فوايد اُمگا-3 در غذاهاي دريايي

[پيمان صادقي پري]

آن چه توجه محققان را به خود جلب کرده، اين است که بروز بيماري-هاي قلبي و سکته در اسکيموها بسيار کم است.


محققان با توجه به رژيم غذايي در مناطقي که شيوع بيماري-هاي قلبي در آنها کم بود، دريافتند که رمز سلامت آنها، مصرف محصولات دريايي است که امگا-3 کافي براي عملکرد طبيعي سلول-ها را فراهم مي-کند.

مطالعات وسيعي در زمينه آثار اُمگا-3 بر سلامت و عملکرد طبيعي ارگان-هاي بدن صورت گرفته است که همگي مويد نقش انکارناپذير مصرف آبزيان در سلامت عمومي -بدن است.

در واقع بدن براي حفظ سلامت خود به يک سري چربي نياز دارد که حتما بايد از طريق غذا به بدن برسند، زيرا بدن توانايي ساخت اين دو گروه چربي را نداشته و فقط از طريق رژيم غذايي مي-تواند اين چربي-ها را دريافت کند. به همين علت اين چربي-ها را، اسيدهاي چرب ضروري ناميده اند. کمبود اين چربي-ها عوارض بسيار جدي را به دنبال دارد. از علايم پوستي گرفته تا علايم عصبي، گوارشي، عملکردي و مغزي از نتايج کمبود اين چربي-ها هستند.

اين چربي-ها شامل اسيدهاي چرب امگا-3 و امگا-6 مي-شوند که بدن، چربي-ها ديگر را از آنها توليد مي-کند. اين اسيد-هاي چرب براي عملکرد طبيعي بدن ضروري هستند. بخشي از فعاليت آنها در کنترل انعقاد خون، ساختار سلولي و ساخت غشاي سلول-هاي مغزي موثر بوده و همچنين آثار بسيار مفيدي در جلوگيري از بيماري-هاي قلبي عروقي، سکته-ها، بيماري-هاي پوستي مانند پسوريازيس و افسردگي، آسم و... دارند.

اسيدهاي چرب امگا-3 در ماهي-ها به ويژه انواع ماهي-هاي چرب مانند ماهي خال مخالي، ماهي-هاي خاوياري، سالمون و... به مقدار زياد وجود دارد. ساير منابع غذايي آن روغن سويا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزيجات برگ سبز و روغن کبد ماهي مي باشد.

منابع امگا-6 نيز بسيار گسترده-اند و در انواع روغن-هاي گياهي مانند ذرت، آفتابگردان و... وجود دارد.

همان-طور که عنوان شد، هر دو گروه اين چربي-ها براي بدن لازم و ضروري-اند. اما رعايت نسبت مناسب ميان مصرف آنها نيز بسيار پراهميت است. متاسفانه در مناطقي از جهان مانند ايران که مصرف ماهيان و محصولات دريايي پايين است، نسبت مصرف امگا-6 به امگا-3 در حدود 20 به 1 است.

بنابراين، در چنين رژيمي-مصرف چربي-هاي سودمند امگا-3 پايين است. در حالي که بهترين نسبت مصرف امگا-6 به امگا-3، نسبت 4 به 1 است. چنين نسبتي با مصرف حداقل دو بار ماهي و محصولات غذايي دريايي در هفته به دست مي-آيد.

نقش امگا-3 در بدن

امگا-3 در بدن به حدي مهم است که در مسيرهاي مهم متابوليک بدن نقش دارد، فعاليت آن از سطح سلولي با شرکت در ساختمان غشاي سلولي آغاز مي-شود و سلامت غشا را حفظ مي-کند. ويژگي-هاي غشاي سلولي تحت تاثير نوع چربي است که مصرف مي-شود.

مصرف بالاي چربي-هاي اشباع سبب افزايش--شکنندگي غشاي سلولي مي-شود و زمينه بروز آسيب-هاي سلولي و حتي بروز سرطان را در ابعاد سلولي فراهم مي-کند، در حالي که با مصرف چربي-هاي سالم-تر مانند امگا-3 سلول-ها در برابر آسيب-ها بيمه مي-شوند.

به تازگي ترکيبي به نام رزولوين شناسايي شده است که اين ترکيب از تبديل امگا-3 موجود در آبزيان در بدن به وجود مي-آيد.

آثار مفيد امگا-3 در درمان اختلالات روحي مانند افسردگي و اختلالات دو قطبي مشاهده شده است، بنابراين بسياري از پزشکان در درمان بيماران خود امگا-3 را نيز لحاظ مي-کنند.

محققان همچنين ارتباط ميان وضعيت امگا-3 و افسردگي پس از زايمان را مورد بررسي قرار دادند.

در اين تحقيق، ميزان دوکوزاهگزانوئيک اسيد در خون 380 زن استراليايي شش ماه پس از زايمان بررسي و مشخص شد که افزايش يک درصدي ميزان آن در خون سبب کاهش 59 درصدي در علايم افسردگي مي-شود.

در طول بارداري، روزانه در حدود 2/2 گرم اسيد-هاي چرب ضروري به مصرف جنين مي-رسد، در نتيجه پس از زايمان با کاهش ميزان آنها در بدن مادر، خطر ابتلا به افسردگي پس از زايمان افزايش مي-يابد.