پيمان صادقي پري
۱۳۸۷-۰۷-۰۴, ۱۰:۱۰ بعد از ظهر
به هر ماده ای که بتواند انرژی متابولیسم پایه را افزایش دهد چربی سوز گویند.
1- ترموژنیک ها: این چربی سوزها شامل دو دسته هستند. دسته اول از طریق اثر بر روی غده تیروئید و افزایش 3t و 4t و در نهایت افزایش تیروکسین منجر به شدت متابولیسم و سوخت و ساز می شود که باید زیر نظر پزشک مصرف شود. زیرا در صورت استفاده خودسرانه ممکن است فرد به هیپرتیروئیدیسم دچار شود.
دسته دوم ترموژنیک ها از طریق اعمال اثر بر روی عصب سمپاتیک اعصاب خودمختار باعث افزایش کاتکول آمین ها که مشتقات آمینی بنزن هستند می شود که این مشتقات کاتکول آمینی شامل هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین می باشد که از قسمت مرکزی غدۀ فوق کلیوی ترشح می شود که از این قبیل می توان به مکمل افدرین که از گیاه افدرا از خانوادۀ افدراسه تهیه شده اشاره کرد. رازهایی نظیر آتروپین و هیوسین را سکوپولامین نیز در این دسته قرار می گیرند که باید زیر نظر پشک مصرف شوند با مصرف مکمل افدرین بدن در حالت ستیزوگریز قرار می گیرد. در این حالت خون بیشتری به بافت ها می رسد و سوخت و ساز سلول به ویژه کاتابولیسم را افزایش می یابد در زمان مصرف افدرین فرد دچار طپش قلب می شود.
برخی از ورزشکاران به علت مشاهدۀ اثرات افدرین در چربی سوزی به مصرف بیش از حد و خودسرانۀ آن اقدام می ورزند و دچار بعضی بیماری های روانی مانند خشونت بیش از حد و عدم تعادل رفتاری می شوند که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند. تا پزشک با آزمایشات مربوطه داروهایی نظیر، پروپرانولول- اوکسپرنولول و سوتالول و ... را به شخص تجویز کند که این داروها مسدود کنندۀ «گیرنده» بتای قلبی هستند. زیرا اثر افدرین بر روی گیرنده های بتا قلبی می باشد.
2- بلوکه کننده ها: این دسته چربی سوز نیستند ولی مانع جذب چربی در بدن می شوند. به این طریق که سلول چربی را فارگوسیت می کند و دور تا دور سلول چربی را فرا می گیرد تا از طریق بدن جذب نشوند.
از بلوکه کننده ها می توان به چیتوسان و گوارانا اشاره کرد که این دو مولکول از جلبک های دریایی ساخته شده اند و جزء بی ضررترین چربی سوزها به حساب می آیند که با مجوز وزارت بهداشت عرضه می شوند.
3- دفع کننده ها: این دسته نیز چربی سوز نیستند و فقط مانع جذب چربی در بدن می شوند. مثلاً زنیکال باعث می شود آب بدن به همراه سدیم و پتاسیم از طریق ادرار دفع شود و نیز مقدار کمتری از مواد غذایی جذب بدن شود و یا «تریامترن h» که پتاسیم را در بدن نگه می دارد و فقط سدیم را به همراه آب از بدن دفع می کند و فشار کمتری را به قلب وارد می کند و در اصل با مصرف دیورتیک ها وزن بدن از طریق دفع آب کم می شود و چربی ها مصرف نمی شوند و دیورتیک ها جزء خطرناک ترین داروها به حساب می آیند. زیرا تعادل الکترولیتی بدن را به هم می زنند.
در دسته دفع کننده ها مکملی به نام زینکال وجود دارد که آنزیم لیپاز معده را از بین می برد و فرد با مصرف چربی هم چاق نمی شود زیرا چربی ها جذب بدن نشده و از راه مدفوع دفع می گردند و فرد همیشه دارای مدفوع چرب می باشد که مصرف آن نیز خطراتی به همراه دارد.
4- آنابولیک ها: که شامل: یوهیمبین- dhea- تریبولوس دلتا4، آندروستن دیون می باشند. از مکمل های نام برده شده dhea و دلتا 4- آندروستن دیون پروهورمون می باشند. یعنی یک یا دو مرحله قبل از ساخت تستوسترون اند و با مصرف آنها بدن به صورت طبیعی تستوسترون تولید می کند و از طریق خواص آنابولیک آنها چربی سوزی اتفاق می افتد. یوهیمبین و تریبولوس ترستریس (نام علمی فارفاسک) باعث افزایش تستوسترون به صورت طبیعی می شوند. این دسته بیشتر در دوران رژیم ورزشکاران مصرف می شود تا علاوه بر چربی سوزی بافت عضله شان حفظ شود. استفاده پروهورمون ها مدتی است در مسابقات ورزشی ممنوع شده است.
5- ترکیبات آلی اکتیو: شامل آنزیم ها- کوآنزیم ها و ویتامین ها و بعضی ترکیبات آلی می باشند. مثل مکمل هایی چون کوآنزیم 10q کرومیوم- آنتی اکسیدان ها- ال کارنیتین که این دسته جزء بی ضررترین چربی سوزها می باشد.
6- چربی های مفید: این دسته ldl را کاهش و hdl را افزایش می دهد و سریع تر به انرژی تبدیل شده و متابولیسم بدن را افزایش می دهد و شامل مکمل هایی نظیر cla که از شیر گاو به دست آمده و روغن های mct مثل روغن کنجد- زیتون و روغن های گیاهی می باشد. این دسته نیز جزء بی ضررترین چربی سوزها محسوب می شود که برخی از آنها مجوز وزارت بهداشت ایران را داراست.
1- ترموژنیک ها: این چربی سوزها شامل دو دسته هستند. دسته اول از طریق اثر بر روی غده تیروئید و افزایش 3t و 4t و در نهایت افزایش تیروکسین منجر به شدت متابولیسم و سوخت و ساز می شود که باید زیر نظر پزشک مصرف شود. زیرا در صورت استفاده خودسرانه ممکن است فرد به هیپرتیروئیدیسم دچار شود.
دسته دوم ترموژنیک ها از طریق اعمال اثر بر روی عصب سمپاتیک اعصاب خودمختار باعث افزایش کاتکول آمین ها که مشتقات آمینی بنزن هستند می شود که این مشتقات کاتکول آمینی شامل هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین می باشد که از قسمت مرکزی غدۀ فوق کلیوی ترشح می شود که از این قبیل می توان به مکمل افدرین که از گیاه افدرا از خانوادۀ افدراسه تهیه شده اشاره کرد. رازهایی نظیر آتروپین و هیوسین را سکوپولامین نیز در این دسته قرار می گیرند که باید زیر نظر پشک مصرف شوند با مصرف مکمل افدرین بدن در حالت ستیزوگریز قرار می گیرد. در این حالت خون بیشتری به بافت ها می رسد و سوخت و ساز سلول به ویژه کاتابولیسم را افزایش می یابد در زمان مصرف افدرین فرد دچار طپش قلب می شود.
برخی از ورزشکاران به علت مشاهدۀ اثرات افدرین در چربی سوزی به مصرف بیش از حد و خودسرانۀ آن اقدام می ورزند و دچار بعضی بیماری های روانی مانند خشونت بیش از حد و عدم تعادل رفتاری می شوند که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند. تا پزشک با آزمایشات مربوطه داروهایی نظیر، پروپرانولول- اوکسپرنولول و سوتالول و ... را به شخص تجویز کند که این داروها مسدود کنندۀ «گیرنده» بتای قلبی هستند. زیرا اثر افدرین بر روی گیرنده های بتا قلبی می باشد.
2- بلوکه کننده ها: این دسته چربی سوز نیستند ولی مانع جذب چربی در بدن می شوند. به این طریق که سلول چربی را فارگوسیت می کند و دور تا دور سلول چربی را فرا می گیرد تا از طریق بدن جذب نشوند.
از بلوکه کننده ها می توان به چیتوسان و گوارانا اشاره کرد که این دو مولکول از جلبک های دریایی ساخته شده اند و جزء بی ضررترین چربی سوزها به حساب می آیند که با مجوز وزارت بهداشت عرضه می شوند.
3- دفع کننده ها: این دسته نیز چربی سوز نیستند و فقط مانع جذب چربی در بدن می شوند. مثلاً زنیکال باعث می شود آب بدن به همراه سدیم و پتاسیم از طریق ادرار دفع شود و نیز مقدار کمتری از مواد غذایی جذب بدن شود و یا «تریامترن h» که پتاسیم را در بدن نگه می دارد و فقط سدیم را به همراه آب از بدن دفع می کند و فشار کمتری را به قلب وارد می کند و در اصل با مصرف دیورتیک ها وزن بدن از طریق دفع آب کم می شود و چربی ها مصرف نمی شوند و دیورتیک ها جزء خطرناک ترین داروها به حساب می آیند. زیرا تعادل الکترولیتی بدن را به هم می زنند.
در دسته دفع کننده ها مکملی به نام زینکال وجود دارد که آنزیم لیپاز معده را از بین می برد و فرد با مصرف چربی هم چاق نمی شود زیرا چربی ها جذب بدن نشده و از راه مدفوع دفع می گردند و فرد همیشه دارای مدفوع چرب می باشد که مصرف آن نیز خطراتی به همراه دارد.
4- آنابولیک ها: که شامل: یوهیمبین- dhea- تریبولوس دلتا4، آندروستن دیون می باشند. از مکمل های نام برده شده dhea و دلتا 4- آندروستن دیون پروهورمون می باشند. یعنی یک یا دو مرحله قبل از ساخت تستوسترون اند و با مصرف آنها بدن به صورت طبیعی تستوسترون تولید می کند و از طریق خواص آنابولیک آنها چربی سوزی اتفاق می افتد. یوهیمبین و تریبولوس ترستریس (نام علمی فارفاسک) باعث افزایش تستوسترون به صورت طبیعی می شوند. این دسته بیشتر در دوران رژیم ورزشکاران مصرف می شود تا علاوه بر چربی سوزی بافت عضله شان حفظ شود. استفاده پروهورمون ها مدتی است در مسابقات ورزشی ممنوع شده است.
5- ترکیبات آلی اکتیو: شامل آنزیم ها- کوآنزیم ها و ویتامین ها و بعضی ترکیبات آلی می باشند. مثل مکمل هایی چون کوآنزیم 10q کرومیوم- آنتی اکسیدان ها- ال کارنیتین که این دسته جزء بی ضررترین چربی سوزها می باشد.
6- چربی های مفید: این دسته ldl را کاهش و hdl را افزایش می دهد و سریع تر به انرژی تبدیل شده و متابولیسم بدن را افزایش می دهد و شامل مکمل هایی نظیر cla که از شیر گاو به دست آمده و روغن های mct مثل روغن کنجد- زیتون و روغن های گیاهی می باشد. این دسته نیز جزء بی ضررترین چربی سوزها محسوب می شود که برخی از آنها مجوز وزارت بهداشت ایران را داراست.