتر پوميه فهرست جالبي از كاربردهاي درماني ويتامين B1 ارائه كرده كه من موارد زير را از آن استخراج كرده‌ام:
كبودي و تغيير رنگ انگشتان دست و پا (اكروسيانوز)، اكروديني، هوابعلي، ناراحتيهاي مغزي- نخاعي، الكليسم، دردهاي روماتيسمي، عملهاي جراحي منجر به قطع عضو (كه قسمت باقيماندة عضو قطع شده دردناك است)، لاغري، فراموشي، كم خوني، بي‌اشتهايي، فقدان حس بويايي، آرتريت، آرتريتيسم، ضعف عضلاني تدريجي، ضعف و لاغري، ضعف در انقباض قلب، بري بري، ناراحتيهاي مختلف قلبي، سر دردها، داءالرقص، سيروزها، كوليتها، اختلال رواني، يبوست، دوران نقاهت، آنسيفاليتها، شب ادراري، دمل و كورك، گواتر، نقرس، بارداري، بواسير، مقدار بيش از حد اسيد كلريدريك معده، فشار خون پايين، يرقان عفوني، ناتواني ***ي، نارسايي قلبي و كليوي، مسموميتهاي دارويي، ليكن، جذام، كمبود ترشح شير، كمر درد، بيماري رينود، درد عضلاني، حالت عصبي، دردهاي عصبي و ورم عصب از هر نوع، برخي از اودمها، ورم بناگوش، پولي نوريتها، خارشها، ضعف روحي و رواني، ناراحتيهاي روحي و رواني، روماتيسمها، زكام، سياتيك، سينوزيت، اسپرو، نازايي، ورم معده، كري، لاغري، و كوچك شدن اعضاء بدن، تاكي كاردي، تتاني، تيكهاي عصبي، كج شدن گردن، ناراحتيهاي مخصوص تغذيه، واريس، تهوع (بارداري و استون)، زونا و....
جذب بيش از حد ويتامين B1 استثنايي است و پس از تزريق درون وريدي يا عضلاني آن بروز ميكند. نيم ساعت پس از تزريق، عوارضي نظير تهوع، اضطراب و كهير ظاهر ميشود.
گاهي اوقات نيز ده دقيقه پس از تزريق نوعي بحران به نام شوك تياميني به وجود مي‌آيد كه در برخي موارد حتي پس از تزريق سريع كورتيزون به صورت وريدي يا عضلاني، غيرقابل بازگشت است
ويتامين B2 (ريبوفلاوين)
ويتامين B2 يا ريبوفلاوين به رنگ زرد-سبز فلورسانت بی نظير است. به دليل مقاومت در برابر حرارت از تيامين يا B1 تشخيص داده شد.
ريبوفلاوين اولين ويتامينی بود که مشخص شد به عنوان يک کوانزيم عمل می کند. ريبوفلاوين بخشی از چند آنزيم به ويژه ريبوفلاوين
مونوفسفات (FMN) و فلاوين آدنين دی نوکلئوتيد (FAD) می باشد.
در مواد غذايی و در متابوليسم بدن به حالت آزاد يا همراه با ترکيبات ديگر بخصوص پروتئين و فسفات می باشد. فرايند هضم ريبوفلاوين را
آزاد می کند که با انتقال فعال جذب شده و توسط گردش خون حمل می شود، در هيچ محل خاصی در بدن ذخيره نمی گردد. ريبوفلاوين
و متابوليتهايش با ادرار دفع می شوند و رنگ زرد-نارنجی به ادرار می دهند.
کمبود(هايپو ويتامينی):
کمبود ريبوفلاوين بيماری خاصی ايجاد نمی کند. اما نشانه های کمبود شامل ترک خوردگی پوست در گوشه لبها (کيلوز)، سرخی و تورم
زبان (گلوسيت)، پوسته پوسته شدن پوست اطراف بينی و گوش می باشد، سوزش، خارش و آبريزش چشم و حساس بودن شديد به
نور از علائم چشمی هستند.
دريافت بيش ازحد (هيپر ويتامينی):
به دليل محدود بودن جذب اين ويتامين، مسموميتی گزارش نشده است.
منابع:
در گياهان وجود دارد اما منبع غنی آن شير است.
ويتامين B3 ( نياسين )
ويتامين B3 يا نياسين به دو شکل ويتامين: نيکوتيناميد و نيکوتينيک اسيد اطلاق می شود. نياسين جزئی از کوانزيم های نيکوتيناميد آدنين دی نوکلئوتيد (NAD) و نيکوتينوميد آدنين دی نوکلئوتيد فسفات (NADP) می باشد. بدن می تواند اسيد آمينه اساسی تريپتوفان (منبع سرشار تريپتوفان شير است) را به نياسين تبديل کند و B2 و B6 برای اين عمل لازم هستند.
کمبود (هيپو ويتامينی):
پلاگر بيماری کلاسيک کمبود نياسين است، اسهال، اختلالات پوستی، زوال عقل و مرگ دليل اين نامگذاری می باشد.
دريافت بيش ار حد (هيپر ويتامينی):
مسموميت نياسين بسيار نادر است اما شکل دوم آن يا اسيد نيکوتينيک آثار سوء دارد که اين آثار در طی درمان بيماری قلبی مشاهده می شود، اين آثار شامل برافروختگی پوست، همراه با قرمزی می باشد. آثار جدی تر شامل سوزش سر دل، زخم معده و افزايش سطح خونی گلوکز است.
منابع:
گوشت، ماهی و مرغ منابع اصلی اين ويتامين به شمار می آيند. مقداری نيز در سبزيجات وجود دارد
ويتامين B5
اين ويتامين را به همراه ويتامين B8 ويتامين پوست و مو ناميده‌اند. اين ويتامين در بهبود و ترميم زخمها نقش داشته و باعث رويش مو ميشود.
اين ويتامين به مقدار زياد در طبيعت وجود دارد و تقريباً مي‌توان گفت 90% غذاها حاوي مقداري هرچند جزئي از اين ويتامين هستند. براي رشد مو، جلوگيري از ريزش مو، جلوگيري از تغيير رنگ مو، ترميم سريعتر و بهتر زخمها و تغذية ناخنها پزشكان اين ويتامين را در قالب شامپوها، كرم‌ها و قرصهاي تجاري تجويز ميكنند.
از ديگر موارد كاربرد اين ويتامين برطرف نمودن التهاب و آلرژي به خصوص در سيستم تنفسي است. البته همواره بايد در نظر داشت كه قدرت اعجاب انگيز اين ويتامين براي حفظ و رويش مو زماني ميسر ميشود كه همراه با ويتامين B8 مصرف شود.
منابع طبيعي ويتامين 5B:
هرچند اين ويتامين به مقدار زياد در طبيعت يافت ميشود و در اكثر غذاها هم يافت ميشود اما مهمترين منابع اين ويتامين عبارتند از:
آفتابگردان- اسفناج- تخم مرغ- جگر و قلب گاو و گوسفند- سبوس برنج و گندم- سمنو- سويا- شير- عسل- عصارة مالت- غلات جوانه زده- كلم- گوجه فرنگي- گوشت سفيد- گوشت گوساله- مخمر آبجو.
موارد مصرف ويتامين B5
مهمترين كاربرد اين ويتامين در رابطه با ريزش مو، طاسي، اختلالات پوستي، طاسي زودرس است كه به همراه ويتامين B8 صورت مي‌گيرد.
از ديگر موارد مصرف اين ويتامين مي‌توان به بيماريهاي مربوط به مجاري تنفسي و نيز كمك به التيام زخم‌هايي كه التيام آنها براي مدت طولاني به درازا مي‌كشد نام برد.
در مواردي مانند: سردرد، تهوع، بي‌حالي، ضعف در كنترل عضلات، سوختگي، التهاب روده، تبخال، زخمهاي بي حس شده نيز پزشكان در كنار ساير داروهايي كه بسته به علت رخداد تجويز ميكنند مصرف ويتامين B5 را توصيه ميكنند.
براي زنان در دورة بارداري يا پس از مصرف قرصهاي ضد بارداري ممكن است مسائلي همچون از بين رفتن ماده رنگي مو، ريزش مو، ورم حفرة حلق و بيني به وجود آيد كه با مصرف بيشتر ويتامين B5 به سرعت برطرف ميشود.
اما تأثير جادويي ويتامين B5 كمك به رويش مجدد و سرعت رويش مو است كه خود باعث جلوگيري و در سنين پايين حتي از بين رفتن طاسي ميشود. البته باز هم مي‌گوييم، ويتامين B5 تمام اين كارها را با كمك ويتامين B8 انجام ميدهد.
در مواردي كه مو بر اثر عفونت، شيمي درماني يا شوك‌هاي هيجاني... ريخته باشد ويتامينهاي B5 + B8 مي‌توانند نقش موثري در بهبود و رويش مجدد موي بدن داشته باشند كه البته اين تأثير با افزايش سن كاهش مي‌يابد ولي هيچگاه بي‌تأثير نيست.
6- اثرات ناشي از كمبود ويتامين B5
اين ويتامين به وفور در انواع منابع طبيعي يافت ميشود اما عواملي همچون بارداري، استفاده از قرصهاي ضد بارداري، الكليسم، شيمي درماني، استرس زياد و هپاتيت مي‌توانند روند جذب اين ويتامين توسط بدن را كند يا متوقف كنند.
از نشانه‌هاي كمبود اين ويتامين مي‌توان به كمرنگ شدن مو، دير التيام يافتن زخمها، ريزش مو، عدم رشد مو، ناراحتيهاي تنفسي خفيف، به هم خوردن سيستم گوارش، ضعف در كنترل عضلات، ترك خوردگي پوست، بد رنگي و كم رنگي ناخنها و خارش پوست سر اشاره كرد.
7- عوارض مصرف بيش از حد ويتامين B5
اين ويتامين نيز مانند ساير ويتامينهاي گروه B ويتاميني است كه مصرف زياد آن توسط منابع طبيعي به هر ميزان هيچ مشكلي ايجاد نمي‌كند. اما تزريق عضلاني مقدار زيادي از اين ويتامين به صورت ناآگاهانه مي‌تواند منجر به تشنج شديد و حتي مرگ گردد
ويتامين B6 يا پيريدوكسين. اين ماده مشتقي از پيريدن است كه سابقاً آدرمين ناميده مي‌شد. اين عنصر متابوليسم اسيدهاي آمينه و پروتئينها را تنظيم ميكند و ضد اكروديني، اختلالات پوستي و نروتروپها مي‌باشد.
ويتامين B6 ويتامين گوشتخواران است چرا كه هر چقدر بدن شما گوشت و پروتئين بيشتري مصرف كند نياز بيشتري به اين ويتامين خواهد داشت.
اين عنصر پودري سفيد رنگ است كه در آب محلول بوده ولي به سختي در الكل حل ميشود و به همين سبب است كه مصرف الكل باعث به هم خوردن متابوليسم بدن افرادي ميشود كه مقدار زيادي گوشت مصرف ميكنند.
اين ويتامين در برابر حرارت و اكسيد شدن كاملاً مقاوم است بنابراين مي‌توان آن را در غذاهاي پخته شده كه از منابع طبيعي ويتامين B6 هستند به خوبي يافت ميشود اما اين ويتامين در برابر نور حساس است و از بين ميرود. اين ماده در واكنشهاي متابوليكي متعدد شركت دارد. حضور اين ويتامين به خصوص براي متابوليسم اسيدهاي آمينه و پروتئينها ضروري است تا جايي كه كمبود آن مي‌تواند باعث احتباس ازت شود، بدون آنكه مشكلي در كارآيي كليه‌ها به وجود آيد.
اين ويتامين همچنين متابوليسم بافتهاي مختلف كبد، سيستم اعصاب و پوست را تنظيم ميكند و نقش بيولوژيكي مهمي در رون حذف گروه كربوكسيل و انتقال گروه آمين در اسيدهاي آمينه دارد.
علاوه بر اينها ويتامين B6 با تبديل اسيد گليوكسيلين به گليسيرين امكان كاهش ميزان اسيد اكساليك را به وجود آورده و بدين ترتيب خطر ايجاد سنگهاي كليوي به وسيله اكسالاتها را كاهش مي‌هد. البته ويتامين B13 نيز چنين تأثيري دارد.
منابع طبيعي ويتامين B6 يا G
اين ويتامين نيز مانند ساير ويتامينهاي گروه B، بيشتر در غلات جوانه زده، مخمرها، زردة تخم مرغ، جگر گوساله و سويا موجود است. در حد اشباع كمتر مي‌توان اين ويتامين را در گوشت قرمز، مغز، جگر مرغ، قلوه، تمامي غلات، كلم، اسفناج، پنير، ميوه‌هاي تازه، جوانه‌ي گندم، شير نجوشيده و شير خشك، سبزيهاي سبز، ماءالشعير، تخم مرغ، پرتقال، نان سبوس‌دار، نخود، ماهيها، سيب زميني، سبوس برنج، گوجه فرنگي هم يافت.
شير مادر به عنوان منبع اساسي اين ويتامين براي كودك محسوب ميشود تا حدي كه تغذيه با شير خشك بدون مكمل ويتاميني مي‌تواند باعث به وجود آمدن نارسايي‌هاي مغزي خطرناكي براي كودك شود
بدنسازان و ويتامين B6 يا G
بدنسازان و قهرمانان پرورش اندام با توجه به خصوصيت بدني و قهرماني رشته‌ي خود نيازمند ميزان بالايي در حدود حداكثر ميزان نياز روزانه به ويتامين B6 هستند. مصرف بالاي پروتئين و سوخت و ساز بالاي بدن اين افراد خود يكي از مهمترين دلايل استفاده و نياز جدي ويتامين B6 براي اين افراد است. در ضمن در دوران كات و خشك كردن بدن نيز مصرف اين ويتامين با كمك به پايين آوردن ميزان اسيد اكساليك كمك زيادي بر پايداري كليه‌ها براي تحمل اين دوره ميكند.
مقدار نياز بدن به ويتامين B6 يا G
ميزان نياز روزانه‌ي بدن به ويتامين B6 بسته به وضعيت عمومي بدن، وزن، سن، ميزان تحرك و متدهاي تغذيه‌اي بين 200 تا 500 ميليگرم در روز متغير است كه توصيه ميشود براي جلوگيري از عوارض كمبود ويتامين B6 در بدن حتما منابع طبيعي اين ويتامين در برنامه تغذيه‌ي روزانة افراد گنجانده شود.
اثرات ناشي از مصرف بيش از حد ويتامين B6 يا G
مصرف زياد اين ويتامين هم مثل ساير ويتامينهاي گروه B داراي عارضة خاص و قابل توجهي نيست و اضافة نياز بدن به راحتي دفع ميشود هر چند كه مصرف فوق‌العاده زياد و غيراستاندارد اين ويتامين مي‌تواند عوراضي را در دراز مدت براي كبد و كليه‌ها ايجاز كند.
ويتامين B7
در مورد ماهيت ويتامين B7 بين صاحب نظران علم تغذيه بحث است. عده‌اي آن را همان ويتامين I يا اينوزيتول مي‌دانند و عده‌اي ديگر آن را ويتامين J يا كولين مي‌دانند. بنابراين دو نظر، ما نقاط مشترك نظر اين صاحب نظران را خواهيم آورد.
دو تركيب كولين و اينوزيتول داراي دو ويتامين كاهش دهندة چربي بدن هستند. خاصيت اين دو ماده كاهش دادن مقدار چربيها است و بدين ترتيب از كبد و شريانها حفاظت ميكند. بنابراين مي‌توان اين ماده را در تمام ناراحتيهاي كاربردي با ريشة گوارشي به كار برد.
به خاطر نقش اين دو ماده در تشكيل گلبولهاي قرمز، پزشكان آنها را در موارد كم خوني همراه با عنصرهاي مس و آهن توصيه ميكنند. علاوه بر اين، اين مواد عوامل ايجاد سولفوروميتل در بدن هستند. به همين دليل به آنها خاصيت ضد سم داده شده است.
ويتامين B7 و بدنسازي
ويتامين B7 به علت داشتن خاصيت چربي سوزي و كاهش دادن ميزان چربي بدن عامل بسيار مناسب و عالي براي كاهش وزن و كم كردن چربي‌هاي اضافي بدن به شمار ميرود. البته ذكر اين مطلب ضروري است كه ويتامين B7 را تحت عنوان ويتامين I و ويتامين J نيز مي‌شناسند. يكي از نكات جالب توجه براي بدنسازان بايد اين باشد كه مقدار زيادي از اين ماده در مكمل‌هاي چربي‌سوز تجاري وجود دارد و آن مكمل‌ها قسمت اعظم موفقيت خود را مرهون اين ويتامين هستند.
موارد مصرف ويتامين B7
اين ويتامين علاوه بر مصرف براي درمان كم‌خوني‌ها براي تسهيل در تشكيل گلبولهاي قرمز و نيز خاصيت ضد سمي آن كه موجب ميشود تا در درمان مسموميت‌هايي نظير سوختگيها، زخم، شك، تتراكلروكرين، تري نيترولوئن، سرب، وجود كلسترول بيش از حد در خون و حالتهاي تهوع ناشي از استونمي نقش مهمي را ايفا كند در درمان بلند مدت چاقي و اضافه وزن هم تأثير بسزايي را دارد
ويتامين B8
ويتامين B8 يا H1
اين ماده هم مثل ويتامين B6 ويتامين پوست و مو مي‌باشد. اين عنصر از جگر و شير استخراج ميشود و در رشد ارگانيسمهاي مختلف حيواني و نباتي دخالت نموده و احتمالاً به عنوان شبه آنزيم در متابوليسم‌هاي مختلفي شركت ميكند.
ويتامين B8 به همراه ويتامين B5 ويتامينهاي خاص پوست و مو مي‌باشند. بارزترين قدرت اين ويتامين در حفظ و رشد مجدد مو نمودار ميشود و تقريباً ماده‌اي بي‌رقيب در اين زمينه مي‌باشد.
اين ويتامين از جگر و شير استخراج ميشود و به عنوان يك شبه آنزيم در متابوليسم‌هاي مختلفي شركت دارد.
اين ويتامين تنها هنگامي مؤثر واقع ميشود كه با ويتامين B5 مصرف شود. از موارد مهم ديگر اين ويتامين كمك به خون‌سازي، اشتها، جلوگيري از ورمهاي پوستي و مفصلي و تقويت چشايي است. از نظر منابع مي‌توان گفت تقريباً با ويتامين B5 همراه بوده و از اين نقطه نظر منابع طبيعي اين ويتامين نيازهاي بدن به ويتامين B5 را نيز برطرف ميكند.
منابع طبيعي ويتامين B8 يا H1:
ويتامين B8 را مي‌توان به ميزان زياد در مواد زير يافت:
بادام زميني، زردة تخم مرغ، شكلات، قارچ، قلوه، مخمر آبجو، نخود و در مقادير كمتر در تمام بافتهاي گياهي و حيواني نظير بادام زميني بوداده، گوشت، گوسفند، موز، گندم، مغز گوساله، كلم و گل كلم، اسفناج، ميوه‌ها، ژله، شير، سيب زميني، كاهو، سيبزيهاي سبز، ذرت، مرغ، برنج، گوجه فرنگي و ماست.
موارد مصرف ويتامين B8 يا H1:
اين ويتامين به صورت خاص در درمان ريزش مو، اكنه، كم خوني هيپوكروم، بي‌اشتهايي، آرتروز مفصل ران، ناراحتيهاي پوستي و به صورت عمومي در درمان اگزما، سرخي پوست نوزاد، ورم وبار زبان، تشكيل قسمتهاي بدون پرز روي زبان، التهاب پوست در اثر عفونت، سبوه، ناراحتيهاي مربوط به چشايي كاربرد دارد. اين ماده علاوه بر آنكه در كنار ويتامين B5 در شادابي، سلامت، حفظ و رشد و حتي رشد مجدد مو نقش دارد و نيز در بهبود پيدا كردن و التيام زخمها بسيار مؤثر است در درمان اكنه، كم‌خوني، بي‌اشتهايي، آرتروز مفصل ران، ناراحتيهاي پوستي موضعي مثل خون مردگي، تشكيل قسمتهاي بدون پرز بر روي زبان، برخي از ورمهاي پوستي، التهاب پوست بر اثر عفونت و ناراحتيهاي چشايي بسيار مؤثر است.
اين ويتامين يكي از كمرنگ‌ترين و در عين حال مؤثرترين ويتامينهاي گروه B است كه كمبود آن عوارض ناخوشايندي را به دنبال دارد. توصية ما استفادة هميشگي از سبزيجات تازه و غذاهاي متنوع براي بهره‌مندي از تمام ويتامينها به صورت طبيعي است.
عوارض كمبود ويتامين B8 يا H1:
فقر ويتامين B8 باعث بيماري بليتمن ميشود كه شامل ريزش مو، ناراحتيهاي عصبي- عضلاني، آسيبهاي پوستي و غيره است. البته كمبود ويتامين B8 در انسان استثنايي بوده و در مراحل ابتدايي داراي نشانه‌هايي چون كم شدن پرزهاي زبان، ناراحتي در تشخيص مزه و طعم، پريدگي رنگ و خشكي پوست ميشود.
به علت وجود اين ويتامين درگندم، نان و زردة تخم مرغ موردي از كمبود شديد اين ويتامين در افراد مشاهده نشده است. اما اثرات ناشي از كمبود اين ويتامين كه در محيط آزمايشگاه به ثبت رسيده است به ترتيب رخداد عبارتند از: ريزش شديد مو، ناراحتيهاي عصبي- عضلاني و آسيبهاي پوستي.
البته در مواردي كمبود مقطعي اين ويتامين در افراد كه به علت تغيير عادت‌هاي غذايي صورت مي‌گيرد باعث كم شدن پرزهاي زبان و ناراحتيهايي در تشخيص طعم و مزه، پريدگي رنگ و خشكي پوست ميشود كه با مصرف منابع طبيعي اين ويتامين به سرعت از بين ميرود.
اثرات مصرف بيش از حد ويتامين B8:
هيپر ويتامين B8 تا كنون شناسايي نشده است.
ويتامين B9
اين ويتامين داراي تأثير خاصي در رابطه با ترميم، بازسازي و بلوغ گروه‌هاي خوني دارد. پس به طور خلاصه اين ماده يك عامل ضروري براي تعادل مواد موجود در خون و كارآيي مناسب آن محسوب ميشود.
ويتامين B9 را با نام‌هاي L1، اسيدفوليك و فوليدون هم مي‌شناسند. اين ويتامين به مقدار كم در تمام سلولهاي گياهي و جانوري موجود است و كمبود آن در صورت استفاده از تغذية طبيعي تنها در اثر حرارت‌دادن بيش از حد غذاها به وجود مي‌آيد. هر چند اين ويتامين كاركردهاي گوناگوني دارد اما مهمترين نقش آن در مسائل مربوط به خون مشاهده ميشود.
البته در مواردي مثل بيماريها عصبي- كم‌خوني كه با بيماري بيرمر همراه هستند مصرف ويتامين B9 ممكن است باعث تشديد بيماري و تشنج شود كه در اين حالت بايد به سرعت از ويتامين B11 استفاده شود.
باز هم توصيه مي‌كنيم كه براي سلامتي خود
1- تغذيه‌اي متنوع داشته باشيد.
2- غذاها را زياد حرارت نداده و به مدت طولاني نگه نداريد.
3- در صورت نياز به مكمل و منابع دارويي به هر دليل حتما با كارشناس تغذيه تماس بگيريد.
نكته مهم ديگري كه در مورد ويتامين B9 وجود دارد اين است كه داروهاي ضدتشنج، ضدانقباض، و ضدحاملگي جلوي جذب كامل اين ويتامين را گرفته و در حين مصرف اين داروها بايد از منابع دارويي يا منابع طبيعي غني از ويتامين B9 استفاده كرد.
آنتي‌بيوتيك‌ها و سولفاميدها با از بين بردن باكتري‌هاي روده‌اي عملاً ساخت ويتامين B9 يا اسيدفوليك را به وسيلة آنها متوقف ميكنند كه در صورت كمبود شديد در چنين مواردي تزريق عضلاني صورت مي‌گيرد.
منابع طبيعي ويتامين B9 يا اسيدفوليك:
نكته جالب اين ويتامين اين است كه آن را مي‌توان در تمام سلولهاي گياهي و جانوري به مقدار كم يافت. اما غني‌ترين منابع اين ويتامين عبارتند از:
اسفناج، پرتقال، پنير، تخم مرغ، جگر، جوانه گندم، حبوبات، سيب، سيب زميني، شير گاو،عضله، قارچ، قلوه، كاهو، كلم، لوبيا سبز، مخمر آبجو يا ماءالشعير، مرغ، هويج
موارد مصرف ويتامين B9:
اين ويتامين براي تمام انواع كم‌خوني‌ها به خصوص از نوع پيشرس در نوزادان، كم‌خوني در دوران بارداري، كم‌خوني در اثر جراحي و در يك كلام براي تمام ناراحتيهاي مربوط به كم‌خوني و خونريزي استفاده ميشود.
برخي از دانشمندان خاصيت ضدسرطاني را به ويتامين B9 نسبت مي‌دهند چون در مواردي باعث درمان تومورهاي بدن شده است و اين دستاورد در محيط آزمايشگاه عملاً نمود داشه اما هنوز براي قطعي شدن اين ادعا تحقيقاتي صورت مي‌گيرد. به هر صورت چون در مورد ويتامين B9 هيپرويتاميني وجود ندارد پس عملاً مصرف مقدار بيشتري از آن در بيماران سرطاني بلامانع است.
از ديگر موارد استفاده‌ي اين ويتامين زماني است كه فرد به مدت طولاني از آنتي‌بيوتيك‌ها و سولفاميدها استفاده كند. در اين زمان جذب ويتامين B9 توسط بدن كاهش يافته و فرد براي بازيابي اين ويتامين بايد از منابع طبيعي اين ويتامين به ميزان بيشتري استفاده كند در غير اين صورت دچار عوارض ناشي از كمبود اين ويتامين خواهد شد.
عوارض مصرف بيش از حد ويتامين B9:
اسيدفوليك يا ويتامين B9 به هيچ عنوان داراي تأثير سمي نيست و هيپرويتاميني در مورد آن وجود ندارد.
ما همواره مصرف منابع طبيعي و تازه را براي به دست آوردن انواع ويتامينها توصيه كرده و مي‌كنيم. با مصرف غذاهاي تازه و مختلف نه تنها شما انواع ويتامينها را به دست مي‌آوريد بلكه اين نوع سيستم تغذيه باعث شادابي روحيه و عملكرد بهتر بدن ميشود.
اثرات ناشي از كمبود ويتامين B9:
اصولاً كمبود ويتامين B9 با يا اسيدفوليك به علت وجود اين ماده در تمام سلولهاي گياهي و جانوري عملاً وجود ندارد. هرچند در موارد استثنايي مانند مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها و سولفاميدها يا دوران بارداري و شيردهي در زنان ممكن است اين حالت به وجود آيد.
از موارد ديگري كه ممكن است كمبود اين ويتامين را باعث شود مصرف غذاهايي است كه به شدت حرارت داده شده باشند.
از عوارض كمبود اين ويتامين مي‌توان به عقب ماندگي ذهني، كم كرد وزن به صورت غيرطبيعي، كم‌خوني، ورقه ورقه شدن پوست، تورم زبان، ورم معده و حتي در زنان باردار به نقص جنيني اشاره كرد
ويتامين B10
ويتامين B10 يا H2 يا H
اين ماده محتوي اسيد پارا- آمينو- نيزوئيك و آمينو- 4بنزوات- سوديك است كه بسيار نزديك به يكديگر هستند. اين ويتامين ضد اودم پوست بوده و در آب، الكل، اتر و كلروفورم محلول است.
منابع آن:
اين ويتامين در مخمر آبجو، شير بدون چربي، ملاس، بادام زميني، غلات، قارچ، شكلات، سبوس گندم، كلم و گل كلم، تخم مرغ، ماست، گوجه فرنگي، كاهو، لوبيا، جگر، قلوه، گوشت بره، موز، كازئين، مغز، اسفناج، ميوه‌ها، ژله رويال، سبزيهاي سبز، ذرت، گوشت گوسفند، پپتون، سيب زميني، گوشت مرغ و غيره موجود است
اسيد پارا- آمينو- بنزوئيك ضد اختلالات رنگي پوست است. اين ماده كه از تركيبات اسيد فوليك مي‌باشد، داراي دو نوع تاثير است:
- تأثير پوستي كه سالهاست براي درمان اختلالات رنگي پوست به كار ميرود. اسيد پارا- آمينو- بنزوئيك در زمينة واكنشهاي اكسيد كننده‌اي كه منجر به تشكيل ملانين از دو پا ميشود نيز دخالت دارد. همچنين به عنوان يك محافظ بسيار عالي پوست عليه اكنه نيز به كار ميرود.
- تأثير ضد نفس تنگي: خواص ضد نفس تنگي آن، با افزايش مقدار اكسيژن در خون شرياني ظهور ميكند.
دكتر پوميه تجويز اين ويتامين را در موارد زير مؤثر مي‌داند: آسم، طاسي، سفيدي مو، تب پورپوراي كوهستان، سل پوستي اريتماتو، بيماري بروك- دورينگ، ملانوز، التهاب بافت عضلاني، پزوريازيس، روماتيسم مفصلي حاد، آلودگي به ركتزيا، مخملك، سرخك، اسكلرودرمي، تيفوس و كمبود مادة رنگي در پوست.
انگليسيها آن را در رابطه با اگزماي خشك، به عنوان ضد اكنه، ضد خارش و در آلرژي در برابر نور (لوسيتها) به كار مي‌برند. علاوه بر آن، آنها اسيد پارا- آمينو- بنزوئيك و آمينو- 4بنزوات را از طريق B.i.A.M به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار داده‌اند كه در اينجا خلاصه‌اي از توضيحات انديكس مرك را برايتان نقل مي‌كنم:
الف) اسيد پارا- آمينو- بنزوئيك (يا آمينو 4 بنزوئيك اسيد)
طبقه بندي شيميايي: اسيد بنزوئيك.
نامگذاري ژنريك: آمبن.
عناصر نزديك به آن: نمكها و مشتقات آن: پارا- آمينو- بنزوات سوديك، ضد خارش.
خاصيت مورد تأييد: تقويت كنندة تنفس.
جذب آن: سريعاً به وسيلة دستگاه گوارش جذب شده و دفع سريعي نيز دارد.
كاربردهاي اصلي: اگزماي خشك، خارش، سوختگي، پزوريازيس و فقدان مادة رنگي در پوست.
عوارض جانبي: حساسيت به نور، عوارض سمي ندارد.
در فرانسه تنها عامل مؤثر در داروي پارامينان (به صورت قرص و كرم) مي‌باشد
در داروي كولاژنان با ساير مواد همراه است (ضد مالارياي توليد شده در مقدار كم به وسيلة گروه ويتاميني B، يك اشتراك ضد سم واقعي را به وجود مي‌آورد).
كاربردهاي درماني: پولي آرتريت مزمن پيشرفته (P.C.F)، روماتيسم مفصل حاد (R.A.A) و تمام روماتيسمهاي تورمي، سل پوستي اريتماتو، كولاژنوز، ورمهاي آرتروز، ناراحتيهاي آلرژيك (آسم، كوريزا و....)، حساسيت نسبت به نور: لوسيت (انديكس مرك).
ب) آمينو- 4- بنزوات سوديك (يا آمينو- 4- بنزوات سديم)
طبقه بندي شيميايي: بنزوات سديم.
ساير نامگذاريها: P.A.B سوديك و پارا- آمينو- بنزوئيك.
خواص اصلي تأييد شده: محافظت در برابر نور.
خواص ثانوي تأييد شده: مكمل براي داروها.
خواص مورد تأييد: تقويت كنندة تنفس و ضد باكتري.
مكانيسمهاي جانبي: تأخير در دفع آنتي بيوتيكهايي كه با آن همراه ميشود مثل پني سيلين، استرپتومايسين.
سريعاً از طريق لولة گوارشي جذب شده و دفع آن نيز سريع است.
كاربردهاي مورد تأييد: تنگي نفس، ضعف و لاغري. فقر ويتاميني H حالت سمي ندارد.
در فرانسه تنها عامل فعال در آمپولهاي پارامينان است كه در درماتولوژي در مواردي نظير فقدان مادة رنگي پوست، سفيدي مو، پزوريازيس، ناراحتي پوستي همراه با خارش، اگزماي خشك و اكنه به كار ميرود.
داروي كولاژنان، با ويتامينهاي B5، B6 و B10 همراه است. (لوسيتها، پولي آرتريت مزمن پيشرفته، آسم، روماتيسمهاي تورمي و تمام ناراحتيهاي آلرژيك.
در درمان سالخوردگان حالت تنفس را طبيعي ساخته و ضد ضعف و لاغري است.
در داروي آبيوزان، با تتراسيكلين همراه بوده و براي عفونتهاي گوش و حلق و بيني نظير آنژينها، ورم گوش، ورم حفرة بيني- حلق، سينوزيت و بيماريهاي ويروسي نظير موارد به كار ميرود:
- عفونتهاي شديد، بيماريهاي باكتريايي حاد و مزمن ريوي، عفونت شديد برونشيتهاي مزمن و آسم، عفونتهاي پوستي (اكنه)، ناراحتيهاي معده‌اي- ادراري و غيره.
مصرف آن براي كودكان زير 8 سال و زنان باردارد ممنوع است.
شايان ذكر است كه اسيد پارا- آمينو- بنزوئيك به صورت جهاني به عنوان يك ويتامين شناخته نشده است.
ويتامين B11
ويتامين B11 حاوي كارنيتين است و به همين علت خاص اشتها مي‌باشد بنابراين در تمام مشكلات تغذيه‌اي كه منجر به لاغري ميشوند كاربرد دارد و مؤثرترين ماده طبيعي براي افزايش اشتها و وزن است.
ويتامين B11 يا O با تحريك ترشحات گوارشي و خصوصاً ترشحات معده و لوزالمعده را تحريك ميكند. اين تحريك به نوبه‌ي خود باعث افزايش اشتها ميشود كه امكان تغذيه و افزايش وزن را پس از يك دورة 8 تا 10 روزه به وجود مي‌آورد.
البته مواردي نيز وجود دارد كه استفاده از اين ويتامين و منابع آن ممنوع است موارد ممنوعيت استفاده از ويتامين B11 يا O.
البته كارنيتين هنوز به صورت جهاني به عنوان يك ويتامين تأييد نشده اما عده زيادي از متخصصين تغذيه و از جمله خود من با توجه به اهميت اين ماده در رفع لاغري و بهبود عملكرد بدن به مثابه ساير ويتامينها را يك ويتامين و در گروه آنها مي‌دانند.
منابع طبيعي ويتامين B11 يا O:
ويتامين O يا B11 را مي‌توان در بافتهاي حيواني و غذاهايي كه اين بافتها را در بر مي‌گيرد به ميزان مطلوب به دست آورد.
فرهنگ تغذيه‌اي قديم ما ايرانيان كه مبتني بر غذاهايي مثل آبگوشت، انواع خورشت و كباب بود حاوي منابع سرشاري از اين ويتامين هست. علاوه بر آن انواع لبنيات و بخصوص ماست كه حاوي تمام خواص لبنيات به علاوه‌ي مخمرهاي مفيد است در بارگيري اين ويتامين نقش عمده‌اي دارد از منابع ديگر اين ويتامين مي‌توان به آبجو يا ماءالشعير بدون الكل اشاره كرد كه خود حاوي تمام ويتامينها است.
موارد مصرف ويتامين B11 يا O:
ويتامين B11 يا O خاص افزايش وزن در يك دوره‌ي 3 ماهه و به صورت طبيعي است البته من به عنوان يك متخصص امر تغذيه به هيچ عنوان افزايش و كاهش بيش از 5 كيلوگرم وزن را بدون مشاوره با يك كارشناس تغذيه به علت اثرات و عواقب آن توصيه نمي‌كنم و باز هم تأكيد مي‌كنم كه در هيچ راهي بدون آگاهي و مشاوره قدم نگذاريد به خصوص اموري كه مستقيما با سلامتي شما در ارتباط‌اند.
براي كاهش يا افزايش اصولي وزن شما مي‌توانيد از طريق سايت تخصصي بدنسازي ايران كارشناسان مجرب اين سايت تماس گرفته تا بهترين راهكارهاي سيستماتيك كاهش و افزايش وزن را در اختيار شما بگذارند.
موارد ممنوعيت استفاده از ويتامين B11 يا O:
همانطور كه گفتيم ويتامين B11 يا O اشتها را افزايش ميدهد و اين امر به خاطر تأثيرگذاري اين ويتامين بر ترشحات معده و لوزالمعده صورت مي‌گيرد.
بنابراين در مواردي چون زخم معده، معده برداري، ديابت و مسلما چاقي مفرط استفاده از اين ويتامين و حتي منابع طبيعي آن ممنوع است.
عوارض مصرف بيش از حد ويتامين B11 يا O:
تاكنون هيچ موردي از هيپرويتاميني B11 يا O مشاهده نشده است اما به طور قطع مي‌توان گفت كه مصرف زياد اين ويتامين باعث افزايش اشتها طي 8 تا 10 روز ميشود. در اين روند اگر به ميزان مناسب از ويتامينهاي A، B4، B7 و E استفاده نشود و در مورد رژيم پروتئين و هيدرات كربن فرد تصميمي گرفته نشود مي‌تواند عوارض سوء و حتي خطرناكي در پي داشته باشد پس توصيه ما همواره مشاوره با كارشناسان مجرب بدنسازي است.
ويتامين B12
ويتامين B12 يا L2
اين ويتامين به طور خلاصه و جامع ضد كم خوني، تحريك كنندة توليد گلبول قرمز و ضد درد است و تنها در منابع جانوري ياف ميشود.
اين ويتامين در سال 1948 از جگر استخراج شد.
ويتامين B12 در بدن به اشكال گوناگوني وجود دارد كه بيشتر آن را تحت عنوان كوبالامين مي‌شناسند و به خاطر فعاليت شبه آنزيمي آن نقش مهمي در اعمال متابوليكي مختلف بر عهده دارد. حضور ويتامين B12 براي انجام واكنشهاي آنزيمي متعددي ضروري است. لازم به ذكر است كه گياهان داراي ويتامين B12 نيستنتد و به همين دليل استفاده از رژيمهاي منحصرا گياهخواري براي انسان خطرناك است از سوي ديگر ويتامين B12 داراي 4 درصد كبالت مي‌باشد و به همين دليل بر كم خوني نيز تأثير مي‌گذارد.
منابع طبيعي ويتامين B12 يا L2:
ويتامين B12 يا L2 را مي‌توان تقريبا در تمام بافتهاي جانوري يافت اما اين ويتامين حتي در مقادير كم هم در بافتهاي گياهي يافت نمي‌شود بنابراين گياهخواران در معرض عوارض كمبود اين ويتامين قرار دارند. از بهترين و غني‌ترين منابع اين ويتامين مي‌توان به جگر، گوشت قرمز، شير و پنير، زردة تخم مرغ، ماهي، قلوه و ران مرغ اشاره كرد.
ويتامين B12 و بدنسازان:
كمبود ويتامين B12 در صورت استفاده صحيح از منابع طبيعي اين ويتامين تقريبا هيچگاه رخ نمي‌دهد و بدنسازان چه در حد حرفه‌اي و چه در حد آماتور معمولا هيچگاه دچار كمبود و نياز شديد به اين ويتامين نمي‌شوند اما توصيه ما براي عملكرد بهتر بدن افراد و به خصوص به ثمر رسيدن تلاش‌هاي مداوم بدنسازان حرفه استفاده مكرر ماهيانه و حتي هفتگي از خوراك جگر گوساله و مصرف زياد تخم مرغ براي تأمين سري ويتامينهاي گروه B است.
شايان ذكر است كه علاوه بر زردة تخم مرغ كه معدني از املاح و ويتامينها و مواد معدني است سفيدة تخم مرغ پروسة تقريبا خالصي از پروتئين است كه حدود 90 درصد آن جذب بدن ميشود.
موارد مصرف ويتامين B12:
اين ويتامين مصرف زيادي در خصوص بيماريهاي كم خوني و دردهاي عصبي دارد. البته شيوة تزريق نسبت به شيوة خوراكي ارجحيت دارد زيرا در اين شيوه احتمال دفع يا عدم جذب از سوي سيستم گوارش وجود ندارد. همچنين غالب پزشكان اين ويتامين را به همراه ساير ويتامينهاي گروه B در مواردي همچون ضعف و بي‌حالي عمومي، دوران نقاهت بعد از عمل جراحي يا بيماريهاي عفوني و همچنين در مواردي مثل افراد الكلي و سالمندان كه به صورت كلاسيك داراي مشكلات كلاسيك ساختاري بدن هستند تجويز ميكنند.
از موارد ديگري كه تجويز ويتامين B12 مي‌تواند راهگشا باشد مي‌توان به دردهاي روماتيسمي، ضعف ناشي از شير دادن مادران، لاغري، طاسي، سفيدي مو، ترميم زخمهاي ناشي از عمل جراحي، تأثير در رشد، ورم معده، بارداري، يرقان، نارسايي قلب، بيماري پاركينسون، ميگرن‌ها و دردهاي عصبي، فلج اطفال، روان‌‌پريشي‌هاي الكليك و تحليل رفتن بدن اشاره كرد.
ويتامين B13
اسيد اوروتيك يا اوراسيل 6 كربوكسيليك.
تسهيل كنندة متابوليسم چربيها و محافظ كبد.
ويتامين B13 داراي دو تاثير سودمند است:
- پايين آوردن مقدار اسيد اوريك خون (اوروتوريك).
- حفاظت از فلور روده‌اي (اولترافلور).
ويتامين B13 يا اسيد اوروتيك يك مولكول اوليه از سنتز بنيانهاي پيريميديك است. اين عنصر تكثير فلور روده‌اي را به شكل فيزيولوژيكي طبيعي و مناسب آن (اشريشياكولي، لاكتوباسيلها، آنتروكوكها و...) امكان‌پذير مي‌سازد. اين موجودات ميكروسكوپي مهمانان معمول و ضروري روده‌ها هستند. اين تأثير خصوصاً پس از درمانهاي طولاني (فرضاً به وسيلة آنتي بيوتيكها) يا جراحيهاي قطعه‌برداري از دستگاه گوارش كه فلور فيزيولوژيكي روده را از بين برده و يا حداقل به آن آسيب مي‌زند بسيار سودمند خواهد بود. متقابلاً اين تأثير ديناميك، روي رشد فلور روده‌اي مفيد براي تكثير موجودات ريز بيماريزا مؤثر نيست (كانديدا- آلبيكانها، استافيلوكوكها، پروتئوس و...) و تكثر بيمار گونة آنها را متوقف مي‌سازد.
تااثير كاهش دهندة اورة خون، در اوايل چرخة متابوليكي سنتز اسيد اوريك ظاهر شده و كار را به نفع سنتز اسيد اوريديليك كه دفع آن آسان‌تر است، منحرف مي‌سازد. وجود اوره بيش از حد در ادرار نيز خود به خود كاهش مي‌يابد. اسيد اوروتوريك در صورت وجود نارسايي كليوي قدرت خود را حفظ ميكند.
اين ويتامين را مي‌توان به خاطر تاثير مشابهي كه بر اكسالاتها دارد با ويتامين B6 (يا پيريدوكسين) مشابه دانست كه همين مسأله اهميت اين دو ويتامين را در رابطه با سنگهاي كليوي مشخص مي‌سازد
طبيعتاً اين كاربردها با همان مسائلي است كه قبلاً مطرح كردم:
- ناراحتيهايي كه از كاهش ميكروبهاي موجود در روده ناشي ميشود و مشكلات گوارشي ناشي از آنتي بيوتيك درماني، اسهالهاي مختلف و تمام ناراحتيهاي گوارشي مربوط به اين حالتها.
- افزايش مقدار اسيد اوريك در خون به خاطر دلايل كليوي (سنگها)، يا مشكلات مفصلي (روماتيسمها، نقرس).
در واقع مقدار اضافة اوراتها يا به كليه- ادرار وارد ميشود كه در آن صورت باعث ايجاد سنگ خواهد شد و يا اينكه به كليه- روماتيسمها (هنگامي كه گفته ميشود كليه درد ميكند، در واقع بايد گفت كه كمر درد ميكند) و تمام مفاصل (بالااخص انگشت شست پا) وارد ميشود.
بنابراين اسيد اوروتيك در رابطه با سنگهاي كليوي كه از اورات ساخته شده باشد به كار ميرود. اين عنصر قولنجهاي نفريتي را تسكين نمي‌دهد بلكه با درمان آنها از طريق تجزية سنگهاي اوراتي و جلوگيري از انباشته شدن اوراتها در كليه وارد عمل ميشود. يادآوري مي‌كنم كه ويتامين B6 (پيريدوسكوربين) اكسالاتها را تجزيه ميكند.
اسيد اوروتيك با موفقيت در درمان ريشه‌اي نقرس و روماتيسمهاي نقرسي به كار رفته است. به عبارت ديگر، از آن به عنوان تجزيه كنندة مقدار اضافة اوراتهايي كه در مفاصل و كليه‌ها انباشته شده استفاده ميشود.
بدين ترتيب ويتامين B13 پيشگيري كنندة تمام بيماريهايي است كه با افزايش مقدار اسيد اوريك خون (بالاخص نقرس و قولنجهاي نفريتي) در رابطه هستند. علاوه بر آن، اين عنصر مقدار كلسترول خون را نيز كاهش ميدهد (هيپوكلسترولميانيت).
گرانولهاي اوروتوريك داراي 25 گرم اسيد اوروتيك در هر 100 گرم تركيب مي‌باشد. يك قاشق مرباخوري از اين گرانولها محتوي 5/1 گرم اسيد اوروتيك مي‌باشد. مقدار تجويز آن بين 2 تا 4 گرم در 24 ساعت براي معالجات طولاني است زيرا به محض توقف درمان در افرادي كه آمادة ابتلا به اسيد اوريك اضافه هستند تجمع اسيد اوريك در كليه‌ها و مفاصل آغاز خواهد شد.
ساده‌تر از آن مي‌توان يك قاشق سوپخوري اوروتوريك را در يك بطري آب معمولي حل كرده و از آن به عنوان آب مصرفي استفاده كرد. البته در مواقع ديگر نيز نظير هنگام بيدار شدن و شب هنگام خوابيدن و ساعت 10 و 16 يا نيمه شب در صورت بيدار شدن نيز مي‌توان از آن نوشيد.
يكي از بيماران من اين مساله را به شكلي نه چندان علمي بيان مي‌كرد: «من يك ليوان مي‌نوشم، دو ليوان ادرار مي‌كنم! و همين كار درون مرا پاك ميكند!»
در تركيب الترافلور، اسيد اوروتيك با مخمرهاي خشك و ارگانيسمهاي زندة مقاوم در برابر آنتي بيوتيكها كه با تكثير ميكروبهاي بيماريزا مخالفت ميكنند همراه است. به خاطر همين دو تاثير متنوع آن (تسريع رشد فلور مفيد و توقف رشد فلور بيماريزا) اين دارو خصوصاً در افراد مبتلا به آرتريت كه مدتي طولاني به وسيلة آنتي بيوتيكها تحت درمان بوده‌اند و يا جراحيهاي قطعه برداري از دستگاه گوارش روي آنها انجام شده داراي تاثير مضاعفي است.
انگليسيها از اسيد اوروتيك در موارد زير استفاده ميكنند:
خواص اصلي ثابت شده آن در: كاهش چربي بدن، محافظت از كبد، كاهش دهندة اسيد اوريك خون، متوقف كنندة سنتز اسيد اوريك و كاهش دهندة كلسترول خون.
و خاصيتي كه بايد مورد تاييد قرار گيرد: افزايش دهنده ترشح صفرا.
مكانيسمهاي اصلي تاثيرگذاري: واسطة طبيعي بيوسنتز بنيانهاي پيريميديك.
با ايفاي نقش آنزيم در بيوسنتز پروتئينهاي هپاتيك شركت ميكند.
از نفوذ چربيها در كبد جلوگيري به عمل مي‌آورد. مقدار پلاسماتيك تري گليسيريدها، كلسترول، بتاوپربتاي ليپوپروتئينها را كاهش ميدهد.
جذب آن از طريق معده و روده انجام مي‌گيرد.
تاثيرات مورد انتظار: كاهش چربي بدن، محافظت از كبد، كاهش دادن اسيد اوريك خون،متوقف كنندة سنتزاوريك، ضد كلسترول خون.
تاثيرا جانبي: تشكيل غدد چربي هپاتيك كه بسيار نادر است و در موارد استثنايي بزرگ شدن كبد.
روشهايي كه مي‌توان با آن همراه ساخت: رژيم غذايي، كولشيسين.
نشانه‌هاي مسموميت حاد: غير سمي است.
درمان طولاني: مرسوم است.
طبقه بندي دارويي: تابلوي C.
در فرانسه تنها عنصر فعال در تركيب اوروتوريك موجود است و به صورت مشترك در اولترافلور نيز وجود دارد.
ويتامين B13 به صورت جهاني به عنوان يك ويتامين شناخته و پذيرفته نشده است. (انديكس مرك).
پاسخ با نقل قول
