نکاتی درباره گرفتگی عضلات حین ورزش

[پيمان صادقي پري]

شما می توانید با خستگی کنار بیایید. ناتوانی در تمرکز هم قابل تحمل است. اما گرفتگی و درد عضلانی چطور؟ وقتی این دردها به سراغتان بیاید، تمرین در باشگاه بدترین چیز ممکن برایتان خواهد بود.

گرفتگی و درد عضلانی فقط در نواحی عضلات شکم ایجاد نمی شود؛ در هر قسمت از بدن قابل پیدایش است—از رانها گرفته تا عضلات بازو، حتی عضلات ساق.

صرفنظر از نوع تمرین، همه مستعد گرفتار شدن به گرفتگی عضلانی هستند. وقتی یاد بگیرید که چطور با این دردها کنار بیایید—و به طور کلی چطور از بروز آن جلوگیری کنید—دیگر از تمرینات خود عقب نمی افتید. دردها و گرفتگی عضلانی معمولاً خود به خود برطرف می شوند. اما تا وقتی این دردها از بین بروند، انگیزه شما پایین آمده و جلسه تمرینتان بیحاصل خواهد بود.

چرا درد و گرفتگی عضلانی پدید می آید؟

گرفتگی عضلانی، نوعی انقباض اسپاسم گونه (بگیر و ول کن) عضلات است که حین یا بلافاصله بعد از تمرین ایجاد می شود. علت این انقباضات هنوز %100 مشخص نشده و در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد. اما چند عامل مشخص برای آن وجود دارد.

الکترولیت ها

جذب آب شما و الکترولیت ها در احتمال بروز گرفتگی عضلانی نقش زیادی دارد. تا به حال در باشگاه کسانی را دیده اید که گاتوراد سر می کشند؟ نوشیدن آن فقط به این دلیل نیست که مزه خوبی دارد، به این خاطر است که این نوع مایعات دارای توازن الکترولیت سدیم-پتاسیم است که برای تقویت عملکرد سیسم عصبی بدن مفید و سازنده است. وقتی این توازن الکترولیت در بدن با اخلال روبه رو شود—به ویژه وقتی زیاد عرق کنید—ممکن است این مشکل به وجود آید.

این مشکل وقتی طی تمرین مقدار زیادی آب بنوشید هم ممکن است اتفاق بیفتد. خیلی از افراد یک ست انجام می دهند، یک نوشیدنی می خورند دوباره یک ست دیگر و باز هم یک نوشیدنی دیگر و فکر هم می کنند که برای بدنشان مفید است. اما وقتی بدنتان در اوج جذب آب باشد، سدیم بیشتری را به شکل عرق خارج می کند. درست است که آبی که از بین رفته را جایگزین میکنید، اما بدون سدیم، عملکرد عضلات مختل خواهد شد.

به علاوه، اگر تمرینتان در محیطی خیلی گرم انجام می شود، ممکن است حتی بدتر هم بشود. در چنین شرایطی نه تنها بیشتر عرق خواهید کرد، بلکه گرما تاثیر منفی روی عضلاتتان داشته و زودتر احساس خستگی و ضعف می کنید.

سطح کلسیم

علت دیگر درد و گرفتگی عضلانی پایین بودن میزان کلسیم بدن است. وقتی غلظت کلسیم در مایع خارج سلولی اطراف اعصاب و عضلات کم باشد، پایانه های عصبی بیش از حد تحریک شده و درد و گرفتگی عضلانی به وجود می آید.

خستگی عضلانی

بلافاصله بعد از انقباض، عضله به مرحله رلاکسیون (شل شدن عضله) می رود، که معمولاً بیشتر از خود انقباض طول می کشد. این روند رلاکسیون به فیدبک حسی بین عضله و نخاع برمی گردد، که از محور عضلات و اندام های تاندون گولگی که در عضلات قرار دارد، ناشی می شود.

وقتی عضله خسته می شود، سفت می شود، که فعالیت محور عضلات را بیشتر و فعالیت تاندون گولگی را کمتر می کند. وقتی این تلاشها به همراه هم اتفاق بیفتد، مشکلاتی را در پروسه انقباض و رلاکسیون عضلات ایجاد کرده و گرفتگی عضلانی پدید می آید.

تاثیر کربوهیدرات

درد و گرفتگی عضلانی درمواردی که فرد رژیم های کم کربوهیدرات را دنبال می کند و ناگهان مقدار زیادی کربوهیدرات مصرف می کند، نیز ممکن است اتفاق بیفتد. این می توند بخشی از پروتکل رژیم غذایی باشد، از اینرو بهترین راه برای کنار آمدن با آن این است که بدانید بلافاصله بعد از دوره کربوهیدرات-بالا، احتمال بیشتری برای بروز درد و گرفتگی عضلانی وجود دارد و سعی کنید از انجام هر نوع فعالیت شدید در این مدت خودداری کنید.


برخورد با درد و گرفتگی عضلانی

بلافاصله پس از احساس گرفتگی عضلانی، به فعالیت و حرکت خود ادامه دهید. احتمالاً قادر به انجام حرکت با دامنه حرکت کامل نخواهید بود، اما ادامه حرکت فیبرهای عضلانی به برگرداندن محور عضلانی به حالت اولیه و کاهش حس گرفتگی و درد، کمک می کند. حرکت باید آرام و به نرمی صورت گیرد، از اینرو، راه رفتن ارام و تاب دادن و لرزاندن عضله مورد نظر بسیار کمک کننده خواهد بود.
بعنوان یک اقدام پیشگیرنده می توانید قبل از شروع گرفتگی عضلانی یک نوشیدنی جایگزین الکترولیت مصرف کنید. این کارنه تنها جذب آب بدنتان را تنظیم می کند، بلکه نسبت سدیم-پتاسیم آنرا نیز حفظ می کند.
درجه فیتنس هوازی و قلبی-عروقی خود را ارتقاء بخشید. اینکار باعث می شود عضلات حس خستگی را بهتر تحمل کرده و وقتی خستگی بر عضله غالب شود، کمتر دچار درد و گرفتگی شوند.
اطمینان یابید که در رژیم غذاییتان به اندازه کافی از کلسیم وجود داشته باشد که وجود کلسیم کافی در بدن از بروز درد و گرفتگی عضلانی جلوگیری می کند. مصرف محصولات لبنی ساده ترین راه است و آنهایی که از لبنیات استفاده نمی کنند، می توانند از مکمل های کلسیم استفاده کنند.
برای جلوگیری از بروز درد و گرفتگی عضلانی روی توازن خود کار کنید. اینکار به تقویت اندام های تاندون گ.لگی و محور عضلات کمک میکند و از اینرو توانایی آنها را در کنار آمدن با استرس ناشی از حرکت ها مختلف بالا می برد.
آندسته از افرادیکه بیشتر از گرفتگی عضلات پا دچار سندرم ناراحتی و بیقراری پا میشوند، اضافه کردن مکمل منیزیم به رزیم غذاییشان برای کاهش گرفتگی های عضلانی بسیار مفید است. ماده معدنی منیزیم برای بازداشتن ورود کلسیم به پایانه های عصبی در بدن فعالیت می کند. وقتی بدن از منیزیم تخلیه شود، باعث ایجاد تشنج و آشوب در عضله شده و بیقراری و تشنج پا ایجاد می شود. همچنین می توانید با اضافه کردن حبوبات، دانه ها، آجیل، و شکلات تلخ به رژیم غذاییتان، که همه منابع بسیار خوبی از منیزیم هستند، از بروز این مشکل جلوگیری کنید.


با گرفتگی عضلانی مقابله کنید

این تکنیک ها را امتحان کنید. به خاطر داشته باشید که هرکس متفاوت است و علت گرفتگی عضلانی او می تواند متفاوت باشد. با توجه به اینکه وقتی درد و گرفتگی عضلانی در شما ایجاد می شودف چه می کنید، وضعیت جذب آب و الکترولیت های بدنتان چطور است، می توانید پیدا کنید که کدامیک از این تکنیک ها بیشتر به دردتان می خورد.