exploit
۱۳۸۸-۰۴-۱۵, ۰۹:۱۵ بعد از ظهر
همه به خوبي نمك را مي شناسيم و آن را براي طعم بخشيدن به غذاهايمان به كار مي بريم. ولي آيا نمك فايده اي هم براي بدن دارد؟ ضرر چه طور؟ دراين مطلب در مورد خواص سديم و نقش آن در بدن صحبت خواهيم كرد. دانشمندان از سال 1937 دريافتند كه سديم يك عنصر ضروري براي بدن است .
سديم مهمترين الكتروليت موجود در بدن مي باشد . الكتروليت ها عناصري هستند كه در بدن وظيفه تنظيم غلظت آب بدن، ثبات اسيديته بدن و بسياري از اعمال ديگر را بر عهده دارند. سديم بيشتر در مايعي كه اطراف سلول هاي بدن را فراگرفته، موجود است.
با مصرف نمك كه از دو جزء كلر و سديم تشكيل شده است، سديم وارد بدن شده و به راحتي ازطريق دستگاه گوارش جذب مي شود.
اغلب سديم مصرف شده ( 95 درصد) بيشترازنياز بدن است كه از طريق كليه ها دفع مي شود. تنظيم ميزان سديم موجود در بدن توسط سيستم دقيقي انجام مي شود. اين سيستم به وسيله يك هورمون به نام آلدوسترون كنترل مي شود. اين هورمون ازغدد فوق كليوي ترشح مي شود.
با كاهش ميزان سديم در بدن، ترشح آلدوسترون افزايش مي يابد كه باعث جذب بيشتر سديم از روده ها ومانع دفع سديم از كليه مي شود. در صورتيكه با مصرف زياد نمك ميزان سديم در بدن بالا برود، بخش مربوط به تشنگي در مغز تحريك شده ، فرمان تشنگي را صادر مي كند. در اين صورت فرد احساس نياز به آب پيدا كرده و با مصرف آب غلظت سديم بدن كم مي شود.
نقش سديم در بدن
- آب بدن را تنظيم مي كند، در نتيجه با افزايش يا كاهش مصرف آب ، بدن دچار تورم يا خشكي نمي شود.
- به هدايت امواج عصبي كمك مي كند.
- در منقبض شدن عضلات مؤثر است.
- با وجود سديم ميزان ثبات اسيدي - بازي بدن حفظ مي شود يا به عبارتي سديم در تنظيم ph بدن مؤثر است.
- يك نقش جالب سديم اين است كه موجب جذب بهتر قندهاي ساده و اسيدهاي آمينه كه اجزاء تشكيل دهنده مواد نشاسته اي و پروتئين ها هستند، مي شود.
- سديم در شيره هاي گوارشي كه موجب هضم غذا مي شوند، وجود دارد.
- سديم در استخوان ها نيز موجود است.
ميزان نياز به سديم
روزانه 200 ميلي گرم سديم، حداقل نياز يك فرد بالغ را برآورده مي كند. معمولاً افراد خيلي بيشترازاين ميزان و به طور متوسط 7 تا 11 گرم در روز ، نمك مصرف مي كنند كه از اين طريق 4 گرم سديم روزانه دريافت مي شود.
مهمترين منبع دريافت سديم، نمك است، ولي به طور طبيعي در بعضي از مواد غذايي مثل گوشت ها و سبزيجات نيزموجود است.
غذاهاي آماده و كنسرو شده، مقدار زيادي نمك دارند. از اينرو به افراد دچار فشارخون بالا توصيه مي شود، مواد غذايي كنسرو و فرآيند شده را مصرف نكنند.
كاهش و افزايش مصرف سديم
مقدار نرمال سديم خون ، 136 تا 145 ميلي اكي والان در ليتر است. اگر ميزان سديم خون كمتر از اين مقدار شود فرد دچار عارضه اي بنام هيپوناتريومي مي شود و اگر بيشتر از اين مقدار شود دچار هيپرناتريومي خواهد شد.
علائم كمبود سديم در بدن سستي، انقباض عضلاني ، خستگي و گيجي و افت فشار خون است. با افزايش مقدار سديم خون، فشار خون بالا رفته ، خطر بيماري هاي قلبي-عروقي، سكته و آسيبهاي قلبي وجود دارد. براي كاهش احتمال بروز اين عوارض به افراد توصيه مي شود منابع پتاسيم، كلسيم و منيزيم را بيشتر دريافت كنند.
در مواردي چون استفراغ پياپي، اسهال و يا تعرق بيش از حد ، دفع سديم افزايش يافته در نتيجه نياز به مصرف سديم نيز بيشترميشود. افرادي كه براي درمان افسردگي ، ليتيم مصرف مي كنند نبايد رژيم محدود از سديم بگيرند.
توانايي بدن دردفع سديم از كليه ها محدود است. بنابراين مصرف زياد و طولاني مدت سديم ، موجب تجمع ميزان اضافي آن در بدن شده و در سنين بالاتر، فرد دچار عارضه فشار خون خواهد شد. پس بهتراست قبل از مصرف يك ماده غذايي ، بر چسب آن را مطالعه كنيد تا مطمئن شويد سديم زيادي ندارد.
سديم مهمترين الكتروليت موجود در بدن مي باشد . الكتروليت ها عناصري هستند كه در بدن وظيفه تنظيم غلظت آب بدن، ثبات اسيديته بدن و بسياري از اعمال ديگر را بر عهده دارند. سديم بيشتر در مايعي كه اطراف سلول هاي بدن را فراگرفته، موجود است.
با مصرف نمك كه از دو جزء كلر و سديم تشكيل شده است، سديم وارد بدن شده و به راحتي ازطريق دستگاه گوارش جذب مي شود.
اغلب سديم مصرف شده ( 95 درصد) بيشترازنياز بدن است كه از طريق كليه ها دفع مي شود. تنظيم ميزان سديم موجود در بدن توسط سيستم دقيقي انجام مي شود. اين سيستم به وسيله يك هورمون به نام آلدوسترون كنترل مي شود. اين هورمون ازغدد فوق كليوي ترشح مي شود.
با كاهش ميزان سديم در بدن، ترشح آلدوسترون افزايش مي يابد كه باعث جذب بيشتر سديم از روده ها ومانع دفع سديم از كليه مي شود. در صورتيكه با مصرف زياد نمك ميزان سديم در بدن بالا برود، بخش مربوط به تشنگي در مغز تحريك شده ، فرمان تشنگي را صادر مي كند. در اين صورت فرد احساس نياز به آب پيدا كرده و با مصرف آب غلظت سديم بدن كم مي شود.
نقش سديم در بدن
- آب بدن را تنظيم مي كند، در نتيجه با افزايش يا كاهش مصرف آب ، بدن دچار تورم يا خشكي نمي شود.
- به هدايت امواج عصبي كمك مي كند.
- در منقبض شدن عضلات مؤثر است.
- با وجود سديم ميزان ثبات اسيدي - بازي بدن حفظ مي شود يا به عبارتي سديم در تنظيم ph بدن مؤثر است.
- يك نقش جالب سديم اين است كه موجب جذب بهتر قندهاي ساده و اسيدهاي آمينه كه اجزاء تشكيل دهنده مواد نشاسته اي و پروتئين ها هستند، مي شود.
- سديم در شيره هاي گوارشي كه موجب هضم غذا مي شوند، وجود دارد.
- سديم در استخوان ها نيز موجود است.
ميزان نياز به سديم
روزانه 200 ميلي گرم سديم، حداقل نياز يك فرد بالغ را برآورده مي كند. معمولاً افراد خيلي بيشترازاين ميزان و به طور متوسط 7 تا 11 گرم در روز ، نمك مصرف مي كنند كه از اين طريق 4 گرم سديم روزانه دريافت مي شود.
مهمترين منبع دريافت سديم، نمك است، ولي به طور طبيعي در بعضي از مواد غذايي مثل گوشت ها و سبزيجات نيزموجود است.
غذاهاي آماده و كنسرو شده، مقدار زيادي نمك دارند. از اينرو به افراد دچار فشارخون بالا توصيه مي شود، مواد غذايي كنسرو و فرآيند شده را مصرف نكنند.
كاهش و افزايش مصرف سديم
مقدار نرمال سديم خون ، 136 تا 145 ميلي اكي والان در ليتر است. اگر ميزان سديم خون كمتر از اين مقدار شود فرد دچار عارضه اي بنام هيپوناتريومي مي شود و اگر بيشتر از اين مقدار شود دچار هيپرناتريومي خواهد شد.
علائم كمبود سديم در بدن سستي، انقباض عضلاني ، خستگي و گيجي و افت فشار خون است. با افزايش مقدار سديم خون، فشار خون بالا رفته ، خطر بيماري هاي قلبي-عروقي، سكته و آسيبهاي قلبي وجود دارد. براي كاهش احتمال بروز اين عوارض به افراد توصيه مي شود منابع پتاسيم، كلسيم و منيزيم را بيشتر دريافت كنند.
در مواردي چون استفراغ پياپي، اسهال و يا تعرق بيش از حد ، دفع سديم افزايش يافته در نتيجه نياز به مصرف سديم نيز بيشترميشود. افرادي كه براي درمان افسردگي ، ليتيم مصرف مي كنند نبايد رژيم محدود از سديم بگيرند.
توانايي بدن دردفع سديم از كليه ها محدود است. بنابراين مصرف زياد و طولاني مدت سديم ، موجب تجمع ميزان اضافي آن در بدن شده و در سنين بالاتر، فرد دچار عارضه فشار خون خواهد شد. پس بهتراست قبل از مصرف يك ماده غذايي ، بر چسب آن را مطالعه كنيد تا مطمئن شويد سديم زيادي ندارد.