لبنـــــــــــــــيات

[مهدی قلندری]

خاصیت آب ماست یا آب پنیر

http://img.tebyan.net/big/1382/04/4541147310922201220170155772379217216204.jpg

بعضی ها مزه آب پنیر یا آب ماست را دوست ندارند ، در حالیكه دیگران آن را خیلی دوست دارند . آب پنیر یا آب ماست مایعی است كه هنگام تهیه ماست یا پنیر از شیر جوشیده و غلیظ شده تشكیل می شود و روی سطح ماست یا پنیر قرار می گیرد . در حالیكه تمام پروتئین به پنیر یا ماست منتقل می شود ، مواد حیاتی در آب آن جمع می گردد .( به دلیل یكسان بودن خاصیت آب پنیر و آب ماست، برای جلوگیری از تكرار هر دو لغت در این مطلب، فقط از كلمه آب ماست استفاده میكنیم ولی منظور هر دوی آنهاست.)
« آب ماست از یبوست جلوگیری می كند . منبع پروتئین خوبی برای مشكلات كلیوی است و سلول های ایمنی بدن را فعال می كند. »
با توجه به اینكه آب ماست مقدار كمی چربی و پروتئین دارد ولی دارای مقادیر زیادی مواد معدنی خصوصاً كلسیم و ویتامین های محلول در آب مثل2B و6B می باشد ، در مقایسه با شیر میزان مواد با ارزش آن در هر كالری بیشتر است. بنابراین به فردی كه باید چربی و پروتئین كمی مصرف كند و در مقابل به مواد معدنی و ویتامین نیاز دارد ، توصیه می شود آب ماست بیشتری مصرف كند .
مصرف آب ماست ، نه بار كلیه ها را سنگین می كند و نه دارای پروتئین است كه در اثر تجزیه موادی تشكیل گردد كه باعث چاق شدن باسن و ران و شكم گردد .
كلیه ها می توانند مقادیر كم پروتئین را تحمل كنند ، زیرا در صورت مصرف زیاد پروتئین مواد حاصل از تجزیه آن، فشار را در كلیه ها افزایش داده و در نهایت اجزاء تشكیل دهنده كلیه صدمه دیده و حساس می شوند .
به استثنای آب ماست، تقریباً تمام مواد لبنی كه منبع تأمین كلسیم و ویتامین می باشند ، دارای مقادیر زیادی پروتئین هستند . آب ماست دارای مقادیر كمی پروتئین است و بدن می تواند به راحتی از این مقدار پروتئین ، به طور مطلوب استفاده كند . بنابراین برای افرادی كه به دلیل داشتن پروتئین بالا ، از خوردن شیر منع شده اند ، آب ماست به عنوان یك جایگزین مناسب توصیه می شود .
با نوشیدن آب ماست به جنگ سلول های چربی بروید
با رژیم محتوی آب ماست ، خیلی از افراد چاق وزن خود را كم می كنند . نبودن چربی ، پایین بودن كالری ، و وجود ویتامین و مواد معدنی در آب ماست، بدون ایجاد كمبود مواد مغذی ، لاغر شدن را تسهیل می كند . علاوه بر این ، خوردن آب ماست هضم غذا را شدت می بخشد.
پروتئین آب ماست برای سیستم ایمنی بدن مناسب است
علاوه بر باكتریهای اسید لاكتیك موجود در آب ماست تازه ، پروتئین موجود در آن به سیستم ایمنی بدن قدرت می بخشد .
آب ماست كمك خوبی برای رفع یبوست است
كسانی كه از یبوست رنج می برند با خوردن آب ماست می توانند این مشكل را رفع كنند . كافی است هر روز یك لیوان آب ماست بنوشند . با نوشیدن آب ماست ، اسید لاكتیك و میكروب های اسید لاكتیك موجود در آب ماست ، روده را به راحتی تحریك می كند .
نسخه آب ماست :
یك هندوانه را نصف كنید ، هسته های آن را خارج كنید ، گوشت آن را جدا كرده و با نیم لیتر آب ماست ، آن را به صورت پوره در آورید . با افزودن وانیل و شكر ، مزه آن را بهتر كنید.
تذكر* :
كسانی كه یبوست ندارند باید از مصرف زیاد آب پنیر یا آب ماست خودداری كنند زیرا باعث اسهال می شود.

[مهدی قلندری]

كشك؛ منبع خوبی از كلسیم و پروتئین

http://img.tebyan.net/big/1383/02/2547415890517823424914919672962175164202.jpg

كشك یكی از فرآورده های فرعی شیر است كه به روش سنتی از جوشاندن، تغلیظ و یا خشك كردن دوغی كه پس از كره گیری باقی می ماند و یا از ماست بدون چربی تهیه می شود. ماده ای اولیه ی كشك عبارت است از شیر میش، بز، گاو و یا مخلوطی از آنها.
كشك با حجم كم خود، یك ماده ی غذایی معجزه آساست كه در بر دارنده ی تمامی خواص شیر می باشد و حاوی كلسیم، چربی، نمك، پروتئین و ویتامین نیاسین می باشد.
میزان انرژی تولید شده با 100 گرم كشك حدود 105 تا 120 كیلو كالری می باشد كه می تواند به عنوان یكی از تامین كننده های انرژی مورد نیاز بدن در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود.
خواص درمانی كشك
كشك یكی از فرآورده هایی است كه از قدیم به طور سنتی و از روی تجربه جزء برنامه ی غذایی مردم ما بوده است و به علت داشتن اسیدهای آلی، ضد عفونی كننده دستگاه هاضمه ( معده، روده ی كوچك و روده ی بزرگ) می باشد. كشك به عنوان یك غذای نفاخ و هم آورنده و سفت كننده روده محسوب می شود؛ به همین علت برای هضم راحت آن از نعنای خشك استفاده می گردد. علاوه بر آن، كلسیم بالا و فسفر موجود در كشك می تواند در پیشگیری از پوكی استخوان موثر باشد.
http://img.tebyan.net/big/1383/02/14919319319203416516212444481188175191.jpg

موارد مصرف كشك
كشك به عنوان یك غذای مقوی گرسنگی را كاهش داده و حجم كمی از معده را اشغال می كند. از كشك به عنوان یك افزودنی به غذاهایی مانند آش رشته، آش جو، كشك بادمجان و حلیم بادمجان یا به عنوان ماده ی اولیه در كله جوش استفاده می شود.
توصیه های پزشكی
با توجه به این كه كشك یكی از غنی ترین منابع پروتئین حیوانی است؛ بنابراین محیط مناسبی برای رشد و ازدیاد میكروارگانیزم های مختلف می باشد كه اغلب سبب مسمومیت های شدید و حتی مرگ می گردد، لذا توجه به موارد ذیل ضروری است:
- از كشك های بسته بندی ( پاستوریزه) شده كه دارای برچسب و مجوز بهداشتی می باشند، استفاده كنید.
- كشك را در یخچال نگهداری نمایید.
- تا حد امكان از مصرف كشك مایع بازخودداری كنید و درصورت استفاده 10 تا20 دقیقه قبل از مصرف آن را بجوشانید تا میكروارگانیزم های آن كاهش یابد.

[مهدی قلندری]

شیر پرچرب یا كم چرب؟

http://img.tebyan.net/big/1383/04/166108239204243240210121521119110488245185.jpg

یك بررسی نشان داد، مصرف 4 لیوان شیر كم چرب به جای 4 لیوان شیر پر چرب، مقدار كلسترول خون را كاهش می دهد.
نظر شما در این مورد چیست؟ آیا این بررسی می خواهد بگوید مصرف شیر كم چرب، كلسترول خون را كاهش می دهد؟
خیر، این گونه نیست. بلكه این تحقیق ثابت كرده، مصرف 4 لیوان پرچرب در روز كلسترول خون را افزایش می دهد.
یك برنامه غذایی صحیح و مناسب باید دارای مقادیر كمی كلسترول و چربی اشباع باشد. 4 لیوان شیر پرچرب 150 میلی گرم كلسترول دارد كه نصف مقدار دریافتی مجاز روزانه است.
نوشیدن 4 لیوان شیر پرچرب در روز، به همراه یك عدد تخم مرغ یا 240 گرم گوشت قرمز، مقدار كلسترول را از حد مجازش بالاتر می برد.
4 لیوان شیر پرچرب، 8 گرم چربی اشباع دارد كه بالاترین حد مجاز است . در این صورت شما بایستی منابع دیگر چربی اشباع مثل گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ ، كره و روغن نباتی جامد را كاهش دهید.
حال می خواهیم بدانیم چرا نوشیدن 4 لیوان شیر پرچرب در روز مقدار كلسترول را افزایش می دهد، ولی مصرف دو عدد تخم مرغ در روز كلسترول خون را افزایش نمی دهد؟
دو عدد تخم مرغ تقریباً چهار برابر 4 لیوان شیر پر چربی كلسترول دارد. اما تخم مرغ یك سوم شیر، چربی دارد. همچنین چربی اشباع تخم مرغ یك چهارم شیر است.
دو عدد تخم مرغ 12 گرم و 4 لیوان شیر پرچرب 35 گرم چربی دارد. مصرف چربی اشباع نسبت به كلسترول موجود در غذا، كلسترول خون را بیشتر افزایش می دهد. البته این بدان معنی نیست كه شما مجاز هستید هر چقدر كه خواستید تخم مرغ مصرف كنید . بلكه می خواهیم نشان دهیم 4 گرم چربی اشباع موجود در دو عدد تخم مرغ نسبت به 18 گرم چربی اشباع موجود در 4 لیوان شیر پرچرب، كلسترول را كمتر افزایش می دهد.
اگر می خواهید كلسترول خون خود را كاهش دهید، بایستی مصرف انواع چربی بخصوص چربی های اشباع را كاهش دهید كه این چربی های اشباع در كره ، روغن نباتی جامد، گوشت و لبنیات پرچرب مثل شیر پرچرب وجود دارد.

منبع : daire almoaref taghzie

[مهدی قلندری]

اهل دوغ هستید یا نوشابه؟

در تابستان گرم تشنگی تان را با نوشابه برطرف می كنید یا با یك لیوان دوغ خنك !
http://img.tebyan.net/big/1383/05/2182631205024719912333901622061636220585.jpg

دوست عزیز، شما از دسته دوغی ها هستید یا نوشابه ای ها!؟ منظورم این است كه وقتی حسابی تشنه اید یا زمانی كه غذایی میل می كنید تمایل دارید دوغ مصرف كنید یا نوشابه؟ آیا از خواص هر كدام خبر دارید؟
نوشابه یكی از پرطرفدارترین نوشیدنی های دنیاست و مصرف آن هر روز بیشتر می شود. حتی كودكان هم مقدار زیادی نوشابه مصرف می كنند و نوجوانان و جوانان در تمام دنیا، میل و رغبت زیادی به مصرف آن نشان می دهند. ولی آیا این سؤال در ذهنتان پیش آمده است كه؛ این نوشیدنی چقدر مفید است یا چقدر ضرر دارد؟ مصرف این میزانقند و كالری موجود در آن ومصرف كافئین، بدون وجود هیچ گونه مواد مغذی در نوشابه چه اثری بر بدن شما دارد؟
اثر نوشابه بر چاقی نوجوانان
تحقیقات اخیر حاكی از اثر مستقیم نوشابه بر افزایش درصد چاقی در كودكان و نوجوانان است. یك بررسی 2 ساله نشان داد كودكان 12 ساله ای كه بطور مرتب نوشابه مصرف می كنند، 6/1 برابر، بیشتر در معرض ابتلا به چاقی هستند و چاقی در این سن به احتمال زیاد به چاقی در بزرگسالی می انجامد.
افرادی كه به طور مرتب نوشابه مصرف می كنند، می توان گفت بطور متوسط روزانه 7 قاشق مرباخوری شكر از این طریق دریافت می كنند كه این میزان شكر هم كالری بالایی دارد و هم بر سلامت دندان ها اثر مخرب دارد.
اثر نوشابه بر استخوان ها
یكی از اجزاء اصلی نوشابه اسید فسفریك است.) PHاسیدیته) اغلب نوشابه ها 8/2 است كه نشان می دهد نوشابه ماده ای بسیار اسیدی است. بدن ما بطور طبیعی كمی حالت قلیایی دارد و مصرف ماده ای كه شدیداً اسیدی باشد، اثرات سوئی بر سلامت بدن دارد و تعادل بدن را به هم می زند. اثر دیگر اسید فسفریك دفع كلسیم از استخوان ها است كه احتمال بروز پوكی استخوان را افزایش می دهد.
تحقیقات اخیری كه در مورد دختران نوجوان صورت گرفته، نشان داده با مصرف بیشتر نوشابه ، این گروه به میزان بالاتری در معرض شكستگی استخوان هستند، در صورتی كه شركت های تولیدكننده نوشابه، به دلیل حفظ منافع خود این مسأله را رد می كنند.
حتی مصرف یك یا دو بطری نوشابه در روز در سنین نوجوانی خطرزا است و آمار نشان می دهد با افزایش مصرف نوشابه، مصرف شیر و لبنیات كاهش می یابد و این هم یكی از دلایل اصلی تأثیر مصرف نوشابه بر كاهش سلامت استخوان ها است.
http://img.tebyan.net/big/1383/05/46198121391341487473208244130181125155450.jpg

دوغ به جای نوشابه
یك نوشیدنی لبنی مناسب كه می تواند جای نوشابه را در سبد غذایی تمام ما ایرانی ها بگیرددوغ است. یك نوشیدنی سالم و مفید كه تأمین كننده یك چهارم نیاز روزانه به كلسیم و حاوی ویتامین هایB2 وB6 و B12است. از این رو دقیقاً برعكس نوشابه، قوی كننده استخوان ها است.
دوغ علاوه بر مزایای تغذیه ای، حاوی باكتری های مفیدی است كه اثرات زیادی بر سلامت دستگاه گوارش دارند. اگر بطور مرتب دوغ مصرف كنید، باكتری های مفید استرپتوكو***، ترموفیلوس و لاكتوباسیلوس بولگارس موجود در آن، در دستگاه گوارش شما لانه می گزینند و اثرات بسیار مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش شما خواهند داشت . همچنین موجب عدم رشد ارگانیسم های مضرمی شوند.
حالا جواب این سئوال چیست: در این تابستان گرم تشنگی تان را با چه رفع می كنید؛ نوشابه یا یك لیوان دوغ خنك؟
« دوست عزیز بهتر است قبل از آنكه تصمیم بگیریم چیزی را بخوریم، كمی هم به كیفیت آن و اثرش بر سلامتی بدنمان بیاندیشیم »

[مهدی قلندری]

تهیه و تولید ماست

http://img.tebyan.net/big/1383/09/17054243791421008799977016314411417224985.jpg

تولید ماست به هزاران سال قبل برمی گردد. ماست برای اولین بار در مشرق زمین و در فلات ایران تهیه شد. در آن زمان این مناطق دارای زمین های حاصلخیزی برای نگهداری و پرورش گوسفند بوده و دام پروران اغلب ماست را از
شیر این دام تهیه می کرده اند.
ماست از تلقیح دو نوع باکتری مخصوص به داخل شیر تولید می شود. پس از تلقیح، شیر را در دمای 43- 40 درجه ی سانتیگراد نگهداری می نمایند. شیر پس از مدتی بر اثر ترشح اسید لاکتیک مترشحه از باکتری ها منعقد می گردد.
برای تولید ماست باید از شیر با کیفیت بالا استفاده شود. این
شیر باید تازه بوده و از دام سالم دوشیده شده باشد. اگر شیر از دامی که دچار بیماری ورم پستان است تهیه شود، این شیر به دلیل ترکیبات غیر طبیعی و همچنین احتمال داشتن باقی مانده ی آنتی بیوتیکی، قابل استفاده برای تولید ماست نخواهد بود.



مواد مورد نیاز برای تهیه ماست
شیر تازه با کیفیت بالا
مایه ی ماست
شیر خشک ( در صورت لزوم )
مراحل تولید ماست
1- افزودن شیر خشک به شیر تازه به مقدار 2-1 درصد برای افزایش مواد جامد شیر.
2- حرارت دادن شیر تا دمای 90 درجه ی سانتی گراد به مدت 5 دقیقه؛ که این کار باعث :
الف ) نابودی باکتری های مزاحم می شود.
ب ) افزایش قدرت پیوند دهی پروتئین های شیر با آب می گردد، در نتیجه ماست آب نمی اندازد.
ج ) اگر شیر داخل مخزن در باز حرارت داده شود، به علت تبخیر به میزان ماده خشک شیر افزوده می شود.
3- سرد کردن شیر تا دمای مایه زنی ( 45- 42 درجه ی سانتی گراد ).
4- افزودن مایه ی ماست.
مایه ماست معمولاً مخلوطی از باکترهای استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لا کتوباسیلوس بلگاریکوس بوده و بوسیله ی شرکت های سازنده ی مایه ماست تهیه و به صورت پودر عرضه می گردد. این پودرها در کارخانه های لبنی با روش توصیه شده ی کارخانه ی سازنده به صورت باکتری های فعال در آمده و برای تولید ماست به کار برده می شوند. البته اگر تولید ماست در خانه انجام شود، می توان از ماست تازه به عنوان مایه ی ماست استفاده نمود. چون درعمل گفته می شود که باید تعداد دو دسته باکتری های سازنده ی ماست در هر میلی لیتر از مایه ی ماست به یک اندازه باشند؛ بنابر این استفاده از ماست تازه توصیه می شود. ماست های ترش، نشان دهنده ی برتری رشد یک دسته از باکتری ها در محیط می باشند.
دمای مایه زنی : دمای مناسب در هنگام افزودن مایه بسیار مهم می باشد. مایه زنی در دمای بالا باعث ترش شدن ماست و افزایش سرعت انعقاد شده و بر عکس دمای پایین مایه زنی ، منجر به طولانی شدن زمان انعقاد، شیرین شدن و کاهش عطر و طعم ماست می گردد. بنابراین بهترین دما، دمای معمولی است.
مقدار مایه : معمولاً میزان مایه ی مصرف 5/0 تا 2 درصد می باشد.
5- گرم خانه گذاری : شیر مایه خورده باید به مدت 5/2- 5/3 ساعت در دمای حدود 40 درجه ی سانتی گراد نگهداری شود ( برای تولید ماست های شیرین، شیر را در دمای پایین تر مایه زده و مدت زمان گرم خانه گذاری نیز افزایش یابد).
6- سرد خانه گذاری : ماست تازه منعقد شده، باید قبل از ارائه به بازار فروش یا مصرف، حداقل به مدت 24 ساعت در سردخانه یا یخچال نگه داری شود.



مشکلات و عیوب تولید ماست
1- شیر منعقد نمی شود، یا بافت ماست دانه دار، شنی و آبکی است.
علل و راه حل آن :
- احتمالاً شیر دارای ترکیبات ممانعت کننده رشد باکتری است که از جمله ی آن ها می توان به وجود آنتی بیوتیک ها، باقی مانده ی مواد شوینده و غیره اشاره نمود. برای حل این مشکل باید از شیری با کیفیت بالا استفاده کرد.
- مایه ی مورد استفاده ضیعف است و از قدرت لازم برخوردار نیست یا آلوده شده است. برای رفع آن باید از مایه تازه استفاده کرد.
- افزودن مایه ی ماست در دمای بسیار بالا به شیر. در این حالت احتمالاً باکتری های مایه ماست آسیب دیده یا نابود شده اند . بنابراین باید دمای مرحله ی افزودن مایه به شیر،45- 42 درجه ی سانتی گراد باشد.
- پایین بودن دمای گرم خانه گذاری.
2- آب انداختگی
علل و راه حل آن :
- عدم حرارت دهی مناسب به شیر . دمای حرارت دهی شیر باید90 درجه سانتی گراد به مدت 5 دقیقه باشد.
- کم بودن ماده ی خشک شیر که راه حل آن افزودن شیرخشک یا افزایش تبخیر شیر در هنگام حرارت دادن است.
- کوتاه بودن زمان گرم خانه گذاری .
3- بد مزگی ماست
علل و راه حل آن :
- آلوده بودن مایه ی ماست که راه حل آن، تعویض مایه ی ماست و استفاده از مایه ماست تازه است.
- طولانی بودن زمان گرم خانه گذاری که راه حل آن، انتقال سریع ماست منعقد شده از گرم خانه به سردخانه یا یخچال است.
- حرارت دادن بیش از اندازه ی شیر در ابتدای مرحله ی ماست سازی که راه حل آن ، دادن حرارت مناسب به شیر است .

منبع : daire almoaref taghzie

[مهدی قلندری]

انواع ماست و مواد مغذی آنها

انواع ماست

ماست پاستوریزه
این ماست با روشی که در مطلب
" تهیه و تولید ماست " شرح داده شد، تولید می شود و ماندگاری آن در یخچال حدود 14 روز است.
ماست استریل
گاهی برای افزایش مدت نگهداری ماست، آن را پس از تولید و تنظیم شدن اسید، به وسیله ی دستگاه مخصوصی، حرارت داده و استریل می کنند. سپس در شرایط استریل بسته بندی می کنند. این نوع ماست دارای ماندگاری طولانی چهار تا شش ماه است. البته باید در نظر داشت به علت اینکه در این روش باکتری های ماست از بین می روند، عده ای خواص ماست تازه را برای آن قائل نیستند.
دوغ
این محصول مخصوص کشور ما می باشد و با استفاده از باکتری تولید کننده ی اسید لاکتیک ( لاکتو باسیلوس ) تولید می شود. برای این کار از ماست تازه به عنوان ماده ی اولیه استفاده می شود. این فراورده حالت آبکی دارد و ماندگاری آن حدود 15 روز است.
ماست چکیده
این محصول را با کاهش آب ماست، تولید می کنند. عمل کاهش دادن آب ماست به وسیله ی دستگاه یا کیسه های کتابی انجام می شود. ماندگاری ماست چکیده به علت داشتن اسید بالا حدود 10روز در دمای یخچال است.
کشک
این محصول در اصل فراورده ی ویژه ای از ماست با ماندگاری طولانی است . برای تهیه ی این محصول، ماست را پس از فرموله کردن، حرارت دادن و حذف آب اضافی به صورت تغلیظ شده یا خشک در می آورند.
قره قروت
این فرآورده محصول جانبی در تولید ماست چکیده است. برای تهیه قره قورت معمولاً
آب ماست را ( بخشی از ماست را که هنگام تغلیظ از آن جدا می شود ) به وسیله ی حرارت تغلیظ نموده و بسته بندی می کنند. این محصول بسیار ترش مزه بوده و به عنوان چاشنی همراه غذاهای مختلف مصرف می شود.
ماست منجمد
این محصول به نام بستنی ماست هم معروف است که در کشورهای خارجی وجود دارد. در این فراورده پس از فرمولاسیون، ماست را در فریزرهای بستنی ساز منجمد کرده و به صورت دسر مصرف می کنند.
ماست میوه ای
تولید ماست میوه ای در دنیا بسیار رایج است و طرفداران زیادی نیز دارد. برای تولید این محصول روش های مختلفی وجود دارد که در زیر به چند نمونه ی آن اشاره می شود:
الف- تولید ماست میوه ای با استفاده از اسانس و رنگ خوراکی
در این فرایند، رنگ و طعم میوه ی مورد نظر را همراه با مواد پایدار کننده به ماست افزوده و بسته بندی می کنند. معمولاً در این فرایند از اسانس های مصنوعی ( شیمیایی ) استفاده می شود که مصرف آن در بعضی کشورها با محدودیت همراه است.
ب- ماست میوه ای با مربا یا مارمالاد میوه
در این موارد ماست را با مربا یا مارمالاد میوه و مواد پایدار کننده مخلوط کرده و بسته بندی می کنند. در بعضی موارد، ماست و میوه را به صورت جداگانه بسته بندی کرده و به صورت بسته های دو قلو به فروش می رسانند و مصرف کننده هنگام مصرف آنها را باهم مخلوط می کند.



ارزش تغذیه ای ماست
در طب قدیم فواید فراوانی را برای ماست قائل بودند که بیشتر آن ها مورد تایید علم جدید نیز قرار گرفته است. یافته های علمی نشان داده که ماست دارای ارزش تغذیه ای بالایی است. لذا در زیر به بعضی از ویژگی های آن اشاره می شود.
افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز ( قند موجود در شیر ) هستند، می توانند به جای شیر از ماست استفاده کنند، بدون اینکه عوارض ناشی از عدم تحمل لاکتوز در آنها بروز کند، زیرا لاکتوز موجود در شیر توسط باکتری های ماست تبدیل به اسیدلاکتیک می شود. بررسی ها نشان داده که تجزیه ی لاکتوز به وسیله باکتری های ماست، حتی پس از هضم نیز ادامه دارد.

پروتئین های ماست
به علت تغلیظ شیر در هنگام تهیه ماست ، مقدار پروتئین های ماست در مقایسه با شیر در حجم مساوی بیشتر است. به علت تاثیر آنزیم باکتری های ماست بر روی پروتئین های شیر، قابلیت هضم پروتئین های ماست بیشتر و آسان تر می شود.

چربی های ماست
ماست را می توان با در صدهای مختلف چربی تهیه کرد. لذا افرادی که تمایل به خوردن چربی شیر ندارند، مصرف ماست کم چربی بهتر از شیر کم چربی است. زیرا
شیر کم چربی بیش از اندازه رقیق و آبکی به نظر می رسد و این امر از نظر مصرف کننده چندان رضایت بخش نیست.

ویتامین ها و مواد معدنی ماست
به علت بالاتر بودن ماده ی خشک ماست در مقایسه با شیر، میزان املاح و ویتامین های آن در مقایسه با شیرهم حجم، بیشتر است. هر چند که در طی حرارت دادن، پاره ای از ویتامین های موجود در شیر کاهش می یابد، اما بعضی از این ترکیبات به وسیله باکتری های ماست در ضمن فرایند تولید، به مقدار قابل توجهی ساخته می شوند.


منبع : daire almoaref taghzie

[مهدی قلندری]

مصرف شیر و لبنیات را فراموش نکنید

شیر و سایر لبنیات مانند ماست ، پنیر و دوغ از جمله مواد غذایی هستند که روزانه باید در سبد غذایی هر خانوار وجود داشته باشند. ناگفته نماند که از نظر تغذیه ای مصرف یک لیوان شیر معادل مصرف یک لیوان ماست یا دو لیوان دوغ است و طبق تحقیقات انجام شده بهتر است در رژیم های لاغری از ماست استفاده شود. شیر و لبنیات حاوی بسیاری از مواد به خصوص مواد معدنی و ویتامین ها می باشد.
مواد معدنی موجود در شیر عبارتند از: کلسیم ، پتاسیم ، منیزیم ، فسفر ، سدیم و مقدار کمی آهن.
کلسیم
از عناصر اصلی محسوب می شود که روزانه به میزان 800 میلی گرم برای افراد عادی مورد نیاز است. البته این میزان در زنان باردار و شیرده به 1200 میلی گرم و گاهی بیشتر می رسد.
کمبود کلسیم در کودکان باعث نرمی استخوان ، کندی رشد، خرابی دندان ها و لثه می گردد. در بزرگسالان نیز بیماری شایع پوکی استخوان ، به دلیل کمبود این ماده ی غذایی به وجود می آید.
ویتامین d نقش مهمی در جذب کلسیم دارد.
تابش نور خورشید به طور مستقیم بر پوست بدن تا حد زیادی در تولید این ویتامین در بدن موثر است.
مصرف دو لیوان شیر در روز می تواند نیاز بدن به کلسیم را در افراد بالغ تامین کند.
فسفر
فسفر نیز یکی از مواد ضروری است که در بسیاری از واکنش های شیمیایی بدن و نیز در فعال کردن آنزیم ها ، ویتامین ها ، رشد و ترمیم بافت ها دارای نقش بسزایی است. این ماده به همراه کلسیم در تشکیل استخوان و استحکام آن موثر بوده و در ساخت بافت های عضلانی، مغز و اعصاب دخالت می نماید. بهترین مقدار مصرف فسفر طوری است که نسبت کلسیم به فسفر برابر یک باشد، یعنی فسفر به اندازه ی کلسیم برای بدن مورد نیاز است.
کمبود این ماده در بدن عوارضی شبیه کمبود کلسیم به وجود می آورد و مصرف روزانه دو لیوان شیر می تواند نیاز به این ماده ی غذایی را بر طرف نماید.



سدیم و پتاسیم
سدیم مهم ترین یون خارج سلولی است و افزایش آن در بدن باعث آماس ( ادم ) در بافت های تحتانی می گردد.
پتاسیم مهم ترین یون داخل سلولی است و نقش مهمی در تنظیم اسیدی و بازی بدن و ایجاد تعادل طبیعی بین سلول های بدن و مایع اطراف سلولی دارد. نیاز افراد به پتاسیم بر حسب سن معمولاً در حدود 5/1 تا 5/4 گرم است. مصرف تقریباً 2 لیوان شیر می تواند تا 25 درصد نیاز بدن به این ماده را تامین کند.
آهن
مقدار آهن موجود در شیر بسیار ناچیز است، ولی بر خلاف برخی از مواد غذایی ( مانند اسفناج )، آهن موجود در شیر و تخم مرغ به طور کامل جذب می گردد. به همین دلیل مصرف شیر توصیه می شود.
منیزیم
این ماده همراه کلسیم و فسفر در ساخت و استحکام استخوان بندی نقش دارد. ضمن آن که در ساخت پروتئین های مورد نیاز بدن از اسیدهای آمینه نیز نقش بسزایی دارد.
مصرف 2 لیوان شیر در روز می تواند حدود 20 تا 40 در صد
منیزیم مورد نیاز را در افراد بالغ تامین نماید.
ویتامین ها
شیر حاوی بعضی از ویتامین ها مانند a , d , b1 , b2 , b12 , c است.
ویتامینa
شیر و لبنیات از منابع غنی ویتامین a است. میزان این ویتامین که از ویتامین های محلول در چربی است بسته به فصل ، نژاد حیوان و نوع تغذیه ، در شیر دام متغیر است. ولی کره یک فرآورده ی لبنی است که از نظر ویتامین a غنی می باشد. کمبود این ویتامین باعث شب کوری، ناراحتی های چشمی و کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری های عفونی می گردد.
مصرف 2 لیوان شیر حدود 10 درصد نیاز به این ویتامین را در افراد بالغ تامین می کند.
ویتامین d
ویتامین d نیز از ویتامین های محلول در چربی است و در جذب و تعادل کلسیم و فسفر در بدن نقش اساسی دارد.
مصرف روزانه 2 لیوان شیر، حدود 40 درصد نیاز ویتامین d در افراد بالغ را تامین می کند.



ویتامین b1
مقدار ویتامین b1 در شیر ناچیز است و 10 تا 60 درصد این ویتامین طی فرایند پاستوریزاسیون در اثر حرارت از بین می رود. کمبود این ویتامین در بدن باعث بی اشتهایی ، بی حوصلگی ، خستگی جسمی و روحی می گردد.
ویتامین b2
شیر منبع خوبی از این ویتامین است، طوری که با مصرف 2 لیوان شیر، حدود 50 درصد
ویتامین b2 مورد نیاز بدن افراد بالغ تامین می شود.
عوارض کمبود این ویتامین در بدن عبارتند از : پوسته پوسته و خشک شدن پوست اطراف دهان، گوش و بینی . در موارد شدید کمبود ، در بینایی اختلال به وجود می آید.
مصرف 2 لیوان شیر حدود 50 درصد میزان نیاز به ویتامین b2 در افراد بالغ را تامین می نماید.
ویتامین b12
ویتامین b12 یکی از اجزای ضروری در تشکیل گلبول های قرمز خون است و خوشبختانه حرارت پاستوریزاسیون در کاهش آن نقش ندارد. عوارض کمبود این ویتامین عبارتند از: کم خونی و خستگی .
با مصرف روزانه 2 لیوان شیر حدود 50 درصد نیاز بدن افراد بالغ به این ویتامین تامین می شود.
ویتامین c
ویتامین c در ساخت دندان و تشکیل استخوان بندی نقش به سزایی دارد و باعث تقویت بدن در برابر بیماری های عفونی می گردد.این ویتامین در متابولیسم اسیدهای آمینه نیز موثر است.
عوارض کمبود این ویتامین عبارتند از: بی حالی ، عفونت لثه ، کم شدن مقاومت بدن در برابر
بیماری های عفونی .
با مصرف 2 لیوان شیر در روز، حدود 16 درصد از ویتامین c مورد نیاز بدن افراد بالغ تامین می شود.

منبع : تغذیه و سلامتی

[مهدی قلندری]

تأثیر شیر و لبنیات در پیشگیری و درمان فشار خون بالا

http://img.tebyan.net/big/1384/06/7310573161204284324549315414581582.jpg

بیماری فشار خون بالا به حالتی گفته می شود که فشار سیستولیک بیشتر از 140 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک بیشتر از 90 میلی متر جیوه باشد. لازم به ذکر است که فشار خون نرمال را حدود 80/120 میلی متر جیوه در نظر می گیرند. پرفشاری خون بیماری مزمنی است که در صورت عدم درمان می توان مشکلاتی از قبیل نارسایی کلیوی، نارسایی قلبی، بیماری های مزمن قلبی و همچنین سکته قلبی را ایجاد کند. احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن، بیشتر خواهد شد. در سنین جوانی ، مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می شوند؛ ولی با افزایش سن، میزان درصد ابتلا به این بیماری در زنان بیشتر از مردان می شود.
فشار خون بالا در زنان می تواند یکی از عوارض بارداری نیز باشد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ، سه تا چهار برابر افراد سالم به بیماری قلبی – عروقی و حدود هفت برابر افراد سالم به حملات قلبی دچار می شوند. کنترل فشار خون می تواند از میزان مرگ و میر ناشی از سکته های قلبی و همچنین نارسایی های کلیوی بکاهد. متأسفانه بیش از نیمی از افراد مبتلا به پرفشاری خون از بیماری خود اطلاعی ندارند. عوامل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی در بروز این بیماری نقش به سزایی دارد. افزایش وزن به خصوص چاقی شکم، خود عامل مهمی در ابتلا به این بیماری است. کاهش وزن در افرادی که وزن آنها 10 درصد بیشتر از وزن ایده آل است ، به طور چشمگیری می تواند باعث کاهش فشار خون شود. استعمال سیگار و افزایش دریافت مواد غذایی حاوی کلسترول و چربی های حیوانی برای این افراد بسیار مضر است.

مصرف منابع غذایی حاوی کلسیم ، پتاسیم و منیزیم در درمان پرفشاری خون بسیار مفید هستند. شیر و لبنیات منبع خوبی از کلسیم ، منیزیم و پتاسیم هستند.

در بسیاری از افرادی که داروهای کاهش دهنده ی فشار خون مصرف می کنند، عوارض جانبی بسیاری دیده می شود، به همین علت توصیه می گردد برای پیشگیری از عوارض جانبی این قبیل داروها و عدم مصرف آنها، افراد دارای اضافه وزن، به کاهش وزن خود مبادرت ورزند. به علاوه بهتر است این افرد، میزان فعالیت بدنی خود را افزایش داده و مصرف نمک و الکل را محدود کنند. مصرف منابع غذایی حاوی کلسیم ، پتاسیم و منیزیم در درمان پرفشاری خون بسیار مفید به نظر می رسند. شیر و فرآورده های آن از جمله مواد غذایی بسیار مهم و با ارزشی هستند که از حدود 4 هزار سال قبل از میلاد مسیح، توسط انسان استفاده می شده است. این گروه از مواد غذایی منبع خوبی از کلسیم ، منیزیم و پتاسیم هستند. مصرف مداوم شیر و لبنیات به دلیل داشتن مقادیر کافی کلسیم مانع از ابتلا به سرطان روده بزرگ خواهد شد. در شیر نوعی اسید چرب به نام اسید لینولئیک کنژوگه (CLA) وجود دارد که حدود 50 درصد از ابتلا به انواع سرطان می کاهد. به علاوه این اسید چرب سیستم ایمنی را تقویت کرده و از بروز بسیاری از عفونت ها می کاهد. شیر و فرآورده های آن از نظر ویتامین های تیامین (B1) ، ریبوفلاوین (B2) و پانتوتنیک اسید بسیار غنی می باشند. وجود این ویتامین ها جهت آزادسازی انرژی از مواد غذایی ضروری است. به همین دلیل مصرف شیر و لبنیات کم چرب در سالمندان بسیار توصیه می شود. در شیر پروتئینی به نام کازئین وجود دارد که نقش عمده ای در پیشگیری از پوسیدگی دندان ایفا می کند. به طوری که مصرف 10– 5 گرم پنیر بعد از هر وعده ی غذایی در حفظ سلامتی مینای دندان موثر است. مصرف روزانه 4-2 لیوان شیر یا ماست کم چرب برای سلامت انسان بسیار مفید بوده و از بروز بسیاری بیماری ها از جمله افزایش فشار خون، بیماری های قلبی – عروقی، پوکی استخوان و هم چنین سرطان روده بزرگ پیشگیری خواهد کرد. مصرف مداوم شیر و فرآورده های آن در دوران نوجوانی و جوانی ، از درصد مرگ و میر ناشی از شکستگی لگن در دوران سالمندی بسیار می کاهد.
پروتئین موجود در شیر گاو بسیار با ارزش است و باعث تقویت سیستم ایمنی، محکم شدن استخوان ها و کاهش فشار خون می شود.



نیاز یک فرد بالغ به کلسیم حدود 1200- 800 میلی گرم در روز است. یک لیوان شیر حدود 290 میلی گرم کلسیم، 370 میلی گرم پتاسیم و 33 میلی گرم منیزم دارد. یک لیوان ماست نیز حدود 415 میلی گرم کلسیم ، 531 میلی گرم پتاسیم و 40 میلی گرم منیزیم دارد. مصرف منابع غذایی حاوی پتاسیم مانند شیر، ماست، پنیر و سبزی جات (سیب زمینی) میزان نیاز به داروهای کاهش دهنده ی فشارخون را کاهش می دهد. عنصر منیزیم نیز که در شیر و فرآورده های آن وجود دارد، منجر به انبساط دیواره ی عروق شده و از تنگ شدن آن و در نهایت افزایش فشارخون پیشگیری می کند.

مطالعات ثابت کرده اند که داشتن رژیم غنی از شیر و لبنیات کم چرب ، سبزی و میوه جات و هم چنین کاهش مصرف چربی ، عامل مهمی در پیشگیری و درمان پرفشاری خون است.

لازم به ذکر است که دریافت مکمل کلسیم به صورت قرص، برای درمان و پیشگیری از پرفشاری خون توصیه نمی شود، بلکه مصرف منابع طبیعی کلسیم در درمان و پیشگیری مؤثر است.
از آن جایی که شیر و لبنیات علاوه بر کلسیم ، دارای دو عنصر مهم دیگر یعنی پتاسیم و منیزیم می باشند، مصرف آنها اثرات بسیار مطلوبی بر فشار خون به جای می گذارد. به علاوه مصرف چربی موجود در شیر و فرآورده های آن نیز منجر به افزایش چربی خون و به دنبال آن افزایش وزن نمی شود. مصرف شیر و فرآورده های آن در سنین نوجوانی و جوانی مانع از ابتلا، به افزایش فشار خون در سنین بالاتر می شود.
سبزی ها از منابع غذایی مهم عنصر منیزیم هستند. در سنین سالمندی به دلیل وجود مشکلات دندانی، مصرف سبزی و میوه تا حدودی کاهش می یابد. کاهش منیزیم در بدن، عامل مهمی برای افزایش فشار خون است، به همین علت مصرف شیر و لبنیات در سنین سالمندی ، منیزیم مورد نیاز بدن را تا حدودی تأمین می نماید.
مصرف 4-3 لیوان شیر یا ماست در طی روز، به همراه 10- 8 وعده میوه و سبزی مانع از افزایش فشارخون می شود و در درمان افراد مبتلا به این بیماری نیز مفید است.

منبع : ماهنامه دنیای تغذیه

[مهدی قلندری]

اثر شیر و فراورده های آن در پیشگیری از سرطان

متاسفانه امروزه سرطان یکی از بیماریهای شایع می باشد.سرطان روده ی بزرگ سومین سرطان پرشیوع در جهان است که همه ساله قربانیان زیادی بر جای می گذارد. میزان شیوع ابتلا به این بیماری در زنان و مردان یکسان است. در ابتلا به انواع سرطان، عوامل گوناگونی از جمله عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی نقش عمده ای ایفا می کنند.

تحقیقات، ثابت کرده است که، دریافت500 کیلو کالری انرژی بیش از نیاز در طول روز، میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ را در مردان 15درصد و در زنان 11درصد افزایش می دهد.

در بین عوامل محیطی، رژیم غذایی ارتباط تنگاتنگی در ابتلا به سرطان دارد. به طوریکه علت 60- 30درصد از انواع سرطان ها، رژیم غذایی نادرست است. در بین انواع مواد غذایی اگر چه مواد غذایی سرطان زا وجود دارد، اما مواد غذایی ضد سرطان نیز شناخته شده اند.
شیر و فراورده های آن از جمله مواد غذایی ضد سرطان هستند.
وجود موادی مانند کلسیم، ویتامین d، نوعی اسید چرب به نام اسید لینولئیک، اسید بوتیریک ، کازئین، اسفنگولیپیدها و وجود برخی باکتری ها مانند لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در شیر و فراورده های آن، این مواد غذایی را به مواد غذایی ضد سرطان معروف کرده است.
رژیم های غذایی که غنی از چربی، و فقیر از
فیبر هستند، در بروز سرطان روده های بزرگ نقش بسیاری دارند. افزایش دریافت انرژی در طول روز نیز در ابتلا به بیماری سرطان روده بزرگ تاثیر بسزائی دارد. تحقیقات، ثابت کرده است که، دریافت500 کیلو کالری انرژی بیش از نیاز در طول روز، میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ را در مردان 15درصد و در زنان 11درصد افزایش می دهد.

مواد موجود در مواد دفعی مانند اسیدهای صفراوی و سموم باکتری ها اگر به طور مستقیم و دائم با مخاط روده بزرگ تماس داشته باشند، می توانند به سلول ها آسیب رسانده و رشد تکثیر سلولی را از حالت طبیعی خارج کنند.

کلسیم
موجود در شیر و فراورده های آن، رشد و تقسیم سلول های پوششی و همچنین پرزهای موجود درلوله ی گوارش را تنظیم کرده و از تکثیر بیش از حد سلول ها پیشگیری می کند. مواد موجود در مواد دفعی مانند اسیدهای صفراوی و سموم باکتری ها اگر به طور مستقیم و دائم با مخاط روده بزرگ تماس داشته باشند، می توانند به سلول ها آسیب رسانده و رشد تکثیر سلولی را از حالت طبیعی خارج کنند.



کلسیم موجود در شیر و فراورده های آن اسیدیته مدفوع را افزایش می دهد. بعلاوه دفع فسفات، چربی، اسیدهای چرب آزاد و همچنین اسیدهای صفراوی را افزایش می دهند. همچنین، کلسیم از غلظت اسیدهای چرب بلند زنجیره، اسیدهای صفراوی ثانویه، و فسفولیپیدهای مدفوع می کاهد.
ماست به ماده غذایی ضد سرطان معروف شده است. علاوه بروجود مقادیرمناسبی از کلسیم در ماست، عوامل دیگری نیز در این فراورده ی شیری وجود دارند که به آن خواص ضد سرطانی بخشیده است. باکترهای اسید لاکتیکی موجود در ماست از جمله عواملی هستند که از لوله ی گوارش در برابر سرطان محافظت می کنند. مصرف فراورده های حاوی باکتری لاکتوباسیلوس،هم بطورمستقیم وهم بطورغیرمستقیم از لوله ی گوارش محافظت می کند. باکتری های اسید لاکتیکی، مانع از افزایش تکثیر سلول های سرطانی در افراد مبتلا به سرطان روده ی بزرگ می شوند.
در طول تخمیر شیر برای تولید ماست موادی تولید می شوند که،خاصیت ضدسرطانی دارند.
اسید لینولئیک کنژوگه
ایزومزی از اسید لینولئیک بوده، که مقدار آن در شیر و فرآورده های شیری بسیار بالاست. این اسید چرب مانع از ایجاد سلول های سرطانی می شود. شیر، کره، ماست و پنیر منبع خوبی از اسید لینولئیک کنژوگه هستند. برخی از تحقیقات ثابت کرده اند که، این اسید چرب سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
اسفنگوزین موجود در شیر، فعالیت آنزیم پروتئین کنیاز را مهار می کند. فعالیت این آنزیم شکل گیری و رشد سلول های سرطانی را تحریک می نماید. به علاوه اسفنگوزین رشد سلول های سرطانی را متوقف کرده و ازهجوم سلول های سرطانی به دیگر بافت های بدن پیشگیری می کند.
اسفنگولیپیدها
از دیگر ترکیبات ضدسرطان در شیر و فرآورده های آن بوده که از ابتلا به سرطان روده ی بزرگ پیشگیری می کنند. اسفنگولیپیدها نقش عمده ای در رشد و تمایز سلولی دارند. . اسفنگومیلین یکی از فراوان ترین اسفنگولیپیدها در شیر و فراورده های آن است، که حدود یک سوم از اسفنگولیپیدهای شیر را به خود اختصاص می دهد، که نقش عمده ای در رشد و تمایز سلولی دارد. میزان اسفنگومیلین موجود در شیر با تغییرات فصلی تغییر خواهد کرد. از آنجا که اسفنگولیپیدها درغشای سلول ها قرار گرفته اند و در ذرات چربی متمرکز نشده اند، تمام انواع شیر از جمله شیر بدون چربی، شیر کم چربی و شیر پرچرب همگی منابع خوبی از این ماده ی شیمیایی هستند. اسفنگوزین موجود در شیر، فعالیت آنزیم پروتئین کنیاز را مهار می کند. فعالیت این آنزیم شکل گیری و رشد سلول های سرطانی را تحریک می نماید. به علاوه اسفنگوزین رشد سلول های سرطانی را متوقف کرده و ازهجوم سلول های سرطانی به دیگر بافت های بدن پیش گیری می کند.
محققان معتقدند اسفنگولیپیدهای موجود در شیر، سلول هایی را که در مرزسرطانی شدن هستند را ، به سلول های طبیعی تبدیل می کنند.

اسید بوتیریک تکثیر بیش از حد سلول های روده ی بزرگ را مهارمی کند. اسیدبوتیریک علاوه بر اینکه در شیر وجود دارد، به دنبال تخمیر فیبر، توسط باکتری های لوله گوارش نیز تولید می شود.

ترکیب ضدسرطانی دیگری که در شیر و فراورده های آن وجود دارد،اسید بوتیریک است. این اسید، نوعی اسید چرب کوتاه زنجیره است، که به مقدار مناسبی در شیر وجود دارد. اسید بوتیریک تکثیر بیش از حد سلول های روده ی بزرگ را مهار،و در نتیجه چرخه ی سلولی را تنظیم می کند. تحقیقات ثابت کرده اند که این اسید چرب از تهاجم سلول های سرطانی جلوگیری می نمایند. اسیدبوتیریک علاوه بر اینکه در شیر وجود دارد، به دنبال تخمیر فیبر، توسط باکتری های لوله گوارش نیز تولید می شود.



پروتئین های موجود در شیر به خصوص کازئین، که حدود 80 درصد از پروتئین های شیر گاو را به خود اختصاص داده است، خاصیت ضدسرطانی به شیر بخشیده است. بعلاوه این نوع پروتئین، سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
پروتئین
whey نوعی دیگر از پروتئین های موجود در شیر است که این نوع پروتئین نیز خاصیت ضدسرطانی دارد. چرا که این پروتئین غنی از اسیدهای آمینه ی گوگرددار مانند سیستئین و متیونین است. این اسیدهای آمینه پیش ساز گلوتاتیونین در بدن می باشند. گلوتا تیونین خاصیت آنتی اکسیدانی داشته که سلول های بدن را از تهاجم رادیکال های آزاد مصون می دارد.

تمام افراد به ویژه آن هایی که سابقه ی خانوادگی ابتلا به این نوع سرطان را دارند، باید حتماً در طی روز به مقدار کافی از شیر و فراورده های آن مصرف کنند.

به طور کلی دریافت1200 میلی گرم کلسیم از منابع غذایی به خصوص شیر، 15-10 میکروگرم
ویتامین d در طول روز، از ابتلا به سرطان روده ی بزرگ جلوگیری می کند. تمام افراد به ویژه آن هایی که سابقه ی خانوادگی ابتلا به این نوع سرطان را دارند، باید حتماً در طی روز به مقدار کافی از شیر و فراورده های آن مصرف کنند.

[مهدی قلندری]

اثر شگفت انگیز ماست در لاغری

http://img.tebyan.net/big/1385/04/118188412252081919473697623314024290416.jpg

محققان توصیه می‌كنند، برای كاهش وزن باید ماست در رژیم غذایی گنجانده شود.
بسیاری از افرادی كه برای لاغر شدن رژیم غذایی دارند، فرآورده‌های لبنی را از فهرست مواد غذایی حذف می‌كنند. این در حالی است كه محققان دریافتند ماست در واقع توانایی بدن را برای سوزاندن چربی‌های زائد تقویت كرده و حفظ عضلات در وضعیت مناسب را تسهیل می‌كند.
افرادی كه در رژیم لاغری خود ماست كم چربی را می‌گنجانند، بیشتر از افرادی كه صرفا دریافت كالری خود را كم می‌كنند، كاهش وزن دارند. همچنین افرادی كه ماست می‌خورند، در مقایسه با افراد دیگر 22 درصد وزن بیشتر، 61 درصد چربی بدن بیشتر و 81 درصد بیشتر چربی شكم بیشتری را در طی 12 هفته كم می‌كنند.
ماست کم چرب در سوزاندن چربی های اضافی به بدن کمک کند و حفظ عضلات در وضعیت مناسب را تسهیل می‌كند.
در این تحقیق افراد چاق سالم شركت داشتند كه به دو گروه تقسیم شدند. هر دو گروه از رژیم غذایی كم كالری استفاده كردند كه 500 كالری كمتر از میزان معمول دریافت كالری بود. یك گروه تقریبا 1100 میلی گرم كلسیم در روز شامل 3 وعده ماست كم چرب مصرف می‌كرد و گروه دیگر در حدود 500 میلی گرم كلسیم مصرف می‌كرد. پس از گذشت 12 هفته، میزان متوسط كاهش وزن در گروهی كه ماست كم چرب استفاده می‌كرد 6 كیلوگرم بود. همچنین افراد این گروه در حفظ حجم عضلات در وضعیت مناسب دو برابر بیش از گروه دیگر موفق بودند.
به نظر می آید کسب کلسیم کافی در رژیم غذایی باعث می شود بدن چربی بیشتری را بسوزاند و مقدار چربی جدیدی را که بدن می سازد، کاهش دهد. به این ترتیب از دست دادن چربی را با حفظ عضلات کم چرب آسان تر می سازد و این یک نکته مهم در حین رژیم گرفتن است؛ چرا که شما قصد دارید چربی را از دست بدهید نه ماهیچه را. بنابراین رژیم غنی از غذاهای لبنی کم چرب مانند ماست کم چرب می تواند با سوزاندن چربی اضافی بدن باعث کاهش وزن شما شود.
منبع : daire almoaref taghzie

[مهدی قلندری]

سردرد ناگهانی با خوردن بستنی

تصورش را كنید سر ظهر كه عرق می‌ ریزید و با یك پیاده‌ روی طولانی زیر آفتاب خسته ‌شده‌اید، ناگهان سر راه تان یك مغازه بستنی‌ فروشی پیدا شود. شما چه می ‌كنید؟ یك عدد بستنی قیفی خنك را می خرید و یك گاز بزرگ به آن می‌ زنید و در همین لحظه ناگهان سرتان تیر می‌ كشد و سردرد تیزی را در قسمت پیشانی احساس می ‌كنید، به این می‌ گویند "سردرد بستنی‌ای".



این فقط شما نیستید كه این سردرد حدود 30 تا 60 ثانیه‌ای را پس از خوردن بستنی در یك روز داغ تابستان تجربه كرده‌اید. میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا نیز چنین سردردهایی را تجربه كرده‌اند و از همین جا بوده است كه محققان دانشگاه جان‌هاپكینز به فكر افتادند كه درباره این سردرد و دلایل به وجود آوردن آن توضیح دهند. خلاصه نتایج مطالعات این دانشمندان بسیار جالب است.
محققان می ‌گویند، هنگامی كه یك خوراكی سرد(مثل بستنی، آب یخ، یخ و...) در هوای گرم با سقف دهان و ته گلوی شما تماس پیدا می‌ كند، موجب بروز سردرد ناگهانی می‌ شود. دلیل آن هم گشاد‌ شدن ناگهانی عروق خونی مغز است.
گشاد شدن عروق به وسیله یك مركز عصبی در بالای سقف دهان كنترل می ‌شود و موجب می‌ شود، هنگامی كه این مركز عصبی ناگهان سرما را حس می‌ كند، برای گرم‌ كردن مغز اقدام كند. به نظر می ‌رسد این مركز در اثر احساس یك سرمای ناگهانی، بیش از اندازه فعال می شود و با فرستادن پیام‌هایی به این عروق، آنها را گشاد می کند تا خون بیشتری به مغز برسد و به همان نسبت گرمای بیشتری در این بخش از بدن به وجود آید. بنابراین بهترین راه برای اینكه دچار سردرد بستنی نشوید و مغزتان یخ نزند، آن است كه چیزهای سرد را با سقف دهان‌ تان تماس ندهید. در این صورت شاید مجبور باشید كه بستنی را با دهان باز قورت دهید كه دیگر آن لذت مزمزه كردن بستنی را در دهان‌تان حس نخواهید كرد. بنابراین تصمیم با شما ست كه سردرد را بكشید یا طعم شیرین بستنی را بچشید.
برخی از محققان هم نظر دیگری دارند. این محققان می ‌گویند این درد از طریق دندان‌ها و سقف دهان شما (كام) در مسیر عصب تری ‌ژمینال (عصب سه قلو) منتقل می ‌شود. عصب تری‌ ژمینال یكی از اعصاب اصلی مغز است كه حس دندان‌ها، صورت و زبان را به مغز منتقل می‌ كند. هنگامی كه با خوردن یك بستنی سرد و یا نوشیدنی خنك اعصاب حسی موجود در این بخش‌های دهان (دندان‌ها و زبان) ناگهان به شدت تحریك شوند، ممكن است این تحریك به صورت دردی شدید و گذرا در مغز احساس شود. به هر حال برای پیشگیری از این سردرد هم راه ‌حل‌هایی وجود دارد.
راه ‌حل اول این است كه بستنی یا نوشیدنی‌های سرد را به آرامی بخورید و فرو دهید. شما می ‌توانید این خوراكی‌های سرد را در بخش‌ جلویی دهان‌تان پیش از قورت دادن كمی گرم كنید، ولی متخصصان می ‌گویند لازم نیست خوردن بستنی را كنار بگذارید. سردرد بستنی، نیاز به درمان ندارد و خود به خود خوب می‌شود. نازك نارنجی نباشید.
بستنی ارزان یا گران؟
حتماً شما هم دیده‌اید كه برخی از بستنی‌ها، گران‌تر از بقیه هستند، البته خوشمزه‌ تر نیز هستند. شاید دل تان بخواهد بدانید، بستنی‌های ارزان ‌قیمت با بستنی‌های گران‌ تر چه تفاوتی دارند؟
بستنی‌هایی كه قیمت گران ‌تری دارند از مواد اولیه بهتری در آنها استفاده شده است. برای مثال به جای استفاده از وانیل مصنوعی در آنها از وانیل طبیعی استفاده شده است.
تفاوت دیگر كه شاید اصلاً فكرش را هم نكنید "هوا" است. در همه بستنی‌ها مقداری هوا وجود دارد و این هوا هنگام مخلوط كردن مواد اولیه ی بستنی، وارد آن می ‌شود. هرچه فرآیند مخلوط كردن مواد اولیه دقیق ‌تر انجام شود، هوای نهایی كمتری درون بستنی به‌ جای می ‌ماند. بستنی‌های ارزان‌ قیمت‌ تر، محتوای هوای بیشتری هستند كه گاه به 50 درصد نیز می رسد. ولی خیال‌تان راحت باشد بستنی‌های صنعتی كه در كارخانه‌ها تهیه می ‌شوند، به‌ طور معمول هوای كمتری درون خود دارند. فراموش نكنید وجود مقداری هوا درون بستنی برای قوام خامه آن لازم است. می‌ گویند یك بستنی خوب بین 3 تا 15 درصد هوا دارد.
با افزودن هوا به بستنی می ‌توان چگالی آن را كاهش داد و به این ترتیب قیمت آن نیز کم می شود. این كاری است كه برخی از كارخانه‌های تولید كننده بستنی انجام می ‌دهند. افزودن هوای بیشتر فایده دیگری هم دارد و آن این است كه میزان انرژی و چربی موجود در بستنی را كاهش داده و به این ترتیب آن را به یك "بستنی رژیمی" تبدیل می‌ كند.

[مهدی قلندری]

بستنی باعث شادی می شود

شاید هیچ چیز لذت ‌بخش‌تر از این نباشد كه در یك روز گرم تابستان، بعد از كاری سخت و دشوار، خودتان را به منزل برسانید، پای ‌تان را روی پای ‌دیگر بیندازید و به یك بستنی خنك، ناخنك بزنید و سردی آن را روی زبان ‌تان احساس كنید. یك احساس شادی و سرخوشی به شما دست می‌ دهد، این طور نیست؟
مردی در حال خندیدن و خوردن بستنی



اشتباه نكرده‌اید چون محققان هم بعد از مدت‌ها مطالعه و تحقیق به همین نتیجه شما رسیده‌اند.
عصب ‌شناسان مؤسسه ی روان‌ شناسی لندن در تازه ‌ترین بررسی‌های خود دریافته ‌اند، خوردن بستنی موجب تحریك همان بخشی از مغز می‌ شود كه مسئول پردازش اطلاعات مربوط به شادی و سرخوشی در افراد است.
در این بررسی مشخص شد خوردن بستنی بلافاصله بر ناحیه ‌ای موسوم به قشر چشمی پیشانی مغز اثر می ‌گذارد. جالب است بدانید، این پژوهش با حمایت مالی یكی از بزرگ‌ ترین شركت‌های تولید كننده بستنی در اروپا انجام شده است. در این مطالعه دانشمندان از روش اسكن كردن مغز انسان استفاده كرده‌اند. محققان با كمك دستگاه اسكنر، نحوه عمل بخش‌های مختلف مغز داوطلبان را در هنگام خوردن بستنی بررسی كردند. نتایج این مطالعه در كنفرانس متخصصان زیست عصب ‌شناسی در شهر كاردیف، مركز كلان در "ویلز" انگلستان ارائه شده است.
تهیه بستنی
بستنی یكی از دسرهای خوشمزه‌ای است كه طرفدارانش سن و سال نمی‌ شناسند. بستنی از آنجایی كه از شیر تولید می ‌شود، یك محصول لبنی به‌ شمار می‌ آید. این خوراكی خوشمزه، حالت منجمد دارد، گرچه شاید بعضی‌ها دوست داشته باشند، بگذارند بستنی آب شود و سپس آن را زیر دندان‌هایشان مزه مزه كنند.
به ‌طور معمول بستنی از مخلوط كردن خامه و برخی فرآورده‌های لبنی دیگر با شكر و مواد طعم ‌دهنده به دست می ‌آید. البته برای اینكه بستنی قوام لازم را به دست بیاورد، موادی تحت عنوان قوام ‌دهنده به این مخلوط می ‌افزایند. رنگ‌های مختلف نیز جزء جدایی ‌ناپذیر بستنی‌ها هستند كه می‌ توانند بستنی‌های میوه‌ای به رنگ‌های گوناگون را به وجود آورند.
برای تهیه بستنی شما باید در این كار تبحر داشته باشید، چون به این سادگی‌هایی كه بستنی را نوش ‌جان می ‌كنید، بستنی از مواد خام تهیه نمی‌ شود. برای تهیه بستنی لازم است، مخلوط مواد اولیه ی بستنی را در حالی كه سرد می ‌شود به آرامی تكان داد تا از تشكیل بلورهای بزرگ (كریستال‌های بزرگ) یخ در آن جلوگیری شود. اگر این كار به درستی انجام شود، شما در پایان یك كِرِم یك دست و سرد خواهید داشت كه می‌ توانید از خوردن آن لذت ببرید.
سرك كشیدن به كارخانه بستنی ‌سازی
این روزها، دیگر كمتر كسی در منزل بستنی درست می ‌كند، چون اگر شما به یكی از سوپر ماركت‌های شهرتان سری بزنید، آنقدر بستنی‌های گوناگون با طعم‌ها و رنگ‌ها و ابعاد گوناگون خواهید یافت كه فكر درست كردن بستنی در منزل را از سر شما به در می‌ كنند.
بستنی‌هایی كه در كارخانه‌های مختلف تهیه می‌ شوند، ممكن است از نظر شكل ظاهری یا طعم‌ گوناگون باشند، ولی بیشتر آنها فرمول مشتركی دارند. این فرمول سِری از این قرار است، فقط به شرطی كه بین خودمان بماند:
10 درصد شیر پرچرب:
البته این حداقل مقدار شیر است. شما ممكن است بستنی‌هایی را پیدا كنید كه 12 درصد یا حتی بیشتر شیر پرچرب دارند.
9 تا 12 درصد شیر خشك:
این شیر خشك پروتئین زیادی دارد كه همان پروتئین معروف شیر یا "کازئین" است. شیر خشك كربوهیدرات را به بستنی اضافه می‌ كند كه البته این كربوهیدرات، همان قند شیر یا "لاكتوز" است.
12 تا 16 درصد شیرین ‌كننده‌ها:
بدون شیرین ‌كننده‌ها، خوردن بستنی اصلا لطفی ندارد، بنابراین كارخانه‌های بستنی‌ سازی شیرین‌ كننده‌ها را نیز به فرمول خود می ‌افزایند. این شیرین‌ كننده‌ها به طور معمول ساكاروز یا همان قند و شكر معمولی هستند، ولی گاهی با شیره ی شیرین غلات، بستنی‌ها شیرین می ‌شوند.
2/0 تا 5/0 درصد تثبیت ‌كننده‌ها:
این مواد برای اینكه بستنی قوام داشته باشد و به قاشق بیاید، اضافه می شوند. این مواد بستنی را به شكل یك امولسیون در می ‌آورند. جالب است بدانید، این مواد از آگار یا جلبك‌های دریایی به دست می‌ آیند.
55 تا 64 درصد آب:
بستنی بدون آب اصلا درست نمی ‌شود، بنابراین بیش از دو سوم بستنی را آب تشكیل می‌ دهد كه شیر خشك و سایر مواد جامد را در آن حل می ‌كنند.

منبع : daire almoaref taghzie

[مهدی قلندری]

بستنی از ناباروری جلوگیری می کند

خانم‌های باردار با واژه های "ویار و هوس" به خوبی آشنا هستند و بستنی با طعم‌های گوناگون یكی از هوس‌هایی است كه گاه ‌به ‌گاه به سراغ آنها می ‌آید، ولی اگر شما از ناباروری رنج می‌ برید و دنبال روشی می‌ گردید كه صاحب فرزند شوید، خوردن بستنی را به شما پیشنهاد می ‌كنیم.
بستنی میوه ای
محققان می ‌گویند خوردن روزانه بستنی و سایر لبنیات پرچرب از نوعی ناباروری پیشگیری می ‌كند. اگر چنین ادعایی درست باشد، باید بستنی را هم به فهرست داروهایی كه در مراكز باروری برای زوجین تجویز می ‌شود، اضافه كنیم.
این مطالعه در دانشگاه‌ هاروارد انجام شده است و نتایج آن در مجله اروپایی "زاد و ولد انسان" به چاپ رسیده است. این محققان مشاهده كردند، زنانی كه روزانه دو یا تعداد بیشتری لبنیات كم‌ چرب مصرف می ‌كنند تقریباً دو مرتبه بیش از بانوانی كه كمتر از یك وعده لبنیات كم‌ چرب در هفته مصرف می ‌كردند، دچار ناباروری می‌ شوند. به اعتقاد این دانشمندان، بانوانی كه لبنیات كم‌ چرب بیشتری مصرف می‌ كنند، امكان شكست تخمك‌ گذاری بیشتری دارند. از سوی دیگر نتایج این مطالعه نشان می ‌دهد در صورتی كه زنان حداقل یك وعده لبنیات پرچرب در طول روز مصرف كنند، 27 درصد كمتر از دیگران دچار ناباروری می ‌شوند.
ولی محققان به خانم ها توصیه می ‌كنند این اصلاً به معنای آن نیست كه برای درمان ناباروری به رژیم‌هایی پر از لبنیات پرچرب روی بیاورند یا روزانه چند عدد بستنی خامه‌ای میل كنند، ولی می ‌توانند در برنامه ‌غذایی روزانه‌شان بستنی و یك وعده لبنیات پرچرب را بگنجانند.
از بستنی تا تب مالت
این بار كه در هوای گرم، حسابی كلافه شده بودید و به فكر خریدن و نوش جان كردن یك بستنی خنك افتادید، كمی بیشتر دقت كنید كه بستنی را از چه مكانی تهیه می‌ كنید. چرا كه كارشناسان هشدار می ‌دهند بستنی تابستانی و شیر و خامه به كار رفته در آن، قابلیت انتقال تب مالت به انسان را دارند. این را دكتر "علیرضا زالی" رئیس دومین همایش تب مالت كشور، در حاشیه برگزاری این همایش به بستنی‌ خورهای حرفه‌ای می ‌گوید.
دكتر علیرضا زالی می ‌گوید: "با توجه به فصل گرما و استفاده زیاد از بستنی‌های تابستانی امكان ابتلای به تب مالت هم بیشتر می ‌شود." دلیل‌اش هم این است كه باكتری‌های تب مالت، در خامه و بستنی از ماندگاری طولانی برخوردارند. بنابراین می ‌توانند، به راحتی در توده‌های بستنی درون یخچال‌، باقی مانده و بستنی‌های خوشمزه را به عنوان یكی از منابع آلوده پنهان تب مالت تبدیل كنند.
دكتر زالی یاد آور می‌ شود:"فصل تابستان و بهار، فصل زایمان و شیردادن به دام‌ها است، بنابراین همه‌ گیری تب مالت هم بیشتر است."
"بروسلوز" یا "تب مالت" یكی از بیماری‌هایی است كه هم دام‌ها می ‌توانند به آن مبتلا شوند و هم انسان. این بیماری می ‌تواند چه به صورت حاد و چه به صورت مزمن شما را گرفتار كند. اگر خدای ناكرده در اثر نوش‌ جان كردن بستنی‌های آغشته به این میكروب، دچار تب مالت شدید، باید منتظر تب، تعریق، ضعف و بی ‌حالی و كاهش وزن باشید.
فراموش نكنید تب مالت قدرت تهاجمی زیادی دارد و قابلیت نفوذ به پرده‌های مخاطی دهان، حلق، بینی، مخاط ملتحمه چشم و ریه‌ها را دارد.

[مهدی قلندری]

پنير و روش تهيه آن

پنير يک ماده ي غذايي جامد است که از شير دلمه شده ي گاو، بز، گوسفند يا ديگر پستانداران تهيه مي شود. شير، توسط ترکيبي از پنير مايه و اسيديفيکاسيون(عمليات کشت دادن شير با باکتري اسيد لاکتيک) دلمه مي شود. باکتري ها، شير را اسيدي مي کنند و نقش مهمي را در بافت و طعم اغلب پنيرها ايفا مي کنند.
در مورد تعداد کمي از پنيرها، شير توسط افزودن اسيدهايي مانند سرکه يا آبليمو دلمه مي شود.
در اغلب پنيرها، اسيديفيکاسيون، در درجات کم تري، توسط باکتري ها انجام مي شود که قند شير را به اسيد لاکتيک تبديل مي کنند که براي کامل شدن فرآيند دلمه شدن، به شير، مايه پنير اضافه مي شود.
مايه پنير، آنزيمي است که به طور معمول از معده ي دام جوان گرفته مي شود، ولي امروزه به طور آزمايشگاهي نيز توليد مي شود. مايه پنيرهاي گياهي نيز از گونه هاي مختلف بوته سينارا(Cynara) گرفته مي شود.
صدها نوع پنير مختلف وجود دارد. ايجاد انواع و طعم هاي مختلف پنيرها به دليل استفاده از گونه هاي مختلف باکتري ها، ميزان متفاوت چربي شير ، تفاوت در زمان رسيدن پنير، فرآيندهاي مختلف پنيرسازي(چدار کردن، کشيدن، قالب زدن و شستن قالب) و گونه هاي مختلف گاو، گوسفند و يا ديگر پستانداران مي باشد. عوامل ديگر شامل رژيم غذايي حيوان و افزودن طعم دهنده هايي مانند آويشن، ادويه يا دود چوب مي باشد. اينکه شير، پاستوريزه شده باشد يا نه، نيز مي تواند بر روي طعم پنير تاثير بگذارد.
پنير از لحاظ قابليت نگه داري و محتواي چربي، پروتئين، کلسيم و فسفات بسيار با ارزش مي باشد. پنير نسبت به شير، سبک تر و فشرده تر بوده و داراي ماندگاري بيشتري مي باشد.
توليد کنندگان پنير، مي توانند در مرکز توليد شير مستقر شده و از شير تازه، ارزان و هزينه هاي کم تر حمل، بهره مند شوند. ماندگاري بالاي پنير، به توليد کننده اين اجازه را مي دهد تا فروش محصول خود را به زماني موکول کند که قيمت آن بالا رفته و يا به پول احتياج دارد. در برخي بازارهاي مصرف، حتي پول بيش تري براي پنيرهاي رسيده پرداخت مي شود.
پنيرها به صورت خام يا رسيده، به تنهايي و يا همراه با ديگر افزودني ها مصرف مي شوند. به هنگام حرارت دهي، اغلب پنيرها ذوب شده و قهوه اي مي شوند. برخي پنيرها به خصوص در حضور اسيد يا نشاسته، به آرامي ذوب مي شوند. ديگر پنيرها، به هنگام ذوب شدن، به صورت کشدار در مي آيند که اين خصوصيت در غذاهايي مانند پيتزا بسيار لذت بخش مي باشد. برخي پنيرها به صورت ناهموار ذوب مي شوند، چربي آن ها به هنگام حرارت دهي جدا مي شود، در حالي که برخي پنيرهاي دلمه شده با مقدار کمي اسيد، شامل هالومي وريکوتا، به هيچ عنوان ذوب نمي شوند و حتي در حين پخت، سفت تر نيز مي شوند.
ارزش تغذيه اي پنير
پنير منبعي غني ازکلسيم، پروتئين و فسفر مي باشد. 30 گرم پنير چدار حاوي 7 گرم پروتئين و 200 ميلي گرم کلسيم مي باشد.
به طول کلي، شير 8 درصد پروتئين، 25 درصد کلسيم، 10 درصد فسفر، 7 درصد روي و 5 درصد ويتامين A ي مورد نياز روزانه بدن را به همراه ديگر مواد مغذي تأمين مي کند.
پنير و حفظ سلامت دندان
تحقيقات نشان مي دهد که پنيرهايي مانند چدار، موزارلا، سوييسي و پنير آمريکايي مي توانند از پوسيدگي دندان جلوگيري نمايند. دلايل متعددي براي اين اثر ضد پوسيدگي ارائه شده که عبارت اند از:
* کلسيم، پروتئين و فسفر موجود در پنير از ميناي دندان محافظت مي کنند.
* پنير، ميزان بزاق دهان را افزايش مي دهد، در نتيجه، اسيدها و قندها را پاک مي کند.
* پنير مي تواند داراي اثر ضد باکتريال در داخل دهان باشد.

[مهدی قلندری]

ارزش غذایی پنیر

پنیر منبع غنی پروتئین، کلسیم و فسفر می باشد.
پروتئین
در بین دیگر اعضای خانواده ی لبنیات، پنیر دارای بیش ترین میزان پروتئین می باشد. پروتئین موجود در پنیر از کیفیت خوبی برخوردار بوده و تقریبا دارای تمامی اسید آمینه های ضروری مورد نیاز بدن است.
کازئین پروتئین اصلی پنیر می باشد، با این حال پروتئین های محلول در آب شیر(مانند لاکتالبومین و لاکتاگلوبولین) نیز بسته به میزان آب پنیری که در داخل آن باقی می ماند، در پنیر وجود دارند. پروتئین موجود در پنیر، آماده ی هضم می باشد، زیرا برخی از پروتئین ها در حین فرآیند رساندن پنیر، به پپتیدها و آمینو اسیدها شکسته می شوند. برخی افراد از واکنش به آمین های موجود در پنیر به ویژه هیستامین و تریامین رنج می برند.
برخی پنیرهای رسیده مقدار قابل توجهی از این آمین ها را در بردارند که می تواند سبب بروز واکنش های آلرژیک، سردردها، خارش و افزایش فشار خون در این افراد شود.
کربوهیدرات
پنیر، به خصوص پنیر تازه، حاوی مقدار قابل توجهی لاکتوز می باشد که کربوهیدرات اصلی شیر می باشد. اغلب پنیرهای رسیده حاوی حداقل(3-1 درصد) لاکتوز بوده و یا به علت خارج شدن آب پنیر و تبدیل لاکتوز باقیمانده به اسید لاکتیک و دیگر اسیدها در طول فرآیند رسیدن پنیر، فاقد لاکتوز می باشند. در فرآیند رسیدن پنیر، با گذشت 28 – 21 روز زمان، لاکتوزی در پنیر رسیده باقی نخواهد ماند. در پنیرهای تازه(مانند پنیر روستایی) 20- 15 درصد لاکتوز در مدت زمان چند ساعت به اسید لاکتیک و دیگر اسیدها تبدیل می شود.
افراد مبتلا به بیماری "عدم تحمل لاکتوز" که قابلیت هضم لاکتوز را ندارند، نباید پنیر تازه مصرف کنند، لیکن پنیرهایی مانند چدار و پنیرهای رسیده را می توانند مصرف کنند.
چربی
چربی موجود در پنیر، عامل اصلی ایجاد طعم و بافت آن می باشد و به همین دلیل مشتریان به مصرف پنیرهای پرچرب تمایل بیش تری دارند. پنیرها به علت نوع شیر(شیر کامل، شیر کم چرب ، و شیر بدون چربی) و محصول لبنی مورد استفاده در تهیه پنیر(مانند خامه)، از نظر میزان چربی تنوع بسیار زیادی دارند.
30 گرم پنیر چدار حاوی 9 گرم چربی، 6 گرم چربی اشباع و30 میلی گرم کلسترول می باشد. در حالی که در 120 گرم پنیر چدار بدون چربی، 5/0 گرم چربی، 3/0 گرم چربی اشباع، و 8 میلی گرم کلسترول وجود دارد.
محققان، تکنولوژی ها، فرآیندها و ترکیباتی را به کار برده اند تا کیفیت پنیرهای کم چربی را بهبود دهند. پنیری که به عنوان پنیر کم چرب نامیده می شود، باید حداکثر 3 گرم چربی در 30 گرم داشته باشد. راهنماهای تغذیه ای، رژیمی را توصیه می کنند که دارای میزان چربی کمی باشد(حداکثر 30 درصد کالری را چربی تشکیل دهد) و این رژیم بایستی دارای چربی اشباع کم(کمتر از 10 درصد کالری) و کلسترول کم(کم تر از 300 میلی گرم در روز) باشد. مصرف پنیر پرچرب حاوی چربی اشباع، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

پنیر منبع غنی پروتئین، کلسیم و فسفر می باشد.

ویتامین ها
میزان ویتامین پنیرها بر حسب شیر مورد استفاده و فرآیند تولید متفاوت می باشد. از آن جایی که اغلب میزان چربی موجود در شیر، در دلمه باقی می ماند، پنیر حاوی ویتامین های محلول در چربی شیری است که پنیر از آن گرفته می شود.
پنیر چدار تولید شده از شیر کامل حاوی 1059 واحد بین المللی ویتامین a در 100 گرم می باشد، در حالی که پنیر روستایی خشک تهیه شده از شیر خشک بدون چربی تنها حاوی 30 واحد ویتامین a در 100 گرم می باشد. از آنجایی که ویتامین های محلول در آب(مانند b1، b2، b3، پانتوتنیک اسید، ویتامین b6 و فولات) در آب پنیر باقی می مانند، میزان آن ها به میزان آب پنیری بستگی دارد که در داخل پنیر باقی می ماند.
مواد معدنی
اگر چه میزان مواد معدنی پنیرهای مختلف به روش های تولید پنیر بستگی دارد، پنیرها، منبع خوبی از مواد معدنی می باشند.
پنیر یکی از منابع اصلی کلسیم می باشد. میزان کلسیم موجود در پنیر به اسیدیته ی مرحله ی انعقاد و میزان خارج شدن آب پنیر از لخته بستگی دارد. در پنیر رسیده ی تهیه شده از شیر کامل که با آنزیم لخته شده است(مانند پنیر چدار، سوییس و برایک)، کلسیم و فسفر به مقدار زیادی در لخته باقی می مانند. در حالی که در پنیرهایی که تنها با اسید، دلمه می شوند(مانند پنیر روستایی)، تنها مقدار کمی از کلسیم در لخته باقی می ماند، زیرا نمک های کلسیم از کازئین جدا می شود.
پنیرهای چدار حاوی 721 میلی گرم کلسیم در 100 گرم می باشند، در حالی که پنیر روستایی خشک حاوی 32 میلی گرم کلسیم در 100 گرم می باشد. در کل، پنیرهایی که دارای میزان کلسیم بالایی می باشند، دارای مقادیر قابل توجهی از املاح دیگر مانند فسفر و منیزیم نیز خواهند بود.
میزان سدیم پنیرها با توجه به مقدار نمک افزوده شده به آن در حین فرآیند تولید متفاوت می باشد. در کل، پنیرهای طبیعی مانند سوییس(74 میلی گرم سدیم در هر 28 گرم) و چدار(176 میلی گرم سدیم در هر 28 گرم) حاوی مقادیر کمتری سدیم نسبت به دیگر پنیرهای فرآوری شده(400 میلی گرم سدیم در هر 28 گرم) می باشند.
همچنین، پنیرهایی که از شیرهای خام تهیه می شوند، می توانند عفونت های جدی مانند لیستریوز، تب مالت، سالمونلوز و سل را نیز ایجاد نمایند. لذا بهتر است پنیری که از شیر خام تهیه می شود، حداقل به مدت 60 روز رسانیده شود.

[مهدی قلندری]

حقایقی درباره شیرکاکائو و شیرهای طعم دار

* آیا شیر طعم دار، به اندازه ی شیر معمولی مغذی است؟
- بله، شیر طعم دار نیز مانند شیر معمولی، دارای 9 ماده مغذی ضروری است که شامل کلسیم، پروتئین، ویتامین های d، a، b12، b2، b3 و پتاسیم و فسفر می باشد. این شیر در مقایسه با نوشیدنی هایی مثل نوشابه های گازدار و آب میوه های مصنوعی، دارای قند و کالری کمتری است.
* آیا شیرهای طعم داری که دارای قند اضافی هستند، باعث بروز اختلال «بیش فعالی» در کودکان می شوند؟
- نوشابه های گازدار یا آب میوه های مصنوعی، تقریباً دو برابر شیرهای طعم دار دارای قند هستند. علاوه بر این، انجمن پزشکی و آکادمی طب اطفال آمریکا و اداره غذا و دارو، ارتباطی بین مصرف شکر و بروز مشکلات رفتاری در کودکان پیدا نکرده اند.
* آیا شیرهای طعم دار، چربی و کالری زیادی دارند؟
- شیرهای طعم دار نیز انواع مختلفی دارند مثل شیر کم چرب و بدون چربی. به عنوان مثال یک لیوان شیر طعم دار کم چرب فقط 5/2 گرم چربی دارد که برابر همان مقدار چربی شیر معمولی است.
* آیا شیرهای طعم دار باعث پوسیدگی دندان می شوند؟
- مواد موجود در شیر کاکائو خیلی کمتر از نوشابه های گازدار و خوراکی های شیرین و چسبناک باعث پوسیدگی دندان می شوند.
نوشیدن مایعاتی مثل شیرهای طعم دار، دهان را خیلی سریع تر تمیز می کنند.
برخی تحقیقات نشان می دهد، کاکائوی موجود در شیر کاکائو، دندان ها را از پوسیدگی حفظ می کند.



* آیا شیرکاکائو دارای کافئین زیادی است؟
- خیر. مقدار کافئین موجود در شیر کاکائو برابر است با مقداری که در نوشیدنی های بدون کافئین وجود دارد. 240 میلی لیتر (یک لیوان) شیر کاکائو دارای 2 تا 7 میلی گرم کافئین است. نوشابه های سیاه (کولا) 10 برابر شیرکاکائو، کافئین دارند.
براساس مطالعات جدید، مقدار کافئین موجود در شیر کاکائو خیلی کمتر از آن حدی است که بتواند تاثیر مخربی بر رفتار کودک داشته باشد.
* آیا شیرهای طعم دار فقط مخصوص کودکان است؟
- مسلما خیر. شیر طعم دار در عین حال که نیاز فرد به خوردن غذاهای شیرین را برآورده می کند، دریافت کلسیم و 8 ماده مغذی دیگر را افزایش می دهد.



نتایج تحقیقات دانشمندان
تحقیقات دانشمندان نشان داده که شیرهای طعم دار، نوشیدنی سالمی برای بچه ها و بزرگسالان هستند. برای انتخاب یک نوشیدنی سالم، یک تحقیق بر روی 4000 کودک و بزرگسال بین سنین 5 تا 17 سال انجام شد. نتایج این تحقیق به شرح زیر بود:
1- کودکانی که شیرهای طعم دار مصرف کرده بودند، نسبت به آنهایی که نخورده بودند، مواد مغذی بیشتری دریافت کرده بودند.
2- کودکانی که شیر کاکائو یا شیر طعم دار نوشیده بودند، نسبت به آنهایی که شیر طعم دار نخورده بودند، کلسیم بیشتری دریافت کرده بودند.
3- کودکانی که شیر کاکائو یا شیر طعم دار نوشیده بودند، در کل، شیر بیشتری مصرف کرده بودند.
4- مطالعات قبلی نشان می دهد کودکان و بزرگسالانی که بیشتر نوشیدنی های مصنوعی (مثل آب میوه های مصنوعی و نوشابه های گازدار) می نوشند، ویتامین های b2، فولات، a، c و کلسیم و فسفر کمتری دریافت می کنند.