پيمان صادقي پري
۱۳۸۷-۰۷-۱۹, ۰۲:۴۰ قبل از ظهر
تزریق دارو به بدن یکی دیگراز راههای تجویز دارو به بیماران است وداروهای بسیاری را ازاین را به بدن واردمی نمایند.وارد کردن دارو از این راه فواید زیادی دارد.
مزایای زیادی دارد ولی اگر بوسیله شخص غیر مطلع وغیرمجازانجام بشودخطرات زیادی متوجه بیمار خواهد بود بنابراین شخصی که دارو را تزریق می کندبایدبا وسایل آن یعنی سرنگ و سوزن و طرزاستریل کردن آنها آشنایی کامل داشته ومحلولهای تزریقی ونوع دارو را خوب بشناسد و طوری تزریق کندکه بیمار ناراحت نشود و همچنین عکس العملهای داروها را نیزبداند.
راههای تزریق:
1-وارد کردن دارو به درون پوست intradermal-id
2- تزریق دارو زیر پوست -subcutaneous-s.c
3-تزریق دارو داخل عضله intramuscular-i.m
4- -تزریق دارو داخل ورید intravenou s- i.v
5-تزریق دارو داخل مایع نخاع intradural-cerebro-spinal-fluid-I-csf
كه دو روش آخري براي بيماران كاربرد دارد و به درد بدنسازان نمي خورد . اما روش اول و دوم براي تزريق سوما و انسولين در بدنسازي استفاده مي شود .
سرنگ ها:
سرنگ وسیله ای برای تزریق مایعات به بدن و کشیدن مایعات مختلف از بدن می باشد سرنگ هاانواع مختلف دارند یااز *** شیشه ای یا پلاستیکی و یااز فلز ساخته شده اند هر سرنگ شامل بدنه مدرج است که به سر آن سوزن وصل می شود و یک پیستون دارد که بداخل بدنه می رود.معمولاً سر سرنگها یک اندازه و استاندارد ساخته شده وبنابر این هر نوع سوزنی به آن وصل می شود پیستون داخل سرنگ براحتی داخل بدنه حرکت می کند ودر هنگام کشیدن پیستون به خارج هوا و مایعات به داخل سرنگ کشیده می شود و چنانچه به داخل بدنه فشار داده شود هوا ویا مایع خارج می گردد.
سوزن در اندازه های مختلف وجود دارد وشامل یک ساقه و یک دهانه است که دهانه به سرنگ وصل می شود
نوک سوزن بطور مورب بریده شده که فرو رفتن آن را آسان می کند.
هرچه شماره سوزن بیشتر شود از قطر سوزن کم می شود مثلا سوزن شماره 23نازکتر از سوزن شماره 20 است.
در صورتی که از ویال استفاده می کنید بطریق ذیل دارو را در سرنگ بکشید:
الف- حفاظ فلزی را که بر روی لاستیک سر ویال قرار گرفته را بر دارید.
ب- در صورت لزوم برای مخلوط شدن محتویات ویالی که حاوی داروی محلول می باشد آن را در کف دست قرار داده به آرامی بچرخانید هرگز آن را به شدت تکان ندهید.
ج- لاستیک درب ویال را با ماده ضد عفونی کننده (الکل 70%) تمیز کنید بدین منظور آن را به طریق دورانی با پنبه آغشته به الکل تمیز کنید.
د- پوشش روی سوزن را بردارید در این مورد دقت کنید که آن را به طور مستقیم خارج کنید تا از آلوده شدن سوزن جلوگیری شود سپس برابر حجم داروی محلولی که قرار است در سرنگ بکشید هوا در داخل سرنگ بکشید .
ه- با دقت سوزن را از مرکز لاستیک درب ویال وارد آن کنید.مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید در کلیه موارد دست شما فقط می تواند با سطح خارجی بدنه سرنگ و دسته پیستون تماس حاصل کند.
و- درحالی که نوک سوزن خارج از محلول دارویی قرار گرفته است هوای داخل سرنگ را به داخل ویال تزریق کنید.
ز- ویال وارد نمایید و آن را هم سطح چشم خود بگیرید در حالی که سوزن در داخل محلول دارو قرار دارد برابر حجم مورد نیاز در سرنگ بکشید.ح-سوزن را از داخل ویال خارج کنید و پوشش رویی سوزن را بر روی آن قرار دهید همواره مراقب استریل بودن سوزن باشید.
ویال را دور انداخته ویا جهت استفاده های بعدی در محل مخصوص به خود قرار دهید.
در صورتی که از آمپول استفاده می کنید دارو را به طریق ذیل در سرنگ بکشید.:
*ت*- آمپول را برداشته به صورت دورانی بچرخانید به طوری که تمام محلول در قسمت پایین قرارگیرد در صورت لزوم می توانید با وارد آوردن ضرباتی به قسمت فوقانی آمپول دارو را به قسمت پهن پایین پوکه منتقل کنید.
در صورتی که در گردن آمپول خط مشخص جهت شکستن آن وجود ندارد ابتدا با پنبه الکلی قسمت گردن آمپول و تیغ اره را پاک کنید سپس در حالی که گردن آمپول بر پنبه الکلی تکیه دارد آن را با تیغ اره خراش دهید.
پنبه الکلی را در اطراف گردن آمپول قرار داده با فشار دست به طرف خارج سر آمپول را از بدنه جدا کنید.
پوشش روی سوزن را به طریقی که آموخته اید بر دارید.
سوزن را در آمپول قراردهید و مقداردارویی را که لازم دارید در سرنگ بکشید در صورتیکه به کل محتویات آمپول احتیاج دارید با دقت کل محتوی را در سرنگ بکشید.
پوشش رویی سوزن را به روی آن قرار دهید مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید
آمپول مصرف شده را دور بیا ندازید.
ناحیه تزریق را برهنه کرده و با پنبه الکلی دقیقاً پوست را تمیز کنید برای این منظور میتوانید پنبه الکلی را در مرکز محل تزریق قرارداده سپس به صورت دورانی با فشار مختصری آن را به طرف خارج بچرخانید.
اجازه دهید که پوست خشک شود
پنبه الکلی را بین انگشت سوم . چهارم دست غیرفعال خود (معمولا دست چپ)برای استفاده بعدی قرار دهید
در حالی که منتظر خشک شدن پوست از ماده ضدعفونی کننده هستید پوشش روی سوزن را بردارید برای این منظور به طریقی اقدام کنید که سوزن آلوده نشود
هوای موجود در سرنگ را کاملا خالی کنید تا قطره ای از دارو بر روی سطح مورب نوک سوزن دیده شود چنانچه لازم است کل دارو به بدن وارد شود در حدود 2میلی لیتر هوا در داخل سرنگ بگذارید
سرنگ را در دست راست خود بین انگشتان و شصت بگیرید.
با استفاده از دست دیگر پوست را کشیده یا فشار دهید انتخاب این روش بسته به محل تزریق و وضعیت پوست می تواند متفاوت باشد
با یک حرکت ثابت ؛آرام و سریع بسته به نوع تزریق و محل آن سوزن را وارد پوست کنید
سپس با دست چپ خود بدنه سرنگ را گرفته و دست راست خودرا به دسته پیستون منتقل کنید
با دست راست خود پیستون را به آهستگی به طرف خارج بکشید اگر خون وارد سرنگ شد آن را به طریقی که در ذیل خواهید آموخت خارج کنید سوزن را دور انداخته تزریق دیگر آماده کنید
پنبه الکلی راکه بین انگشتا ن 3 و4دست چپ خود قرار داده بودید در اطراف محل تزریق قرار داده سوزن را به سرعت از داخل پوست در امتداد مسیر تزریق خارج کنید و پنبه الکلی را در محل خروج سوزن قرار دهید
پنبه الکلی را به آرامی در محل تزریق فشار دهید در صورت خونریزی فشار بیشتری به محل تزریق وارد آورید تا خونریزی قطع بشود
پس از اتمام تزریق وسایل را به اطاق پانسمان ببریدپوشش سر سوزن را به روی آن قرار داده سوزن و سرنگ و پنبه الکل را درون سطل زباله بیاندازیدبقیه وسایل را تمیز کرده در محل مخصوص به خود قرار دهید
محل تزریق :
الف-ناحیه درسوگلوتیال برروی عضلات ضخیم باسن
محل تزریق در این عضله معمولاً قسمت فوقانی خارجی یا ربع فوقانی خارجی باسن در حدود 5-8سانتی متر پایین تر از کرست ایلیاک خواهد بود که به دو روش مشخص می گردد.
یک لب باسن را با خطوط فرضی به چهار قسمت تقسیم کنید در این هنگام شما با لمس کرست ایلیاک از انتخاب محل صحیح تزریق که به اندازه کافی بالامی باشد مطمئن شده اید .انتخاب محل تزریق بدون لمس کرست ایلیاک روش مطمنی نخواهد بود
عضله رکتوس فمورس ؛ در عضلات گروه چهار سر ران این محل در قسمت جلوی ران قرار گرفته است این محل برای شیرخواران ؛ کودکان و بزرگسالان در مواردی که استفاده از محلهای دیگر مجاز نمی باشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
عضله دلتویید وسه سر بازو ؛ این عضله بر روی قسمت کناری فوقانی باسن قراردارد معمولاً برای تزریق عضلانی بکار نمی آید برای تعیین محل تزریق بر روی عضله دلتویید لازم است لبه پایین زایده اکرومیون لمس گردد همچنین قسمت میانی بازو که در مجاورت زیر بغل می باشد تعیین گردد مثلثی که قاعده آن در امتداد زایده اکرومیون و رأس آن بر روی بازو به مجاورت زیر بغل می باشد محل مناسب تزریق خواهد بود.که تقریباً 5 سانتی متر پایین تر از زایده اکرومیون قراردارد همچنین سر کناری عضله سه سر روی قسمت خلفی فوقانی بازو می تواند برای تزریق مورد استفاده قرار گیرد محل مناسب حد وسط بین زایده اکرومیون و برجستگی استخوان آرنج می باشد این محل فقط در مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد که محلهای دیگر مجاز نباشد وضعیت نشسته یا خوابیده می تواند برای این تزریق بکار گرفته شود و حجم قابل تزریق در عضله دلتویید 2-5/میلی لیتر می باشد.
برای تزریق محلولهای روغنی معمولاً از سوزنهای ضخیم تر استفاده می شود ضمناً هر چه میزان بافت چربی بر روی عضله بیشتر باشد از سوزن بلندتری باید استفاده کرد
در مواردی که دارو به سطح پوست صدمه وارد می کند قبل از تزریق لازم است سوزن تعویض گردد چون سوزن جدید آغشته به دارو نخواهد بود
تزریق عضلانی به روش z؛این روش معمولا در موارد ی که دارو برای پوست مضر بوده و موجب تحریکات پوستی و بافت زیرجلدی را فراهم می آورد استفاده می شود برای این منظور قبل از ورود به محل تزریق باید پوست محل تزریق در حدود 5/2-5/3به یک طرف کشیده شودپس از تزریق لازم است به مدت 10 ثانیه فرصت دادوسپس سوزن را خارج نمود دراین مدت عضله شروع به جذب دارو نموده ضمناً دارو در عضله باقی مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زیرجلدی و پوست مسدود می گردد از انجام ماساژ محل تزریق در این روش بایستی اجتناب کرد
نكته خيلي مهم اين كه حتما سوزن را تا جايي كه 5 الي 10 ميليمتر بيرون باشه داخل كنيد چون در غير اين صورت احتمال آبسه كردن زياده .
مزایای زیادی دارد ولی اگر بوسیله شخص غیر مطلع وغیرمجازانجام بشودخطرات زیادی متوجه بیمار خواهد بود بنابراین شخصی که دارو را تزریق می کندبایدبا وسایل آن یعنی سرنگ و سوزن و طرزاستریل کردن آنها آشنایی کامل داشته ومحلولهای تزریقی ونوع دارو را خوب بشناسد و طوری تزریق کندکه بیمار ناراحت نشود و همچنین عکس العملهای داروها را نیزبداند.
راههای تزریق:
1-وارد کردن دارو به درون پوست intradermal-id
2- تزریق دارو زیر پوست -subcutaneous-s.c
3-تزریق دارو داخل عضله intramuscular-i.m
4- -تزریق دارو داخل ورید intravenou s- i.v
5-تزریق دارو داخل مایع نخاع intradural-cerebro-spinal-fluid-I-csf
كه دو روش آخري براي بيماران كاربرد دارد و به درد بدنسازان نمي خورد . اما روش اول و دوم براي تزريق سوما و انسولين در بدنسازي استفاده مي شود .
سرنگ ها:
سرنگ وسیله ای برای تزریق مایعات به بدن و کشیدن مایعات مختلف از بدن می باشد سرنگ هاانواع مختلف دارند یااز *** شیشه ای یا پلاستیکی و یااز فلز ساخته شده اند هر سرنگ شامل بدنه مدرج است که به سر آن سوزن وصل می شود و یک پیستون دارد که بداخل بدنه می رود.معمولاً سر سرنگها یک اندازه و استاندارد ساخته شده وبنابر این هر نوع سوزنی به آن وصل می شود پیستون داخل سرنگ براحتی داخل بدنه حرکت می کند ودر هنگام کشیدن پیستون به خارج هوا و مایعات به داخل سرنگ کشیده می شود و چنانچه به داخل بدنه فشار داده شود هوا ویا مایع خارج می گردد.
سوزن در اندازه های مختلف وجود دارد وشامل یک ساقه و یک دهانه است که دهانه به سرنگ وصل می شود
نوک سوزن بطور مورب بریده شده که فرو رفتن آن را آسان می کند.
هرچه شماره سوزن بیشتر شود از قطر سوزن کم می شود مثلا سوزن شماره 23نازکتر از سوزن شماره 20 است.
در صورتی که از ویال استفاده می کنید بطریق ذیل دارو را در سرنگ بکشید:
الف- حفاظ فلزی را که بر روی لاستیک سر ویال قرار گرفته را بر دارید.
ب- در صورت لزوم برای مخلوط شدن محتویات ویالی که حاوی داروی محلول می باشد آن را در کف دست قرار داده به آرامی بچرخانید هرگز آن را به شدت تکان ندهید.
ج- لاستیک درب ویال را با ماده ضد عفونی کننده (الکل 70%) تمیز کنید بدین منظور آن را به طریق دورانی با پنبه آغشته به الکل تمیز کنید.
د- پوشش روی سوزن را بردارید در این مورد دقت کنید که آن را به طور مستقیم خارج کنید تا از آلوده شدن سوزن جلوگیری شود سپس برابر حجم داروی محلولی که قرار است در سرنگ بکشید هوا در داخل سرنگ بکشید .
ه- با دقت سوزن را از مرکز لاستیک درب ویال وارد آن کنید.مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید در کلیه موارد دست شما فقط می تواند با سطح خارجی بدنه سرنگ و دسته پیستون تماس حاصل کند.
و- درحالی که نوک سوزن خارج از محلول دارویی قرار گرفته است هوای داخل سرنگ را به داخل ویال تزریق کنید.
ز- ویال وارد نمایید و آن را هم سطح چشم خود بگیرید در حالی که سوزن در داخل محلول دارو قرار دارد برابر حجم مورد نیاز در سرنگ بکشید.ح-سوزن را از داخل ویال خارج کنید و پوشش رویی سوزن را بر روی آن قرار دهید همواره مراقب استریل بودن سوزن باشید.
ویال را دور انداخته ویا جهت استفاده های بعدی در محل مخصوص به خود قرار دهید.
در صورتی که از آمپول استفاده می کنید دارو را به طریق ذیل در سرنگ بکشید.:
*ت*- آمپول را برداشته به صورت دورانی بچرخانید به طوری که تمام محلول در قسمت پایین قرارگیرد در صورت لزوم می توانید با وارد آوردن ضرباتی به قسمت فوقانی آمپول دارو را به قسمت پهن پایین پوکه منتقل کنید.
در صورتی که در گردن آمپول خط مشخص جهت شکستن آن وجود ندارد ابتدا با پنبه الکلی قسمت گردن آمپول و تیغ اره را پاک کنید سپس در حالی که گردن آمپول بر پنبه الکلی تکیه دارد آن را با تیغ اره خراش دهید.
پنبه الکلی را در اطراف گردن آمپول قرار داده با فشار دست به طرف خارج سر آمپول را از بدنه جدا کنید.
پوشش روی سوزن را به طریقی که آموخته اید بر دارید.
سوزن را در آمپول قراردهید و مقداردارویی را که لازم دارید در سرنگ بکشید در صورتیکه به کل محتویات آمپول احتیاج دارید با دقت کل محتوی را در سرنگ بکشید.
پوشش رویی سوزن را به روی آن قرار دهید مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید
آمپول مصرف شده را دور بیا ندازید.
ناحیه تزریق را برهنه کرده و با پنبه الکلی دقیقاً پوست را تمیز کنید برای این منظور میتوانید پنبه الکلی را در مرکز محل تزریق قرارداده سپس به صورت دورانی با فشار مختصری آن را به طرف خارج بچرخانید.
اجازه دهید که پوست خشک شود
پنبه الکلی را بین انگشت سوم . چهارم دست غیرفعال خود (معمولا دست چپ)برای استفاده بعدی قرار دهید
در حالی که منتظر خشک شدن پوست از ماده ضدعفونی کننده هستید پوشش روی سوزن را بردارید برای این منظور به طریقی اقدام کنید که سوزن آلوده نشود
هوای موجود در سرنگ را کاملا خالی کنید تا قطره ای از دارو بر روی سطح مورب نوک سوزن دیده شود چنانچه لازم است کل دارو به بدن وارد شود در حدود 2میلی لیتر هوا در داخل سرنگ بگذارید
سرنگ را در دست راست خود بین انگشتان و شصت بگیرید.
با استفاده از دست دیگر پوست را کشیده یا فشار دهید انتخاب این روش بسته به محل تزریق و وضعیت پوست می تواند متفاوت باشد
با یک حرکت ثابت ؛آرام و سریع بسته به نوع تزریق و محل آن سوزن را وارد پوست کنید
سپس با دست چپ خود بدنه سرنگ را گرفته و دست راست خودرا به دسته پیستون منتقل کنید
با دست راست خود پیستون را به آهستگی به طرف خارج بکشید اگر خون وارد سرنگ شد آن را به طریقی که در ذیل خواهید آموخت خارج کنید سوزن را دور انداخته تزریق دیگر آماده کنید
پنبه الکلی راکه بین انگشتا ن 3 و4دست چپ خود قرار داده بودید در اطراف محل تزریق قرار داده سوزن را به سرعت از داخل پوست در امتداد مسیر تزریق خارج کنید و پنبه الکلی را در محل خروج سوزن قرار دهید
پنبه الکلی را به آرامی در محل تزریق فشار دهید در صورت خونریزی فشار بیشتری به محل تزریق وارد آورید تا خونریزی قطع بشود
پس از اتمام تزریق وسایل را به اطاق پانسمان ببریدپوشش سر سوزن را به روی آن قرار داده سوزن و سرنگ و پنبه الکل را درون سطل زباله بیاندازیدبقیه وسایل را تمیز کرده در محل مخصوص به خود قرار دهید
محل تزریق :
الف-ناحیه درسوگلوتیال برروی عضلات ضخیم باسن
محل تزریق در این عضله معمولاً قسمت فوقانی خارجی یا ربع فوقانی خارجی باسن در حدود 5-8سانتی متر پایین تر از کرست ایلیاک خواهد بود که به دو روش مشخص می گردد.
یک لب باسن را با خطوط فرضی به چهار قسمت تقسیم کنید در این هنگام شما با لمس کرست ایلیاک از انتخاب محل صحیح تزریق که به اندازه کافی بالامی باشد مطمئن شده اید .انتخاب محل تزریق بدون لمس کرست ایلیاک روش مطمنی نخواهد بود
عضله رکتوس فمورس ؛ در عضلات گروه چهار سر ران این محل در قسمت جلوی ران قرار گرفته است این محل برای شیرخواران ؛ کودکان و بزرگسالان در مواردی که استفاده از محلهای دیگر مجاز نمی باشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
عضله دلتویید وسه سر بازو ؛ این عضله بر روی قسمت کناری فوقانی باسن قراردارد معمولاً برای تزریق عضلانی بکار نمی آید برای تعیین محل تزریق بر روی عضله دلتویید لازم است لبه پایین زایده اکرومیون لمس گردد همچنین قسمت میانی بازو که در مجاورت زیر بغل می باشد تعیین گردد مثلثی که قاعده آن در امتداد زایده اکرومیون و رأس آن بر روی بازو به مجاورت زیر بغل می باشد محل مناسب تزریق خواهد بود.که تقریباً 5 سانتی متر پایین تر از زایده اکرومیون قراردارد همچنین سر کناری عضله سه سر روی قسمت خلفی فوقانی بازو می تواند برای تزریق مورد استفاده قرار گیرد محل مناسب حد وسط بین زایده اکرومیون و برجستگی استخوان آرنج می باشد این محل فقط در مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد که محلهای دیگر مجاز نباشد وضعیت نشسته یا خوابیده می تواند برای این تزریق بکار گرفته شود و حجم قابل تزریق در عضله دلتویید 2-5/میلی لیتر می باشد.
برای تزریق محلولهای روغنی معمولاً از سوزنهای ضخیم تر استفاده می شود ضمناً هر چه میزان بافت چربی بر روی عضله بیشتر باشد از سوزن بلندتری باید استفاده کرد
در مواردی که دارو به سطح پوست صدمه وارد می کند قبل از تزریق لازم است سوزن تعویض گردد چون سوزن جدید آغشته به دارو نخواهد بود
تزریق عضلانی به روش z؛این روش معمولا در موارد ی که دارو برای پوست مضر بوده و موجب تحریکات پوستی و بافت زیرجلدی را فراهم می آورد استفاده می شود برای این منظور قبل از ورود به محل تزریق باید پوست محل تزریق در حدود 5/2-5/3به یک طرف کشیده شودپس از تزریق لازم است به مدت 10 ثانیه فرصت دادوسپس سوزن را خارج نمود دراین مدت عضله شروع به جذب دارو نموده ضمناً دارو در عضله باقی مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زیرجلدی و پوست مسدود می گردد از انجام ماساژ محل تزریق در این روش بایستی اجتناب کرد
نكته خيلي مهم اين كه حتما سوزن را تا جايي كه 5 الي 10 ميليمتر بيرون باشه داخل كنيد چون در غير اين صورت احتمال آبسه كردن زياده .