javad65
۱۳۸۸-۰۵-۳۰, ۰۶:۲۳ بعد از ظهر
( در حق پدر و مادرتان نيكي كنيد و اگر يكي از آنها يا هر دوپير و سالخورده شوند و موجب رنج و زحمت شما، مراقب باشيد كه كلامي بر زبان مياوريد موجب رنجش خاطر آنان نشود و كمترين آزار به آنها مرسانيد و به ايشان با اكرام و احترام سخن بگوييد. « سوره اسراء – آيه 23» )
تعريف سالمندي:
سالمندي پديده اي است كه بوسيله تغييرات بيولوژي، فيزويلوژي، بيو شيمي و آناتومي در سلول هاي بدن ايجاد مي شود و اين تغييرات با طول زمان بر كار سلول ها اثر مي گذارد.
سالمندي پديده اي است الهي، همگاني و طبيعي كه شامل تمام موجودات جاندار و بي جان مي شود.
آغاز سالمندي:
معمولا بالاتر از 60 سال را سالمندي مي نامند ولي حقيقت اين است كه تعيين مرز مشخص شروع سالمندي و خاتمه جواني تا حدي مشكل است. در انسان سه نو سن شرح داده مي شود:
1- سن زماني (قانوني) كه بر اساس تقويم مشخص مي شود.
2- سن فيزيكي (جسمي) كه بر اساس تحولات بدني در انسان تعيين مي شود.
3- سن رواني كه بر حسب هوش، عواطف و احساس و ساير عوامل رواني تعيين مي گردد.
بنابراين براي تعيين دقيق سن سالمندي بايد عوامل مذكور را مورد توجه قرار داد. برخي قبل از رسيدن به 65 سالگي علائم و آثار سالمندي را دارند و در برخي حتي در اين سنين و يا بالاتر هم آثار سالمندي ديده نمي شود لذا بايد به سالمندي زودرس و ديررس نيز توجه نمود.
سالمندان و بحران جمعيت:
طي 40 سال گذشته، به روايت آمار، جمعيت سالمندان در كشور ما 3 برابر شده و اين روند صعودي تا سال 2050 باعث مي شود كه يك چهارم جمعيت كشورمان به گروه سالمندان اختصاص يابد. با توجه به اين وضعيت ضرورت دارد توجه ويژه اي به اين گروه سني ( به ويژه زنان سالمند كه در مقايسه با مردان، شرايط بغرنج تري دارند ) مبذول شود.
سندرم بي حركتي در سالمندان:
بي حركتي حالتي است كه منجر به عوارض زيادي در سالمندان مي گردد و سلامتي آنها را تهديد مي كند كه به اين صورت تعريف مي شود:
مجموعه علائم فيزيكي، متابوليسمي و روحي كه به دليل بي حركتي روزانه بوجود مي آيد و موجب اختلال در تعادل سالمندان مي شود.
عللي كه باعث سندرم بي حركتي مي شود از اين قرار است: بيماري هاي مزمن كه شخص را زمين گير مي كنند (بيماري هاي مزمن استخواني، مفصلي و عضلاني) اين بيماري ها از طريق درد يا ضعف باعث تقليل حركات و يا بي حركتي كامل مي شوند.
تظاهرات كلينيكي سندرم بي حركتي:
بي حركتي به بيشتر اعضا آسيب مي رساند. برخي از اين آسيب و عوارض، سريع و بعد از بي حركتي كوتاهي بوجود مي آيد و برخي، به دليل بي حركتي طولاني ايجاد مي شود به طور كلي اثر و تظاهرات باليني بي حركتي در دستگاه هاي مختلف بدن بصورت زير نمايان مي گردد كه در اينجا تنها به ذكر نام آنها بسنده مي كنم:
1- تظاهرات قلبي و عروقي (كار قلب – آمبولي و ترومبوز عروق)
2- تظاهرات تنفسي
3- تظاهرات هضمي (تقليل حركات دودي شكل روده – قطع رفلكس دفع – تغيير در عادت روزمره – تقليل قدرت عضلات دافعه مقعد)
4- تظاهرات ادراري
5- تظاهرات دستگاه حركتي
6- تظاهرات متابوليسمي سالمندان بي حركت
7- تظاهرات رواني
نقش ورزش در سالمندان:
در گذشته بيشترين توجه معطوف به تشويق افراد جوان و ميانسال براي شركت در فعاليت هاي بدني بود و توصيه برنامه ورزشي به منظور حفظ توانايي هاي افراد سالمند رواج چنداني نداشت. با ارتقاء معيار اميد به زندگي و بيشتر شدن تعداد افراد سالمند مرد و زن، توجه متخصصين جوامع مختلف به سوي ورزش سالمندان به عنوان يك موضوع جدي مورد توجه قرار گرفته است.
گرچه تغييرات فيزيولژيك كه به واسطه شركت در تمرينات ورزشي رخ مي دهد براي نوجوانان، جوانان و بزرگسالان شناخته شده است اما اين انتظار نمي رود كه تاثير تمرينات بر روي سالمندان به همان ميزاني باشد كه در ساير گروه هاي سني مشاهده مي كنيم. هدف عمده ورزش سالمندان حفظ تندرستي و كاهش تاثير عوامل منفي بر روي سلامتي است مانند اينكه شركت در تمرينات مي تواند سطح كلسترول و تري گليسريد را كنترل نمايد. همچنين شركت در فعاليت هاي منظم ورزشي انعطاف پذيري عضلات را بهبود بخشيده و از سرعت روند نزولي قدرت و استاقمت عضلاني و استقامت قلبي تنفسي جلوگيري بعمل مي آورد.
انواع ورزش هايي كه براي سالمندان مفيد است:
در زير به ورزشهايي كه براي سالمندان مي تواند مفيد باشد ذكر شده و در مورد هر يك به مختصر توضيح داده شده است. (در شماره ي بعدي وبلاگ «ورزشكار باشيد» به صورت كامل تري در مورد برخي از اين ورزش ها توضيح داده خواهد شد.)
1- راه رفتن در هواي آزاد حداقل 20 دقيقه با سرعت پنج كيلومتر (سرعت متوسط) در ساعت دو بار در روز بهترين و آسان ترين ورزش هاست و باعث تسريع جريان خون و تغذيه سلول هاي مغزي مي شود.
2- شنا: در آب گرم ورزش مفرح و لذت بخشي است و به حفظ دامنه حركتي مفاصل و طول طبيعي عضلات كمك مي كند و گردش خون را بهبود مي بخشد.
3- دوچرخه سواري: براي فعاليت تمام بدن دوچرخه سواري ورزش مفيدي است ولي آن دسته از افراد مسني كه مشكل زانو دارند بايد از آن اجتناب كنند يا از دوچرخه هاي ثابت استفاده كنند و زين آن را طوري تنظيم كنند كه زانو كمتر خم شود.
4- گلف: ورزش خوبي است و متناسب با سالمندي است.
5- ورزش هاي تنفسي: يكي از مهمترين ورزشها است. با ورزش هاي تنفسي، ظرفيت تنفسي فرد افزايش مي يابد و اكسيژن بيشتري وارد ريه ها مي شود كه به جذب هموگلوبين خون گرديده به سلول ها مي رود و در نتيجه سلول ها از اكسيژن و تغذيه كافي بهره مند مي گردند.
6- يوگا: ازجمله ورزشهايي است كه موجب تقويت جسم و روان مي گردد. يوگا نيازي به فعاليت و حركت زياد بدن ندارد، در واقع نوعي حركت و نرمش است كه در حالت سكون و آرامش صورت مي گيرد و موجب نيرو بخشيدن به عضلات و مفاصل و اعصاب و ارگانهاي داخلي مي شود با اين ورزش دستگاه گردش خون كمك مي كند تا اكسيژن مورد نياز سلول ها به اندازه كافي به وسيله جريان خون در دسترس آنها قرار گيرد تا سوخت و ساز بدن به خوبي انجام شود.
7- ورزش بدن سازي: انجام يك سري حركات در حفظ قدرت و استقامت بدني مفيد است. ( نكته : منظور از بدن سازي كار با وزنه هاي سنگين نمي باشد.)
8- فعاليت هايي نظير چمن زني و باغباني باعث بهبود جريان خون شده و در روحيه سالمندان بسيار تاثير گذار است.
در اين شماره به ذكر همين مطالب بسنده مي كنم و در شماره بعدي، اين مطلب را با مواردي چون توضيح كامل در مورد ورزش ها و ... ادامه خواهم داد.
منابع:
- تربيت بدني و ورزش معلولين
- ورزش و بهداشت
- نشريه سراسري سازمان نظام پزشكي
ورزشكار باشيد.
هميشه پيروز و از راه دردسر بدور باشيد.
تعريف سالمندي:
سالمندي پديده اي است كه بوسيله تغييرات بيولوژي، فيزويلوژي، بيو شيمي و آناتومي در سلول هاي بدن ايجاد مي شود و اين تغييرات با طول زمان بر كار سلول ها اثر مي گذارد.
سالمندي پديده اي است الهي، همگاني و طبيعي كه شامل تمام موجودات جاندار و بي جان مي شود.
آغاز سالمندي:
معمولا بالاتر از 60 سال را سالمندي مي نامند ولي حقيقت اين است كه تعيين مرز مشخص شروع سالمندي و خاتمه جواني تا حدي مشكل است. در انسان سه نو سن شرح داده مي شود:
1- سن زماني (قانوني) كه بر اساس تقويم مشخص مي شود.
2- سن فيزيكي (جسمي) كه بر اساس تحولات بدني در انسان تعيين مي شود.
3- سن رواني كه بر حسب هوش، عواطف و احساس و ساير عوامل رواني تعيين مي گردد.
بنابراين براي تعيين دقيق سن سالمندي بايد عوامل مذكور را مورد توجه قرار داد. برخي قبل از رسيدن به 65 سالگي علائم و آثار سالمندي را دارند و در برخي حتي در اين سنين و يا بالاتر هم آثار سالمندي ديده نمي شود لذا بايد به سالمندي زودرس و ديررس نيز توجه نمود.
سالمندان و بحران جمعيت:
طي 40 سال گذشته، به روايت آمار، جمعيت سالمندان در كشور ما 3 برابر شده و اين روند صعودي تا سال 2050 باعث مي شود كه يك چهارم جمعيت كشورمان به گروه سالمندان اختصاص يابد. با توجه به اين وضعيت ضرورت دارد توجه ويژه اي به اين گروه سني ( به ويژه زنان سالمند كه در مقايسه با مردان، شرايط بغرنج تري دارند ) مبذول شود.
سندرم بي حركتي در سالمندان:
بي حركتي حالتي است كه منجر به عوارض زيادي در سالمندان مي گردد و سلامتي آنها را تهديد مي كند كه به اين صورت تعريف مي شود:
مجموعه علائم فيزيكي، متابوليسمي و روحي كه به دليل بي حركتي روزانه بوجود مي آيد و موجب اختلال در تعادل سالمندان مي شود.
عللي كه باعث سندرم بي حركتي مي شود از اين قرار است: بيماري هاي مزمن كه شخص را زمين گير مي كنند (بيماري هاي مزمن استخواني، مفصلي و عضلاني) اين بيماري ها از طريق درد يا ضعف باعث تقليل حركات و يا بي حركتي كامل مي شوند.
تظاهرات كلينيكي سندرم بي حركتي:
بي حركتي به بيشتر اعضا آسيب مي رساند. برخي از اين آسيب و عوارض، سريع و بعد از بي حركتي كوتاهي بوجود مي آيد و برخي، به دليل بي حركتي طولاني ايجاد مي شود به طور كلي اثر و تظاهرات باليني بي حركتي در دستگاه هاي مختلف بدن بصورت زير نمايان مي گردد كه در اينجا تنها به ذكر نام آنها بسنده مي كنم:
1- تظاهرات قلبي و عروقي (كار قلب – آمبولي و ترومبوز عروق)
2- تظاهرات تنفسي
3- تظاهرات هضمي (تقليل حركات دودي شكل روده – قطع رفلكس دفع – تغيير در عادت روزمره – تقليل قدرت عضلات دافعه مقعد)
4- تظاهرات ادراري
5- تظاهرات دستگاه حركتي
6- تظاهرات متابوليسمي سالمندان بي حركت
7- تظاهرات رواني
نقش ورزش در سالمندان:
در گذشته بيشترين توجه معطوف به تشويق افراد جوان و ميانسال براي شركت در فعاليت هاي بدني بود و توصيه برنامه ورزشي به منظور حفظ توانايي هاي افراد سالمند رواج چنداني نداشت. با ارتقاء معيار اميد به زندگي و بيشتر شدن تعداد افراد سالمند مرد و زن، توجه متخصصين جوامع مختلف به سوي ورزش سالمندان به عنوان يك موضوع جدي مورد توجه قرار گرفته است.
گرچه تغييرات فيزيولژيك كه به واسطه شركت در تمرينات ورزشي رخ مي دهد براي نوجوانان، جوانان و بزرگسالان شناخته شده است اما اين انتظار نمي رود كه تاثير تمرينات بر روي سالمندان به همان ميزاني باشد كه در ساير گروه هاي سني مشاهده مي كنيم. هدف عمده ورزش سالمندان حفظ تندرستي و كاهش تاثير عوامل منفي بر روي سلامتي است مانند اينكه شركت در تمرينات مي تواند سطح كلسترول و تري گليسريد را كنترل نمايد. همچنين شركت در فعاليت هاي منظم ورزشي انعطاف پذيري عضلات را بهبود بخشيده و از سرعت روند نزولي قدرت و استاقمت عضلاني و استقامت قلبي تنفسي جلوگيري بعمل مي آورد.
انواع ورزش هايي كه براي سالمندان مفيد است:
در زير به ورزشهايي كه براي سالمندان مي تواند مفيد باشد ذكر شده و در مورد هر يك به مختصر توضيح داده شده است. (در شماره ي بعدي وبلاگ «ورزشكار باشيد» به صورت كامل تري در مورد برخي از اين ورزش ها توضيح داده خواهد شد.)
1- راه رفتن در هواي آزاد حداقل 20 دقيقه با سرعت پنج كيلومتر (سرعت متوسط) در ساعت دو بار در روز بهترين و آسان ترين ورزش هاست و باعث تسريع جريان خون و تغذيه سلول هاي مغزي مي شود.
2- شنا: در آب گرم ورزش مفرح و لذت بخشي است و به حفظ دامنه حركتي مفاصل و طول طبيعي عضلات كمك مي كند و گردش خون را بهبود مي بخشد.
3- دوچرخه سواري: براي فعاليت تمام بدن دوچرخه سواري ورزش مفيدي است ولي آن دسته از افراد مسني كه مشكل زانو دارند بايد از آن اجتناب كنند يا از دوچرخه هاي ثابت استفاده كنند و زين آن را طوري تنظيم كنند كه زانو كمتر خم شود.
4- گلف: ورزش خوبي است و متناسب با سالمندي است.
5- ورزش هاي تنفسي: يكي از مهمترين ورزشها است. با ورزش هاي تنفسي، ظرفيت تنفسي فرد افزايش مي يابد و اكسيژن بيشتري وارد ريه ها مي شود كه به جذب هموگلوبين خون گرديده به سلول ها مي رود و در نتيجه سلول ها از اكسيژن و تغذيه كافي بهره مند مي گردند.
6- يوگا: ازجمله ورزشهايي است كه موجب تقويت جسم و روان مي گردد. يوگا نيازي به فعاليت و حركت زياد بدن ندارد، در واقع نوعي حركت و نرمش است كه در حالت سكون و آرامش صورت مي گيرد و موجب نيرو بخشيدن به عضلات و مفاصل و اعصاب و ارگانهاي داخلي مي شود با اين ورزش دستگاه گردش خون كمك مي كند تا اكسيژن مورد نياز سلول ها به اندازه كافي به وسيله جريان خون در دسترس آنها قرار گيرد تا سوخت و ساز بدن به خوبي انجام شود.
7- ورزش بدن سازي: انجام يك سري حركات در حفظ قدرت و استقامت بدني مفيد است. ( نكته : منظور از بدن سازي كار با وزنه هاي سنگين نمي باشد.)
8- فعاليت هايي نظير چمن زني و باغباني باعث بهبود جريان خون شده و در روحيه سالمندان بسيار تاثير گذار است.
در اين شماره به ذكر همين مطالب بسنده مي كنم و در شماره بعدي، اين مطلب را با مواردي چون توضيح كامل در مورد ورزش ها و ... ادامه خواهم داد.
منابع:
- تربيت بدني و ورزش معلولين
- ورزش و بهداشت
- نشريه سراسري سازمان نظام پزشكي
ورزشكار باشيد.
هميشه پيروز و از راه دردسر بدور باشيد.