آشنايي با خواص آجيل و دانه هاي روغني

[مهدی قلندری]

میوه های خشک برای سلامتی مفیدند

میوه های خشک اثرات درمانی موثر و مفیدی دارند، بدون اینکه عوارض جانبی داشته باشند. مغذی هستند و انرژی لازم را برای بدن تامین می کنند. در حقیقت می توان گفت میوه های خشک مانند یک کپسول طبیعی برای حفظ سلامتی بدن عمل می کنند.
هر فردی باید مراقب سلامتی خود باشد. برای داشتن بدنی سالم باید به تغذیه مناسبی داشته باشیم و به مقدار کافی ورزش کنیم.
مصرف مواد غذایی طبیعی مانند آجیل و خشکبار ، میوه ها، سبزی ها و غلات در حفظ سلامتی بسیار موثرند.
میوه های خشک سرشار از مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند ویتامین ها ، املاح و آنزیم ها هستند. به راحتی هضم می شوند و باعث تصفیه خون و پاکسازی معده و روده می گردند.
بیماری هایی که در اثر مصرف غذاهای مصنوعی به وجود می آیند، می توانند با مصرف میوه ها بهبود یابند.
میوه های خشک و آجیل، هر چند از نظر اندازه کوچک هستند، ولی بسیار مقوی هستند و اثرات درمانی زیادی دارند.



میوه ها به دو صورت خشک می شوند:
1- به طور طبیعی
2- با دستگاه، مثل دستگاه خشک کن مواد غذایی
کشمش، خرما و آلو خشک نمونه هایی از این ها هستند. سایر میوه هایی که می توان آنها را خشک کرد شامل: سیب، زردآلو، موز، توت، کیوی، انجیر، انبه، هلو، گلابی، آناناس، توت فرنگی، گوجه فرنگی و خرمالو است.
میوه های خشک را می توان برای مدت زمان طولانی نگهداری کرد، بنابراین جایگزین مناسبی برای میوه تازه در خارج از فصل آن است، مثل مصرف آلو یا آلبالو خشک در زمستان.
خشک کردن میوه، راه مناسبی برای نگهداری آن در خارج از یخچال است، پس نیازی به یخچال نیست.
میوه های خشک منبع غنی ویتامین های A، B1، B2، B3، B6 و پانتوتنیک اسید و نیز املاحی مثل کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، مس و منگنز هستند.
هر 100 گرم میوه خشک تقریباً 250 کالری انرژی و 1 تا 5 گرم پروتئین دارد.
در اثر کاهش آب موجود در میوه در طی فرآیند خشک کردن (تقریباً 7 قسمت از 8 قسمت آب آن از بین می رود)، میوه خشک شده طعم بهتری به خود می گیرد. اما باید توجه داشت حرارتی كه برای خشك كردن میوه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا حدود زیادی موجب از بین رفتن ویتامین C موجود در میوه می‌شود.
به میوه هایی که در خارج از منزل(در صنعت یا مغازه ها) خشک می شوند، ماده ای بنام اکسید سولفور اضافه می کنند که می تواند باعث بروز آسم در افراد حساس به آن شود. برای تثبیت رنگ میوه به آن سولفور می زنند.
میوه هایی که به طور طبیعی و بدون افزودن سولفور خشک می شوند (مثل خشک کردن کشمش در سایه یا در مقابل آفتاب) دارای رنگ تیره تری نسبت به میوه تازه هستند، ولی طعم آنها به میوه تازه بیشتر شبیه است.
البته تا اندازه ای می توان رنگ بعضی میوه ها را بعد از برش دادن، با افزودن مقدار کمی از یک چاشنی قوی تثبیت کرد؛ مثلاً افزودن مقدار کمی آب لیمو ترش به تکه های بریده شده سیب.



میوه‌ تازه بخوریم یا خشك شده؟
علی رغم فواید میوه های خشک، متخصصان معتقدند مهم‌ترین وجه تمایز میوه‌های خشك شده با میوه‌های تازه، تبخیر آبی است كه حاوی مقادیر قابل توجهی مواد مغذی است.
البته میوه‌های خشك شده برای مصرف در شرایط خاص مانند تغییر فصل یا استفاده در ورزش‌هایی مانند كوهنوردی كه امكان حمل وزن زیاد بار وجود ندارد، سودمند هستند.
پزشكان توصیه می‌كنند كه در صورت امكان حداقل روزی 2 لیوان میوه خرد شده متنوع مصرف شود. اما در صورتی كه این امكان وجود نداشته باشد، هر نصف لیوان میوه خشك شده، تقریبا با یك لیوان میوه تازه خرد شده برابر است. برای مثال زرد‌آلوی تازه از 86 درصد آب و 104 كالری انرژی تشكیل شده است. اما نیم لیوان زرد‌آلوی خشك شده 76 درصد آب و 212 كالری انرژی دارد.
با توجه به افزایش كالری میوه‌های خشك شده، در صورتی كه از رژیم لاغری پیروی می‌كنید، مصرف زیاد آنها توصیه نمی‌شود.
پزشكان خاطر نشان می‌كنند كه میوه‌های خشك باید در كنار میوه‌های تازه مصرف شوند و به هیچ وجه نمی‌توان میوه خشك را جایگزین میوه تازه كرد.
لذا برای داشتن بدنی سالم و نیرومند، همیشه به مقدار کافی میوه تازه و خشک بخورید.

منبع : daire almoaref taghzie

[مهدی قلندری]

خواص کنجد



دانه های ریز، پهن و بیضی شکل کنجد، طعم مطبوع و خوشایندی به بیشتر غذاهای آسیایی می بخشد و از اجزای اصلی تاهینی(Tahini) و شیرینی خوشمزه ی خاورمیانه یعنی حلوا(Halva) می باشد. تاهینی، خمیری تهیه شده از دانه های آسیاب شده ی کنجد است.
کنجد در طول سال قابل دسترسی است و بسته به انواع آن در رنگ های مختلف به ویژه سفید، زرد، سیاه و قرمز یافت می شود.
کنجد از قدیمی ترین چاشنی های شناخته شده ای است که قدمت آن به 1600 سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد. روغن کنجد به سختی تند می شود. نام علمی کنجد"Sesamun indicum" است.
کنجد منبع غذایی بسیار با ارزشی است. علاوه بر این که منبع خیلی خوبی از منگنز و مس است. از نظر کلسیم، منیزیم، آهن، فسفر، ویتامین B1 ، روی و فیبرهای غذایی نیز منبع ارزشمندی به شمار می رود.

فیبرهای غذایی موجود در کنجد اثرات بسیار مفیدی دارند که شامل موارد زیر است:
- کاهش کلسترول خون در انسان
- حفاظت سلول های کبدی در مقابل آسیب های اکسیداتیو
- پیشگیری از فشارخون بالا در تحقیقاتی که بر روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده است.
- افزایش ذخیره ی ویتامین E در حیوانات

املاح معدنی مفید موجود در کنجد
کنجد منبع بسیار خوبی از مس، کلسیم، منیزیم و روی است. تنها یک چهارم لیوان از آن، قابلیت تامین 4/70 درصد مس، 6/31 درصد منیزیم و 1/35 درصد از کلسیم مورد نیاز روزانه را دارد.



مس: کاهش دردهای آرتریت روماتوئید
مس به دلیل حضور در بسیاری از سیستم های آنزیمی ضد التهابی و آنتی اکسیدانی ، نقش مهمی در کاهش درد و رفع التهاب در بیماری های آرتریت روماتوئید دارد.
علاوه بر آن در فعالیت نوعی آنزیم موثر است که برای اتصال کلاژن و الاستین مورد نیاز است. کلاژن و الاستین در ساختار، قدرت و قابلیت ارتجاع رگ های خونی، استخوان ها و مفاصل مهم هستند.
منیزیم: سلامت عروق خونی و دستگاه تنفسی
همچنان که ذکر شد کنجد منبع خوبی از منیزیم است. اثرات مفید منیزیم به شرح زیر است:
- کاهش اسپاسم راه های هوایی در بیماری آسم
- کاهش فشار خون بالا (فشار خون بالا از عوامل موثر حمله های قلبی ، سکته ها و بیماری های قلبی در افراد دیابتی است.)
- پیشگیری از اسپاسم نوعی عروق خونی که در پیدایش حملات میگرن نقش دارند.
- ایجاد خواب طبیعی در زنانی که از عوارض یائسگی رنج می برند.
کلسیم: پیشگیری از سرطان روده، پوکی استخوان و میگرن
کلسیم از املاح معدنی مهم موجود در کنجد است. در مطالعاتی که اخیراً انجام شده است نقش موثر کلسیم در موارد زیر به اثبات رسیده است:
- حفاظت از سلول های روده در مقابل مواد شیمیایی سرطان زا
- پیشگیری از کاهش توده ی استخوانی که در یائسگی یا بیماری های خاصی مانند آرتریت روماتوئید مشاهده می شود.
- پیشگیری از سردردهای میگرنی
روی: حفظ سلامت استخوان ها
به دلیل تاثیر روی در چگالی املاح معدنی استخوان، به مردان سالمند توصیه می شود غذاهای غنی از "روی" را به طور مرتب در برنامه های غذایی خود بگنجانند.



گرچه تصور بر این است که پوکی استخوان اغلب گریبان گیر زنان سالمند می شود، اما حقیقت این است که مردان سالمند نیز در معرض پوکی استخوان قرار دارند.
تقریبا 30 درصد شکستگی های استخوان لگن در مردان اتفاق می افتد و از هر 8 مرد بالای 50 سال یک نفر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می کند.
در مطالعه ای که بر روی 396 مرد در گسترده ی سنی 45 تا 99 سال انجام شد، مشخص شد که بین دریافت کم روی و کمبود املاح معدنی در بدن، با بروز پوکی استخوان در ناحیه ی لگن و ستون فقرات ارتباط واضحی وجود دارد.
فیتواسترول ها: کاهش کلسترول خون
فیتواسترول های ترکیباتی هستند که در گیاهان یافت می شوند و ساختمان شیمیایی مشابهی با کلسترول دارند. با دریافت میزان مناسبی از فیتواسترول ها، میزان کلسترول خون کاهش می یابد، پاسخ ایمنی تقویت می شود و خطر بروز سرطان های خاص کاهش می یابد.
امروزه به دلیل خواص مهم فیتواسترول ها، اقدام به استخراج آن ها از دانه های سویا، ذرت و گیاهان دیگر می کنند و به عنوان افزودنی در تهیه غذاهای فرآوری شده به کار می برند.



در گزارش هایی که در مورد میزان فیتواسترول گیاهان ارائه شده است، معلوم می شود که کنجد، از غنی ترین مواد غذایی از نظر فیتواسترول هاست. در هر 100 گرم از کنجد 400 تا 413 میلی گرم فیتواسترول وجود دارد.
میزان فیتواسترول در پسته و دانه های آفتابگردان از 270 تا 289 میلی گرم متغیر است و میزان آن در تخمه های کدو تنبل عبارت است از 265 میلی گرم در هر 100 گرم.

نتیجه گیری
به منظور برخورداری از ارزش های غذایی نهفته در کنجد، لازم است از این ماده ی غذایی به عنوان جزئی مهم از چاشنی ها و طعم دهنده ها در برنامه ی غذایی خود استفاده کنید.

مریم سالک زمانی- کارشناس ارشد علوم تغذیه

[مهدی قلندری]

آشنایی با خواص تخمه آفتابگردان


تخمه آفتابگردان از جمله مغزهای چربی است كه نه‌ تنها به عنوان آجیل و تنقلات، بلكه در غذاها و به ‌خصوص سالادهای مختلف مورد استفاده قرار می ‌گیرد.
تخمه‌ را به صورت تازه، خشك و بو داده مصرف می ‌كنند كه البته نوع بوداده آن با نمك و كمی آبلیمو بسیار خوشمزه است.
علاوه بر مصرف مغز تخمه‌ آفتابگردان، از روغن آن به صورت مایع برای پخت و پز نیز استفاده می ‌كنند.
در ضمن كره آن هم به دو صورت مارگارین و كره تخمه آفتابگردان (مانند كره بادام‌زمینی) یافت می‌ شود.
جالب‌تر اینكه پرندگان هم مانند ما انسان‌ها به این مغز خوشمزه علاقه‌مندند و به عنوان غذا از آن استفاده می ‌كنند.



خواص غذایی
روغن آفتابگردان، 66 درصد چربی غیر اشباع اسیدلینولئیك دارد.
علاوه بر آن، این تخم منبعی غنی از فیبر، پروتئین، ویتامین E ، ویتامین B، ویتامین A و مواد معدنی مختلف مانند پتاسیم، منیزیم، ‌آهن، فسفر، سلنیوم، كلسیم و روی است.
در ضمن تخمه آفتابگردان كم‌كالری بوده و كلسترول خون را پایین می ‌آورد.

خواص درمانی
- مصرف تخمه آفتابگردان برای رفع ناراحتی‌های برونش، حنجره، مشكلات ریوی و همچنین صاف شدن صدا مؤثر است.
علاوه بر این، خوردن آن را برای تسكین سرفه هنگام ابتلا به سرماخوردگی و به اصطلاح نرم شدن سینه هم توصیه می‌ كنند.
- مهم‌ترین خاصیت درمانی تخمه آفتابگردان كه از قدیم‌الایام نیز به آن معروف بوده، تقویت‌ چشم و بینایی انسان است؛ البته نباید در خوردن آن افراط كنید.
- اگر از التهاب مفاصل (آرتریت) در رنج هستید، تخمه آفتابگردان بخورید.

همشهری